Σαν σήμερα, ο Γιούρι Γκαγκάριν κατακτά το διάστημα

Σαν Σήμερα 12 Απριλίου 1961, ο Σοβιετικός κοσμοναύτης Γιούρι Γκαγκάριν γίνεται ο πρώτος άνθρωπος που πραγματοποιεί τροχιακή πτήση με την κοσμοκάψουλα «Βοστόκ 1». «Κοιτάζω τη Γη και είναι τόσο όμορφη». Αυτές ήταν οι πρώτες λέξεις του ανθρώπου στο διάστημα. Το άγαλμα του Γιούρι Γκαγκάριν ορθώνεται επιβλητικό στο κέντρο της Μόσχας. Με ύψος πάνω από 40 μέτρα βρίσκεται στο επίκεντρο της Ημέρας Κοσμοναυτικής και της 63ης επετείου από την πρώτη πτήση του Γκαγκάριν στο διάστημα.

Γκαγκάριν: Η ζωή του

Γεννήθηκε στις 9 Μαρτίου του 1934 σ’ ένα μικρό χωριό, 160 χιλιόμετρα δυτικά της Μόσχας. Όταν τελείωσε το σχολείο, το 1950, γράφτηκε σε τεχνική σχολή, με σκοπό να γίνει μεταλλουργός, ενώ στον ελεύθερο χρόνο του παρακολουθούσε μαθήματα πιλότου. Ο εκπαιδευτής του διέκρινε το ταλέντο του και τον σύστησε στην Πολεμική Αεροπορία, όπου διακρίθηκε για τις πτητικές του ικανότητες, την πειθαρχία και τη σωματική του δύναμη.

Το 1959 υπέβαλε αίτηση για συμμετοχή για την πρώτη επανδρωμένη πτήση στο διάστημα και, μαζί με άλλους 20 συνυποψηφίους, υπεβλήθη σε μια πολύ σκληρή διαδικασία επιλογής και εκπαίδευσης. Τελικά το 1960 επελέγη ο ίδιος, με εφεδρικό τον Gherman Titov, τόσο για την απόδοσή τους όσο και για το χαμηλό τους ανάστημα, καθώς ο χώρος στο Vostok ήταν εξαιρετικά περιορισμένος. Η συνέχεια ανήκει στην ιστορία.

Γκαγκάριν: Η πτήση στο φεγγάρι

Τον Ιανουάριο του 1961, στα πλαίσια του προγράμματος Μέρκιουρι, οι Αμερικανοί έστειλαν τον χιμπατζή Χαμ να κάνει μια βαλλιστική βουτιά 16,5 λεπτών στο διάστημα. Κι αυτός ξαναγύρισε ζωντανός. Ο επόμενος που έκανε κανονική διαστημική τροχιά, ήταν ο κοσμοναύτης Γιούρι Γκαγκάριν, στις 12 Απριλίου του 1961. Από την ώρα που οι σκυλίτσες Στρέλκα και Μπέλκα γύρισαν ζωντανές από το διάστημα (20.8.1960), μέσα στο σοβιετικό Σπούτνικ 5, η διαστημική πτήση του ανθρώπου ήταν μόνο ζήτημα χρόνου. Ο άνθρωπος που θα ακολουθούσε, ο Γιούρι Γκαγκάριν, ήταν ταγματάρχης της σοβιετικής αεροπορίας και, το 1961, αριθμούσε μόλις 27 χρόνια ζωής (γεννήθηκε το 1934).

Στις 12 Απριλίου του 1961, ο Γκαγκάριν έφτασε με το αυτοκίνητό του στο κοσμοδρόμιο του Μπαϊκονούρ. Το διαστημόπλοιο «Βοστόκ 1» (Ανατολή 1) τον περίμενε για την πρώτη επανδρωμένη πτήση. Ο Γκαγκάριν πήρε τη θέση του, έλεγξε τα όργανα, ήταν έτοιμος. Στις 9.07’ τοπική ώρα, οι πύραυλοι πυροδοτήθηκαν.

Το Βοστόκ έφυγε με ταχύτητα 28.000 χλμ. την ώρα. Στις 9.57’, ο Γκαγκάριν γνώριζε, πρώτος απ’ όλους τους ανθρώπους, ένα συγκλονιστικό θέαμα: Τη Γη, όπως φαίνεται από το διάστημα. Συμπλήρωσε μια πλήρη περιφορά γύρω από τον πλανήτη μας στο διάστημα και προσγειώθηκε σ’ ένα αγρόκτημα, στις 10.55’ ακριβώς. Ολόκληρη η επιχείρηση, που έστειλε τον άνθρωπο στη διαστημική εποχή, κράτησε 108 λεπτά. Ενθουσιασμένος αλλά και βαθύτατα συγκινημένος, ο ταγματάρχης Γιούρι Γκαγκάριν δήλωσε: «Έβλεπα την κόκκινη λάμψη των φλογών που μαίνονταν γύρω από το διαστημόπλοιο. Βρισκόμουν μέσα σε μια πύρινη σφαίρα που έκανε βουτιά προς τη Γη».

