Σύνοδος Κορυφής: Αντιμέτωπη με δύο πολεμικά μέτωπα η Ευρώπη

Δύο συγκρούσεις θα διεκδικήσουν την προσοχή των ηγετών της ΕΕ στην Σύνοδο Κορυφής αυτό το διήμερο. Στη μία - την Ουκρανία - μπορούν να κάνουν τη διαφορά και στην άλλη - Ιράν-Ισραήλ - δεν μπορούν, σχολιάζει το Politico. 

Φαίνεται παράδοξο, λοιπόν, ότι η Μέση Ανατολή - ένα θέατρο πολέμου όπου οι ΗΠΑ έχουν απείρως μεγαλύτερη επιρροή από την Ευρώπη - θα καταναλώσει πιθανώς περισσότερη προσοχή από την Ουκρανία - μια υποψήφια χώρα της ΕΕ που παρακαλεί απεγνωσμένα για περισσότερη ευρωπαϊκή βοήθεια, καθώς η «παλίρροια» στρέφεται εναντίον της και οι ρωσικές δυνάμεις σφυροκοπούν το Χάρκοβο, τη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της.

Τι θα ζητήσουν οι «27» από το Ισραήλ

Οι 27 ηγέτες θα προσπαθήσουν να πείσουν το Ισραήλ να μην προκαλέσει ευρύτερη ανάφλεξη στη Μέση Ανατολή επιτιθέμενο στο Ιράν, θα απευθύνουν έκκληση για την αποφυγή μεγαλύτερης «πυρκαγιάς» στο Λίβανο και ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες θα πιέσουν για ακόμη περισσότερες κυρώσεις στο Ιράν. Σύμφωνα με σχέδιο των συμπερασμάτων του Συμβουλίου, θα καλέσουν «όλα τα μέρη να επιδείξουν τη μέγιστη δυνατή αυτοσυγκράτηση και να απέχουν από κάθε ενέργεια που μπορεί να αυξήσει τις εντάσεις στην περιοχή».

Τίποτα από αυτά δεν έχει ιδιαίτερη βαρύτητα για τον ισραηλινό πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου, ο οποίος έχει δείξει ελάχιστο ενδιαφέρον για τις εκκλήσεις είτε από την ΕΕ είτε από τις ΗΠΑ.

Αν μια χώρα της ΕΕ έχει κάποια επιρροή, αυτή είναι η Γαλλία, η οποία με τις ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο βοήθησαν το Ισραήλ να αντισταθεί στο μπαράζ των 300 μη επανδρωμένων αεροσκαφών και πυραύλων που εκτόξευσε το Ιράν, το Σάββατο. Το πλεονέκτημα για το Παρίσι από τη συμμετοχή του σε έναν αντι-ιρανικό συνασπισμό θα ήταν να προσπαθήσει να συγκρατήσει τα ισραηλινά γεράκια, αλλά δεν υπάρχει αμφιβολία ότι είναι τα μηνύματα από τον πρόεδρο των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν που έχουν πραγματικά σημασία.

Παρομοίως, οι κινήσεις της ΕΕ προς την κατεύθυνση των κυρώσεων στο Ιράν είναι περισσότερο συμβολικές, παρά ουσιαστικές. Δεκαετίες κυρώσεων έχουν κάνει ελάχιστα για να περιορίσουν την ανάπτυξη του εξαιρετικά επιτυχημένου προγράμματος βαλλιστικών πυραύλων του Ιράν. Πλημμυρισμένη με πετροδολάρια και συνεργαζόμενη με χώρες όπως η Βόρεια Κορέα, η Τεχεράνη έχει αποδειχθεί ικανή στο να υπερνικά τα δυτικά εμπάργκο.

Τι συμβαίνει με τον πόλεμο της Ευρώπης

Για ορισμένους από τους στενότερους συμμάχους της Ουκρανίας, η εξαιρετικά αποτελεσματική εναέρια υπεράσπιση του Ισραήλ από τη Δύση κατά τη διάρκεια του Σαββατοκύριακου φάνηκε να εκθέτει ένα διπλό πρότυπο, καθώς άφησε το Κίεβο να διερωτάται γιατί δεν η ΕΕ δεν σε θέση να αναλάβει τις ίδιες στρατιωτικές και οικονομικές δεσμεύσεις έναντι του.

