Υπόθεση Λίζα Χολμ: Η μεγαλύτερη επιχείρηση αναζήτησης αγνοούμενου στη ιστορία της Σουηδίας

Η Σουηδία είναι μια πλούσια δημοκρατική χώρα που μέχρι πριν από λίγα χρόνια είχε από τα χαμηλότερα ποσοστά εγκληματικότητας παγκοσμίως. Γι’ αυτό, όταν η Λίζα Χολμ εξαφανίστηκε και μετά βρέθηκε νεκρή, σοκαρίστηκε όχι μόνο η Σουηδία, αλλά όλες οι Σκανδιναβικές χώρες.

Η Λίζα Χολμ ήταν μια 17χρονη μαθήτρια που ζούσε με τους γονείς και την αδερφή της σε ένα μικρό χωριό της Σουηδίας με 50 κατοίκους. Την άνοιξη του 2015 είχε πιάσει δουλειά σε ένα καφέ στο γραφικό Μπλόμπεργκ που απείχε 40’ από το σπίτι της. Στις 7 Ιουνίου 2015 η Λίζα, λίγο πριν τελειώσει τη βάρδια της στο καφέ, έστειλε μήνυμα στις 6.23΄ μμ στον πατέρα της λέγοντας ότι πήγαινε προς το σπίτι με το μοτοποδήλατό της: «Τώρα φεύγω». Τέσσερα λεπτά αργότερα o πατέρας της έλαβε μια κλήση από το κινητό της. Άκουσε τη Λίζα να λέει στο βάθος «εντάξει τώρα» και μια πόρτα αυτοκινήτου να κλείνει. Η κλήση έληξε. Ποσπάθησε να επικοινωνήσει μαζί της, αλλά δεν απαντούσε.

Το μοτοποδήλατο ήταν δώρο που της είχαν κάνει οι γονείς της, ώστε να πηγαινοέρχεται από το σπίτι στη δουλειά. Όταν πια είχε περάσει πάνω από μια ώρα και η Λίζα δεν είχε φανεί, η μητέρα της κάλεσε την ιδιοκτήτρια του καφέ και τη ρώτησε τι ώρα είχαν κλείσει το μαγαζί και τι ώρα έφυγαν η Λίζα και τα άλλα κορίτσια. Η ιδιοκτήτρια σπάνια βρισκόταν η ίδια στο καφέ την ώρα που έκλεινε, αλλά πάντα τηλεφωνουσε σε αυτούς που θα έκλειναν για να βεβαιωθεί ότι όλα ήταν εντάξει. Έτσι είχε κάνει κι εκείνη τη μέρα, οπότε ήξερε ότι είχαν κλείσει στις έξι και τα κορίτσια θα συμμάζευαν και θα έφευγαν. Η Λίζα έπρεπε να είχει φτάσει στο σπίτι της.

Αμέσως, ο πατέρας της μπήκε στο αμάξι του και κατευθύνθηκε προς στο καφέ, έχοντας τον νου του μήπως δει τη Λίζα να έρχεται από την αντίθετη κατεύθυνση ή μήπως είχε μείνει στον δρόμο από κάποιο πρόβλημα με το μοτοποδήλατο. Φτάνοντας στο καφέ ήλπιζε ότι η Λίζα θα ήταν ακόμα εκεί, αλλά βρήκε το μοτοποδήλατό της παρκαρισμένο μπροστά από την επιχείρηση με τα κλειδιά ακόμα στη μηχανή, αλλά το κράνος της δεν κρεμόταν από το τιμόνι. Έψαξε τριγύρω μαζί με την ιδιοκτήτρια του καφέ, αλλά δεν βρήκαν κανένα ίχνος της. Στις 9.47΄ μμ κάλεσαν την αστυνομία και ανέφεραν την εξαφάνισή της. Η αστυνομία έφτασε αμέσως και άρχισε να ερευνά με σκύλους την περιοχή. Ερεύνησε και τον αχυρώνα που βρισκόταν απέναντι από το καφέ, αλλά δεν βρήκε τίποτα (εκεί βρέθηκε αργότερα ένα γάντι μοτοσυλετιστή που ανήκε στη Λίζα).

Όσο περνούσαν οι μέρες, όλο και περισσότερα από τα υπάρχοντα της Λίζα Χολμ βρίσκονταν πεταμένα στο χωράφι κοντά στο καφέ. Την Τρίτη 9 Ιουνίου, η ομάδα αναζήτησης βρήκε σπασμένη τη θήκη του κινητού της, αποδείξεις, εισιτήρια, το δίπλωμα οδήγησης για το μοτοποδήλατο, κλειδιά του σπιτιού της και μια κάρτα μετρό από τη Νέα Υόρκη. Η αστυνομία υποψιαζόταν ότι κάποιος είχε πάρει τη Λίζα χωρίς τη θέλησή της και φεύγοντας από το καφέ πετούσε από το αμάξι τα πράγματά της.

