Το όραμα του Εμμανουέλ Μακρόν για την Ευρώπη και εμείς

Την εβδομάδα που πέρασε, ο Γάλλος πρόεδρος Εμμανουέλ Μακρόν εκφώνησε ομιλία στην Σορβόννη, όπου εξέθεσε το όραμά του για την Ευρώπη. Πέρα από το περιεχόμενο, ενδιαφέρον έχει η γλώσσα του σώματος του Γάλλου πρόεδρου: ζωντάνια, ενέργεια και γρήγορος ρυθμός μαρτυρούν την προσωπική του πίστη στο όραμα που εξέθετε. Το 2017, το είχε παρουσιάσει για πρώτη φορά. Τώρα ήταν η ώρα του απολογισμού και της κινητοποίησης των Γάλλων για να ψηφίσουν, και ίσως συσπείρωσης γύρω από την πολιτική πρότασή του, την ώρα που η ακροδεξιά Εθνική Συσπείρωση προηγείται με διαφορά στις δημοσκοπήσεις.

Γύρω από τον άξονα «δύναμη, ευημερία, ανθρωπισμός» ο κ. Μακρόν έκανε πολλές προτάσεις, για να μην πεθάνει, όπως είπε, η Ευρώπη, θύμα της δικής μας αδράνειας:

• Επαναπατρισμός ενέργειας, ασφάλειας/άμυνας και παραγωγής κρίσιμων προϊόντων. Η Ευρώπη να γίνει πιο εξωστρεφής κεφαλαιοποιώντας την εγρήγορση που έδειξε με τον κορωνοϊό και το ξέσπασμα που πολέμου στην Ουκρανία. Η ΕΕ να προστατεύσει τα σύνορά της αλλά και την ψηφιακή ελευθερία και ασφάλεια, απέναντι σε (κυβερνο)επιθέσεις και ξένη παρέμβαση στις δημοκρατίες μας.
• Εφαρμογή πολιτικής ευρωπαϊκής προτίμησης σε στρατηγικούς επενδυτικούς τομείς, όπως η τεχνητή νοημοσύνη, η κβαντική πληροφορική, το διάστημα, η βιοτεχνολογία, οι νέες μορφές ενέργειας. Είναι σημαντικό οι κυβερνήσεις να ενισχύουν τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις – είναι άλλωστε μία πολιτική που εφαρμόζουν ήδη οι ΗΠΑ και η Κίνα.
• Ένα «επενδυτικό σοκ», ιδιαίτερα μέσω δημοσίων πόρων, σε στρατηγικούς τομείς. Αυτό θα πρέπει να συμβαδίσει με δραστική περαιτέρω απλοποίηση των κανόνων για την ενθάρρυνση των ιδιωτικών επενδύσεων. Επίσης χρειάζονται, σύμφωνα με τον Γάλλο πρόεδρο, η επέκταση των έργων κοινού ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος αλλά και η καθιέρωση της έκδοσης κοινού χρέους και η ολοκλήρωση της ενοποίησης των ευρωπαϊκών κεφαλαιαγορών.
• Η Ευρώπη βασίζεται στην φιλοσοφία του «ελεύθερου ανθρώπου, προικισμένου με λογική». Πρέπει να διαφυλάξουμε και να ενισχύσουμε αυτό το ιδεώδες. Πώς; πανευρωπαϊκές λίστες στις ευρωεκλογές, κατάργηση της ομοφωνίας για εξωτερική και αμυντική πολιτική, κοινά ευρωπαϊκά πανεπιστημιακά διπλώματα, ενίσχυση των ανταλλαγών νέων, πανευρωπαϊκή τηλεόραση με εξάπλωση της ARTE. Και φυσικά, η ιδέα αυτή της Ευρώπης δεν πρέπει να αμφισβητείται εκ των έσω: όσοι δεν τηρούν τις αρχές του κράτους δικαίου ή της ατομικής ελευθερίας, θα πρέπει να υφίστανται βαρύτερες συνέπειες. Η Ευρώπη, είπε ο Μακρόν, δεν είναι ταμείο που πληρώνει, έχουμε και υποχρεώσεις. Υπονοείται εδώ η Ουγγαρία φυσικά.
• Και ακόμη: προστασία της φύσης, ως εγγύησης του ανθρωπισμού προς τις μελλοντικές γενιές, συμπερίληψη του δικαιώματος στην άμβλωση στον ευρωπαϊκό χάρτη ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ευρωπαϊκός έλεγχος του Διαδικτύου και όχι εκχώρηση σε ΗΠΑ ή και αλλού. Ψηφιακή ενηλικίωση στα 16.

