Η Ευρώπη ενισχύει την ορατότητα των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων

Η κοινωνική συνοχή και η συλλογική ευημερία ενός λαού δεν εξαρτώνται μόνο από το βιοτικό του επίπεδο, αλλά και από το σεβασμό των δικαιωμάτων των μειονοτήτων, που συνιστά θεμελιώδη αρχή κάθε φιλελεύθερου και δημοκρατικού κράτους. Τα ΛΟΑΤΚΙ+ πρόσωπα αποτελούν μια ειδική πληθυσμιακή ομάδα, που ανέκαθεν υφίστατο κατάφωρες παραβιάσεις θεμελιωδών δικαιωμάτων και ελευθεριών, βίωνε εμπόδια και διακρίσεις, φτάνοντας κάποιες φορές στα όρια του στιγματισμού και του κοινωνικού αποκλεισμού. Η 17η Μαίου καθιερώθηκε το 2004 ως η Παγκόσμια Ημέρα κατά της Ομοφοβίας, Αμφιφοβίας και Τρανσφοβίας, σε ανάμνηση της απόφασης του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας στις 17 Μαίου του 1990, να αφαιρέσει την ομοφυλοφιλία από τη διεθνή ταξινόμηση των ψυχικών διαταραχών.

Παγκόσμια Ημέρα κατά της Ομοφοβίας Αμφιφοβίας και Τρανσφοβίας

Στόχος της παγκόσμιας αυτής ημέρας είναι η ενεργοποίηση των κυβερνήσεων για την καταπολέμηση της βίας και των διακρίσεων σε βάρος των ΛΟΑΤΚΙ+ και η αφύπνιση της κοινωνίας για την άρση των αρνητικών στερεοτύπων που ορθώνουν το τείχος του φόβου, της περιθωριοποίησης και της απομόνωσης. Τις τελευταίες δύο δεκαετίες έχει σημειωθεί αδιαμφισβήτητη πρόοδος στην κατεύθυνση της βελτίωσης της ποιότητας ζωής, της προώθησης των θεμελιωδών δικαιωμάτων και της ισότιμης κοινωνικής ένταξης των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων. Ωστόσο, στις περισσότερες χώρες, τα κοινωνικά εμπόδια και οι διακρίσεις σε βάρος της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας υπάρχουν μέχρι και σήμερα και επηρεάζουν δυσμενώς την καθημερινότητα τους.

Τα άτομα με διαφορετικό σεξουαλικό προσανατολισμό, ταυτότητα ή χαρακτηριστικά φύλου, έρχονται συχνά αντιμέτωπα με διάφορες μορφές κακοποίησης, όπως, σωματική, λεκτική και ψυχολογική βία, παρενόχληση, εκφοβισμός, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις επιβιώνουν ακόμη ρατσιστικές νομοθετικές διατάξεις που τροφοδοτούν το διαχωρισμό και αναπαράγουν τις διακρίσεις. Οι στερεοτυπικές αυτές συμπεριφορές έχουν αποτέλεσμα την αποκοπή ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων από τον κοινωνικό ιστό, την καλλιέργεια αισθημάτων φόβου και απομόνωσης, την περιορισμένη πρόσβαση τους στην υγεία, την απασχόληση, την οικογένεια, την αγάπη.

Επιπλέον, οι θεμελιώδεις ελευθερίες της έκφρασης και του συνέρχεσθαι έχουν υποστεί ουσιώδεις περιορισμούς, αφού σε αρκετές χώρες έχει κατά καιρούς απαγορευτεί η διεξαγωγή των Pride, ενώ σε άλλες οι παρελάσεις υπερηφάνειας έχουν ακυρωθεί ή διακοπεί με πρόσχημα την αποφυγή διατάραξης της δημόσιας τάξης και ασφάλειας. Σε άλλες περιπτώσεις, οι εκδηλώσεις διεξάγονται με πλημμελή προστασία των συμμετεχόντων από τις Αρχές. Οι παραβιάσεις αυτές συντείνουν περαιτέρω στο στιγματισμό και την μείωση της ορατότητας των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων και τα καθιστούν πιο ευάλωτα στις διακρίσεις και την περιθωριοποίηση.

Σύμφωνα μάλιστα με πάγια νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, η με οποιοδήποτε τρόπο παρεμπόδιση των pride και άλλων αντίστοιχων εκδηλώσεων, συνιστά κατάφωρη παραβίαση της ελευθερίας έκφρασης και της ελευθερίας του συνέρχεσθαι, ενώ η επικαλούμενη διατήρηση της δημόσιας τάξης δε μπορεί να αποτελέσει επαρκή δικαιολογητικό λόγο για την απαγόρευση ή την καταστολή των εκδηλώσεων αυτών. Είναι σημαντικό να αντιληφθούμε ως ευρωπαϊκές φιλελεύθερες κοινωνίες ότι τα ΛΟΑΤΚΙ+ δικαιώματα είναι ανθρώπινα δικαιώματα.