Την Τετάρτη 10 Ιουνίου, η περιοχή αναζήτησης επεκτάθηκε και εκατοντάδες εθελοντες από όλη τη χώρα, όπως και η Ομάδα Αναζήτησης Αγνοουμένων, ρίχτηκαν στην έρευνα. Με συνολικά 1000 άτομα που προσφέρθηκαν εθελοντικά, αυτή ήταν η μεγαλύτερη επιχείρηση αναζήτησης αγνοούμενου στη σύγχρονη ιστορία της Σουηδίας. Εκείνη τη μέρα, ένα ζευγάρι σκουλαρίκια βρέθηκε στον αχυρώνα, που είχε ήδη ερευνηθεί, αλλά όχι ενδελεχώς, αφού αναζητούσαν την ίδια τη Λίζα. Η Σήμανση βρήκε επίσης ανθρώπινα περιττώματα δίπλα στον τοίχο του αχυρώνα. Σύμφωνα με τους εγκληματολόγους, παράγεται τόσο μεγάλη ποσότητα αδρεναλίνης κατά τη διάπραξη ενός εγκλήματος ώστε πολλοί δολοφόνοι ουρούν ή αφοδεύουν επιτόπου.

Η εξαφάνισή της Λίζα Χολμ έγινε το θέμα συζήτησης σε όλη τη χώρα. Την Παρασκευή 12 Ιουνίου, η Ομάδα Αναζήτησης Αγνοουμένων έψαξε το κτήμα Μάρτορπ λίγα χιλιόμετρα από το καφέ. Δύο άτομα που έφτασαν εκεί με αυτοκίνητο και μιλούσαν μόνο αγγλικά ισχυρίστηκαν ότι η περιοχή είχε ήδη ερευνηθεί. Μέλη της Ομάδας θεώρησαν ύποπτα αυτά τα άτομα και ενημέρωσαν σχετικά την αστυνομία. Συνέχισαν να ψάχνουν την περιοχή γύρω από το κτήμα και βρήκαν το μπουφάν και το κράνος της Λίζα, κρυμμένα κάτω από μια στοίβα κλαδιών.

Η μαρτυρία μιας γυναίκας έκανε λόγο για έναν άντρα που την πλεύρισε με το αμάξι του ενώ έκανε τζόγκινγκ και μιλώντας αγγλικά της ζήτησε οδηγίες. Της πρότεινε να μπει στο αμάξι και να του δείξει στον χάρτη. Η γυναίκα αρνήθηκε και ο άγνωστος έφυγε, αλλά η γυναίκα κατέθεσε ότι ήταν κάποιος από τους εργάτες της περιοχής και θα τον αναγνώριζε. Αργότερα το ίδιο βράδυ, το πτώμα της βρέθηκε σε ένα κοντινό παράπηγμα.

Το πρωί της Παρασκευής 12 Ιουνίου η ιδιοκτήτρια του καφέ είχε δει ένα κουτάκι μπύρας στη μέση του δρόμου, δίπλα στον παλιό αχυρώνα που συχνά πήγαιναν εργάτες για να πιουν. Δεν είχε μπει ποτέ μέσα, αλλά τώρα η πόρτα ήταν ανοιχτή. Ήταν η μοναδική φορά όλη την εβδομάδα που είδε τους δυο Λιθουανούς που το ίδιο απόγευμα συνέλαβε η αστυνομία, μαζί με μια γυναίκα. Ήταν ο Νέριους Μπιλεβίσιους, ο αδερφός και η σύζυγός του Νέριους.

Τα αδέρφια ήταν Λιθουανοί φιλοξενούμενοι εργάτες που εργάζονταν για έναν γαιοκτήμονα της περιοχής και έμεναν στο Μάρτορπ. Ο χωματόδρομος, όπου είχαν βρεθεί πεταμένα τα πράγματα της Λίζα, οδηγούσε στο σπίτι όπου έμεναν. Κοντά στο σπίτι ήταν ένα εγκαταλειμμένο παράπηγμα, αλλά το χορτάρι στην πόρτα φαινόταν πατημένο πρόσφατα. Μόλις οι εγκληματολόγοι μπήκαν μέσα, αντιλήφθηκαν τη έντονη μυρωδιά σήψης. Στα ντουλαπάκια ήταν χωμένα παλιά ρούχα, αλλά σε ένα από αυτά, πίσω από ρούχα, βρισκόταν το πτώμα της Λίζα.