«Κατά τη διάρκεια της επίθεσης του Ιράν κατά του Ισραήλ, ορισμένες δυτικές χώρες συνέβαλαν στην προστασία του ισραηλινού ουρανού ως μια σημαντική πράξη αλληλεγγύης», δήλωσε ο υπουργός Εξωτερικών της Λιθουανίας στο Politico. «Το Κίεβο συνεχίζει να ζητά τον ίδιο τύπο προστασίας από την ίδια ομάδα χωρών για περισσότερα από δύο χρόνια τώρα». Ο υπουργός Εξωτερικών της Εσθονίας δήλωσε ότι η επίθεση στο Ισραήλ θα πρέπει να βοηθήσει να αποκαλυφθούν οι δεσμοί μεταξύ αυταρχικών κρατών όπως η Ρωσία και το Ιράν που επιτίθενται σε δημοκρατίες. Αυτή η επιχειρηματολογία χρησιμοποιείται και στις ΗΠΑ, όπου ελπίζεται ότι η επίθεση στο Ιράν θα ξεκλειδώσει κονδύλια στο Κογκρέσο όχι μόνο για το Ισραήλ, αλλά και για την Ουκρανία.

Ενόψει των συζητήσεων των ηγετών, ανώτεροι διπλωμάτες και αξιωματούχοι της ΕΕ έσπευσαν να δώσουν διαβεβαιώσεις ότι η Ουκρανία παραμένει στην κορυφή της ατζέντας και δεν πρόκειται να «χαθεί» από την αναμέτρηση του Ισραήλ με το Ιράν.

Οι ρωσικές επιθέσεις στην Ουκρανία «υπογραμμίζουν τον επείγοντα χαρακτήρα της εντατικοποίησης της παροχής στρατιωτικής βοήθειας, ιδίως των δυνατοτήτων αεράμυνας», ανέφερε ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ στην επιστολή πρόσκλησής του προς τους ηγέτες.

Το μπλοκ είναι κοντά στο να υπογράψει τη χρήση του μεγαλύτερου μέρους των κεφαλαίων που προκύπτουν από τα δεσμευμένα περιουσιακά στοιχεία της Ρωσίας για την αγορά όπλων για την Ουκρανία. Την ίδια στιγμή, το Βερολίνο συμφώνησε το Σάββατο να στείλει ένα σύστημα αεράμυνας Patriot στην Ουκρανία, αλλά όχι τους πυραύλους κρουζ Taurus. Ωστόσο, οι πρωτοβουλίες υποστήριξης του Κιέβου κινούνται με βραδείς ρυθμούς, ενώ η Ρωσία προχωρά στο πεδίο της μάχης.

Αξίζει να σημειωθεί ότι το Συμβούλιο ΝΑΤΟ-Ουκρανίας θα συνεδριάσει την Παρασκευή για να συζητήσει τρόπους με τους οποίους θα παρασχεθεί στο Κίεβο περισσότερη βοήθεια σε συστήματα αντιαεροπορικής άμυνας, δήλωσε ο επικεφαλής του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ την Τετάρτη (17/4).

Δραματική έκκληση από Ζελένσκι και η αντιπαραβολή με το Ισραήλ

Δραματική έκκληση για την ευρωπαϊκή στήριξη σε θέματα ενέργειας και αντιαεροπορικής άμυνας απηύθυνε ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι, μιλώντας μέσω βιντεοσύνδεσης στη σύνοδο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, αφήνοντας παράλληλα αιχμές ότι η Ουκρανία δεν έχει την ίδια προστασία με το Ισραήλ.

«Εδώ στην Ουκρανία, σε μέρος της Ευρώπης, δυστυχώς δεν έχουμε το επίπεδο άμυνας που είδαμε όλοι στη Μέση Ανατολή πριν από λίγες ημέρες. Όταν, χάρη στη συνδυασμένη δύναμη των συμμάχων, κατάφεραν να καταρρίψουν σχεδόν όλους τους πυραύλους και τα drones που επιτέθηκαν στο Ισραήλ», δήλωσε ο Ζελένσκι. «Πρέπει να προστατεύσουμε την Ευρώπη από βαλλιστικούς πυραύλους και Shaheds (σ.σ. drones), από πυραύλους κρουζ και βόμβες, όπως συνέβη στον ουρανό του Ισραήλ και άλλων χωρών της περιοχής», ανέφερε στη συνέχεια, τονίζοντας ότι «ο ουρανός της Ουκρανίας και ο ουρανός των γειτόνων μας αξίζουν την ίδια ασφάλεια».