Συνεπώς, κάθε επίθεση σε δικαιώματα των ΛΟΑΤΚΙ+ συνιστά ευθεία επίθεση στα ανθρώπινα δικαιώματα που αποτελούν τον πυρήνα του ευρωπαϊκού μας πολιτισμού. Σε αυτό το πλαίσιο, το Συμβούλιο της Ευρώπης, που είναι ο ακρογωνιαίος λίθος προάσπισης των θεμελιωδών δικαιωμάτων, έχει αναγάγει την πρόληψη και καταπολέμηση των διακρίσεων κατά τον ΛΟΑΤΚΙ+ ως διακηρυγμένο στόχο ήδη από το 1981. Την τελευταία δεκαετία η κοινοβουλευτική Συνέλευση έχει υιοθετήσει τρία ψηφίσματα, που αποτελούν ουσιαστικά εργαλεία ενθάρρυνσης και υποστήριξης των κρατών – μελών, ώστε να ενισχύσουν την ορατότητα και να διαμορφώσουν όρους κοινωνικής ισότητας και συμπερίληψης για τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα.

Ειδικότερα, στο ψήφισμα που υιοθέτησε το Συμβούλιο της Ευρώπης για την προστασία των δικαιωμάτων των trans προσώπων, καλεί τα κράτη – μέλη να καταργήσουν τις νομικές προϋποθέσεις των υποχρεωτικών ιατρικών επεμβάσεων και άλλων ιατρικών πράξεων για την αναγνώριση της ταυτότητας φύλου. Περαιτέρω, τονίζεται η ανάγκη, οι διαδικασίες που απαιτούνται για τη φυλομετάβαση, να καταστούν εύκολα προσβάσιμες στα διεμφυλικά άτομα. Παράλληλα, υπογραμμίζεται η ανάγκη αποψυχιατρικοποίησης της διεμφυλικότητας, ενώ επισημαίνεται η αναγκαιότητα ρητής νομοθετικής πρόβλεψης από τα κράτη – μέλη για την προστασία από διακρίσεις με βάση την ταυτότητα φύλου.

Στην ίδια κατεύθυνση, εγκρίθηκε από την Κοινοβουλευτική Συνέλευση ψήφισμα για την προώθηση των δικαιωμάτων και την κατάργηση των διακρίσεων σε βάρος των intersex προσώπων. Η Συνέλευση μεταξύ άλλων καλεί τα κράτη – μέλη να απλοποιήσουν τις διαδικασίες επαναπροσδιορισμού του φύλου των intersex ατόμων, όταν αυτό δεν έχει καταγραφεί ορθά κατά τη γέννηση. Επιπρόσθετα, το συγκεκριμένο ψήφισμα εστιάζει ιδίως στην απαγόρευση των μη αναγκαίων χειρουργικών επεμβάσεων»κανονικοποίησης» φύλου στα intersex παιδιά χωρίς τη ρητή συναίνεση τους κατόπιν προηγούμενης ενημέρωσης τους.

Στο πλαίσιο περαιτέρω θωράκισης των δικαιωμάτων των ΛΟΑΤΚΙ+, υιοθετήθηκε πολύ πρόσφατα από το Συμβούλιο της Ευρώπης, ψήφισμα για την ελευθερία έκφρασης και την ελευθερία του συνέρχεσθαι. Πιο συγκεκριμένα, οι βασικότερες κατευθυντήριες γραμμές του ψηφίσματος, συνίστανται στην υποχρέωση εφαρμογής από τις εθνικές κυβερνήσεις των αποφάσεων του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, τη θέσπιση νομοθεσίας για την κατάργηση των εμποδίων και των διακρίσεων λόγω σεξουαλικού προσανατολισμού, ταυτότητας ή χαρακτηριστικών φύλου, την εκπαίδευση των αστυνομικών, δικαστών και δικηγόρων για τα ΛΟΑΤΚΙ+ δικαιώματα και τη διασφάλιση των συνθηκών να μπορούν οι ΛΟΑΤΚΙ+ πολίτες να διαδηλώνουν και να εκφράζονται ελεύθερα όπως όλοι μας.

Έτσι, οικοδομούμε κοινωνίες χωρίς αποκλεισμούς, που καθένας στηρίζει την ελευθερία της επιλογής του, χωρίς στίγμα, χωρίς περιθωριοποίηση, χωρίς ρητορική μίσους. Επιπλέον, το ψήφισμα συστήνει στα κράτη – μέλη το σχεδιασμό πολιτικών που προάγουν την ορατότητα και την κοινωνική συμπερίληψη των ΛΟΑΤΚΙ+, όπως η νομική αναγνώριση της ταυτότητας φύλου, η θεσμοθέτηση του γάμου για άτομα ίδιου φύλου και η απαγόρευση των πρακτικών μεταστροφής.

Η χώρα μας τα τελευταία χρόνια έχει κάνει σημαντικότατα βήματα προόδου, υιοθετώντας το μεγαλύτερο μέρος των προτεινόμενων συστάσεων, γεγονός που αντικατοπτρίζεται και στη φετινή δημοσίευση της έκθεσης Rainbow Europe Map της ILGA-Europe, στην οποία η Ελλάδα κατατάσσεται στην 7η θέση στην Ευρώπη, ανεβαίνοντας έξη θέσεις από πέρυσι. Η έμπρακτη κατοχύρωση των ΛΟΑΤΚΙ+ δικαιωμάτων ενισχύει την αξιοπιστία της δημοκρατίας μας και καθιστά την Ευρώπη πρότυπο αποδοχής της ποικιλομορφίας και συμπερίληψης.