Τον Αύγουστο του 1961, ο Σοβιετικός Γκέρμαν Τιτόφ, με το διαστημόπλοιο «Βοστόκ 2», έκανε 17 περιφορές, γύρω από τη Γη, πριν να προσγειωθεί. Ο πλοίαρχος των πεζοναυτών, αστροναύτης Τζον Γκλεν, εκτοξεύτηκε στις 20 Φεβρουαρίου του 1962, έκανε τρεις περιφορές γύρω από τη Γη και βούτηξε στη θάλασσα. Ήταν ο πρώτος Αμερικανός, που μπήκε σε διαστημική τροχιά.

Γκαγκάριν: Ο θάνατος και οι θεωρίες συνομωσίας

Στις 27 Μαρτίου 1968 ο Γιούρι Γκαγκάριν σκοτώθηκε, ενώ εκτελούσε ερευνητική πτήση με το αεροπλάνο МиГ-15УТИ υπό τον έλεγχο του εκπαιδευτή Βλαντιμίρ Σεριόγκιν, κοντά στο χωριό Νοβοσιόλοβο, της περιφέρειας Κιρζάτς, της επαρχίας Βλαντιμίρ.

Μετά την υποστήριξη της διπλωματικής του εργασίας στην Ακαδημία Ζούκοφσκ, ο Γκαγκάριν ξεκίνησε εκπαιδευτικές πτήσεις με το  πολεμικό αεροπλάνο МиГ-15УТИ. Κατά την περίοδο από τις 13 μέχρι τις 22 Μαρτίου 1968 πραγματοποίησε 18 πτήσεις συνολικής διάρκειας 7 ωρών. Τού απέμεναν οι τελευταίες δύο πτήσεις μαζί με τον πιλότο εκπαιδευτή, συνταγματάρχη και ήρωα της Σοβιετικής Ένωσης Βλαντιμίρ Σεριόγκιν.

Στις αρχές του 2011 μια ανακοίνωση του Κρεμλίνου έλεγε ότιο Γκαγκάριν σκοτώθηκε προσπαθώντας να αποφύγει ένα μετεωρολογικό μπαλόνι. Η πραγματική όμως αιτία αποκαλύφθηκε 40 χρόνια μετά χάρη στον κοσμοναύτη, 79χρονο Αλεξέι Λεόνοβ ο οποίος ήταν ο άνθρωπος που έκανε τον πρώτο του διαστημικό περίπατο και ανήκε και στην επιτροπή διερεύνησης του θανάτου του Γκαγκάριν. Εκείνη την εποχή, μία κρατική επιτροπή, η οποία σχηματίστηκε προκειμένου να διερευνήσει το δυστύχημα (ο Γκαγκάριν σκοτώθηκε, σε ηλικία 34 ετών, μαζί με τον εκπαιδευτή του ενώ πετούσε με ένα MiG-15 κοντά στο Κιρζάτς), κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ο Σοβιετικός κοσμοναύτης και ο έμπειρος εκπαιδευτής του, Βλαντιμίρ Σεργιόγκιν, προσπάθησαν να αποφύγουν ένα ξένο αντικείμενο – όπως χήνες ή ένα αερόστατο θερμού αέρα – διεξάγοντας έναν ελιγμό, ο οποίος οδήγησε στη συντριβή του αεροσκάφους τους στο έδαφος και στον θάνατο και των δύο ανδρών.

«Το συμπέρασμα αυτό μπορεί να γίνει πιστευτό από έναν απλό πολίτη, όχι όμως και από έναν επαγγελματία», δήλωσε σχετικά ο Λεόνοφ, ο οποίος πάντα διατηρούσε μία σταθερή στάση κατά της μυστικότητας γύρω από τον θάνατο του Γκαγκάριν και ήθελε, τουλάχιστον, η οικογένειά του να μάθει την αλήθεια. «Στην πραγματικότητα, όλα έγιναν με εντελώς διαφορετικό τρόπο», προσέθεσε ο Ρώσος κοσμοναύτης σχετικά με το τραγικό δυστύχημα. Σύμφωνα με μία αποχαρακτηρισμένη έκθεση, πίσω από το δυστύχημα κρύβεται ένας ανθρώπινος παράγοντας, καθώς ένα παράνομο μαχητικό αεροσκάφος SU-15 φέρεται να πετούσε επικίνδυνα κοντά στο αεροσκάφος του Γκαγκάριν. «Ο πιλότος του μαχητικού αεροσκάφους δεν ακολούθησε το βιβλίο, κατεβαίνοντας σε υψόμετρο 450 μέτρων. Το γνωρίζω αυτό γιατί ήμουν εκεί. Άκουσα τον ήχο και μίλησα με τους μάρτυρες. Το μαχητικό πέρασε πολύ κοντά από το αεροσκάφος του Γκαγκάριν, δημιουργώντας μία δίνη, με αποτέλεσμα το δεύτερο να κάνει βουτιά θανάτου με ταχύτητα 750 χιλιόμετρα ανά ώρα», είπε ο Λεόνοφ. Ωστόσο, το όνομα του ανθρώπου που ευθύνεται για τον θάνατο του Γκαγκάριν δεν έχει αποκαλυφθεί ακόμα. Το μόνο που είναι γνωστό για τον συγκεκριμένο πιλότο είναι ότι τώρα πια είναι 80 ετών και σε κακή κατάσταση υγείας. Μάλιστα, ο ίδιος ο Λεόνοφ είπε, ότι έχει υποσχεθεί να μην αποκαλύψει ποτέ το όνομά του.