Είχε ένα κομάτι σκοινί γύρω από τον λαιμό της και φαρδιά κολλητική ταινία γύρω από το κεφάλι της. Το παντελόνι της ήταν κατεβασμένο ως τα γόνατα και η μπλούζα ανασηκωμένη. Σύμφωνα με τον ιατροδικαστή η Λίζα είχε στραγγαλιστεί, ή, απαγχονισθεί, αλλά δεν είχε κακοποιηθεί σεξουαλικά. Όλα τα ρούχα της παραδόθηκαν για εξέταση στα εργαστήρια. Στο μεταξύ, οι τρεις Λιθουανοί ισχυρίζονταν ότι την ώρα που δολοφονήθηκε η Λίζα βρίσκονταν όλοι στο σπίτι, παρέχοντας έτσι άλλοθι ο ένας στον άλλον.

Η αστυνομία δεν είχε στοιχεία που να τους συνδέουν με το έγκλημα. Έλεγξε ξανά τον αχυρώνα, και στον τοιχο με το παράθυρο που έβλεπε στο καφέ, βρήκε 15 ίχνη σπέρματος που έστειλε για ανάλυση. Το DNA ήταν του Νέριους. Μάλλον στεκόταν στο παράθυρο, κοίταζε προς το καφέ και αυτοϊκανοποιούνταν. Τα περιττώματα είχαν προέλθει επίσης από εκείνον. Σε έναν διπλανό χώρο βρέθηκε σωλήνας με κομμάτια από το σκοινί που κρεμάστηκε ή στραγγαλίστηκε η Λίζα.

Στο σκοινί βρέθηκε στο DNA του Νέριους και της Λίζα. Το DNA του Νέριους βρέθηκε επίσης στο μπουφάν της Λίζα. Το κίνητρο ήταν σεξουαλικής φύσης. Οι συνθήκες θεωρήθηκαν ιδιαίτερα αποτρόπαιες από τους ερευνητές, καθώς η Χολμ ήταν μόλις 17 ετών και σωματικά πιο αδύναμη από τον Μπιλεβίσιους που έδειξε μεγάλη σκληρότητα και εγκληματική πρόθεση και η αστυνομία δήλωσε ότι η Χολμ υπέφερε πριν τελικά δολοφονηθεί.

Ο Μπιλεβίσιους καταδικάστηκε σε ισόβια κάθειρξη στις 17 Νοεμβρίου 2015. Παρενοχλούνταν συχνά από άλλους κρατούμενους στη σουηδική φυλακή και συχνά χρειαζόταν ιατρική φροντίδα -τον ​​ξυλοκόπησαν πολλές φορές, του έριχναν βραστό νερό. Ο δικηγόρος του κατέθεσε έφεση στις 15 Απριλίου 2016, ισχυριζόμενος ότι κάποιος άλλος βοήθησε ή διέπραξε τη δολοφονία, όπως η σύζυγος του καταδίκου.

Στις 2 Μαΐου 2016, το εφετείο αρνήθηκε μια νέα δίκη και η ισόβια κάθειρξή του έγινε οριστική. Στις 4 Ιουλίου 2016, ανακοινώθηκε ότι θα τοποθετούνταν σε μια φυλακή υψίστης ασφαλείας. Ζήτησε να απελαθεί στη Λιθουανία και όλοι απόρησαν, αφού οι σουηδικές φυλακές μοιάζουν με πολυτελή ξενοδοχεία σε σύγκριση με της Λιθουανίας, αλλά υπολόγιζε σε μείωση της ποινής του. Μεταφέρθηκε στη Λιθουανία στις αρχές του 2017 και αργότερα την ίδια χρονιά κέρδισε έφεση και καταδικάστηκε σε 15 χρόνια. Ωστόσο, από δευτεροβάθμιο δικαστήριο στα τέλη του 2017 η ποινή του ορίστηκε και πάλι σε ισόβια κάθειρξη.

Ο Μπιλεβίτσιους παρενοχλήθηκε από άλλους κρατούμενους και στη Λιθουανία. Στις 3 Αυγούστου 2022, ένας άλλος τρόφιμος τον μαχαίρωσε στο λαιμό με ένα αυτοσχέδιο μαχαίρι και πέθανε κατά τη μεταφορά του στο νοσοκομείο.

Ακούστε τα Podcast «Criminal minds» της Μιμής Φιλιππίδη