Ο Ζελένσκι ευχαρίστησε τη Γερμανία και τον Καγκελάριο Σολτς για την απόφαση να στείλει ένα επιπλέον σύστημα Patriot και πυραύλους για την αντιαεροπορική άμυνα στην Ουκρανία. Επέμεινε, ωστόσο, ότι η Ουκρανία έχει μεγαλύτερη ανάγκη βοήθειας, τονίζοντας ότι η Ρωσία έχει ήδη καταστρέψει σημαντικές ενεργειακές υποδομές (φράγματα και εξοπλισμούς υδροηλεκτρικών σταθμών, καθώς και υποδομές φυσικού αερίου). Τόνισε επίσης ότι η Ρωσία συνεχίζει τον εκβιασμό και «παίζει» με την ασφάλεια του πυρηνικού σταθμού της Ζαπορίζια, ενώ απειλεί τις υποδομές κι άλλων πυρηνικών σταθμών. «Αυτό μπορεί να σταματήσει μόνο με την αντιαεροπορική άμυνα - από συγκεκριμένα συστήματα όπως τα Patriot, IRIS-T, SAMP-T, NASAMS... Συστήματα που έχετε. Χρειάζονται στην Ουκρανία αυτήν τη στιγμή», δήλωσε ο Ζελένσκι, προσθέτοντας ότι επιπλέον χρειάζονται όπλα για τους Ουκρανούς στρατιώτες, βλήματα πυροβολικού, οχήματα, μη επανδρωμένα αεροσκάφη.

Ο πρόεδρος της Ουκρανίας κάλεσε τους ευρωπαίους ηγέτες να επιταχύνουν τις υποσχέσεις τους, όσον αφορά τα βλήματα πυροβολικού και τις συμφωνίες για την κοινή παραγωγή όπλων και πυρομαχικών, γιατί αυτό αντικατοπτρίζεται στο μέτωπο του πολέμου και στους Ουκρανούς στρατιώτες που «πρέπει ακόμη, δυστυχώς, να περιμένουν».

Επιπλέον, ο Ζελένσκι ανέφερε ότι η Ουκρανία χρειάζεται «συγκεκριμένη υποστήριξη» σε θέματα ενέργειας, προκειμένου να αποκατασταθεί η παραγωγή και η διανομή ηλεκτρικής ενέργειας μετά τα ρωσικά χτυπήματα. Σε ό,τι αφορά την ενταξιακή πορεία της χώρας, σημείωσε ότι «ο Ιούνιος θα ήταν η κατάλληλη στιγμή για να ξεκινήσουν ουσιαστικά οι διαπραγματεύσεις», να υιοθετηθεί ένα διαπραγματευτικό πλαίσιο και να ξεκινήσει η πρώτη διακυβερνητική διάσκεψη.

Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν: Είναι καιρός ευρωπαϊκής αφύπνισης για την άμυνα και ασφάλεια

Οι ιρανικές επιθέσεις εναντίον του Ισραήλ δεν πρέπει να αντιμετωπίζονται «μεμονωμένα» ανέφερε η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν μιλώντας στην Ευρωπαϊκή Σύνοδο 'Αμυνας και Ασφάλειας επισημαίνοντας ότι πρόκειται για το πιο πρόσφατο «δείγμα προθέσεων της νέας ένωσης αυταρχικών».

Προσέθεσε ότι «είναι καιρός για την ευρωπαϊκή αφύπνιση για την άμυνα και την ασφάλεια. Επειδή διακυβεύονται πολλά, η ελευθερία και η ευημερία μας εξαρτώνται από την ασφάλειά μας και πρέπει να ευθυγραμμίσουμε τις ενέργειές μας με αυτό το μεταβαλλόμενο περιβάλλον ασφάλειας». Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν τόνισε ότι η ΕΕ πρέπει να αρχίσει πρέπει να εργάζεται για το μέλλον της αρχιτεκτονικής ασφαλείας της.

Τα κράτη-μέλη όπως ανέφερε, θα είναι πάντα υπεύθυνα για τα στρατεύματά τους και όλες τις αποφάσεις που συνδέονται με αυτά, «αλλά η Ευρώπη έχει επίσης εργαλεία και ευθύνες σε τομείς που είναι κρίσιμοι για την άμυνά μας από την ενιαία αγορά έως την έρευνα, από την καινοτομία στη βιομηχανία και πολλά άλλα» συμπλήρωσε.

«Πρέπει να χρησιμοποιήσουμε τη συνδυασμένη οικονομική, διαρθρωτική και πολιτική δύναμη της Ευρώπης όπου μπορεί να έχει τον μεγαλύτερο αντίκτυπο. Επειδή η άμυνα της Ευρώπης είναι καθήκον όλης της Ευρώπης - με τα κράτη μέλη και τα θεσμικά όργανα της ΕΕ να συνεργάζονται στενά» ανέφερε.

Τέλος, η πρόεδρος της Επιτροπής, σημείωσε ότι «καθώς ενισχύουμε τη δική μας κυριαρχία στον τομέα της άμυνας, της βιομηχανίας και των βασικών τεχνολογιών, θα ενισχύσουμε επίσης τη βασική μας συνεργασία με το ΝΑΤΟ. Μια πιο κυρίαρχη, προετοιμασμένη και χρηματοδοτούμενη ευρωπαϊκή άμυνα θα χρησιμεύσει μόνο για να κάνει το ΝΑΤΟ ισχυρότερο».