Πώς υποδεχόμαστε αυτή την πρόταση του Προέδρου Μακρόν;

Πράγματι, η Ευρώπη πρέπει να αντιστρέψει την υπερβολική εξάρτησή της ως προς την  παραγωγή κρίσιμων προϊόντων και πρώτων υλών, αλλά και να φιλτράρει καλύτερα τις ξένες επενδύσεις στο έδαφός της. Ακόμη και οι πολυεθνικές που δραστηριοποιούνται εδώ, εν τέλει θα στηρίξουν τις χώρες καταγωγής τους αν χρειαστεί – τι σημαίνει αυτό για εμάς;  Παράλληλα, οι Ευρωπαίοι έχουμε το υψηλότερο ποσοστό καταθέσεων, οι οποίες κατευθύνονται όμως σε επενδύσεις κυρίως στις ΗΠΑ, και πάντως εκτός ΕΕ. Δεν είναι κρίμα;

Το δημοσιονομικό πρόβλημα της Γαλλίας δεν φαίνεται να πτοεί τον Γάλλο πρόεδρο, όχι αδίκως, καθώς σημασία έχει και η γενικότερη ανταγωνιστικότητα της οικονομίας. Πάντως, η δημοσιονομική ανισορροπία της Γαλλίας, εκτιμάται ως πρόβλημα από πολλούς αναλυτές.

Τέλος, λαϊκιστές όπως η Γαλλική Συσπείρωση αγνοούν τα μεγάλα βήματα που έχουν γίνει: Ταμείο Ανάκαμψης, Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας, εξοπλισμός της Ουκρανίας, κοινές φαρμακευτικές προμήθειες, παγκόσμια πρωτοπορία στην ρύθμιση του ψηφιακού τοπίου. Αλλά ενώ τους αφορούν, πολλά από αυτά θέματα δεν αγγίζουν τους πολίτες. Ίσως χρειάζεται να δούμε πώς θα αποσυνδεθεί η οικονομική ανάπτυξη από την ενεργειακή εξάρτηση και πώς θα καταστήσουμε την ενεργειακή μετάβαση πιο «διαχειρίσιμη» από το μέσο νοικοκυριό. Και πώς θα εξηγήσουμε καλύτερα την λειτουργία της ΕΕ στους πολίτες. Τα θέματα αυτά δεν αναφέρθηκαν.

Η συνειδητοποίηση της επιθετικότητας της Ρωσίας είναι αφύπνιση: Η επόμενη διεύρυνση φαίνεται να εντάσσεται στην επανεξέταση τον πολιτικών ορίων της Ευρώπης. Δυτικά Βαλκάνια, Μολδαβία και Ουκρανία δοκιμάζουν τις αντοχές μας αλλά δίνουν ελπίδα και τοποθετούν γεωπολιτικά την Ευρώπη στην εμπροσθοφυλακή της προάσπισης της δημοκρατίας και της ελευθερίας.

Η ομιλία είναι πάνω από όλα μια πρόταση, απέναντι στην οποία θα πρέπει να τοποθετηθούν οι ευρωπαϊκές χώρες. Η σκέψη του Μακρόν είναι πολύ ευρωπαϊκή, και προτείνει εκχώρηση κρατικών αρμοδιοτήτων που φυλάσσονται με ζήλο από τους εταίρους – ο ίδιος ο Μακρόν δεν δίστασε να προτείνει να τεθεί το γαλλικό πυρηνικό οπλοστάσιο στην υπηρεσία της ασφάλειας των εταίρων.

Και η Ελλάδα σε όλα αυτά; Στη συνέντευξη που παραχώρησε ο πρωθυπουργός στην σύζυγο του ανιψιού του κυρία Κοσιώνη, στον Σκάι, τοποθετήθηκε μεταξύ άλλων για το θέμα των ευρωεκλογών. Μας θύμισε ότι ψηφίζουμε για το Ταμείο Ανάκαμψης, την κοινή άμυνα και την κοινή αγροτική πολιτική. Ήταν η μόνη αναφορά σε κάποια, έστω πολύ περιορισμένα, διακυβεύματα της ψήφου μας. Περιμένουμε περισσότερα.