Μπιγιονσέ και Jolene: Ταιριάζει η κάντρι με την κορεκτίλα;

Κυκλοφόρησε το πολυαναμενόμενο, νέο στούντιο άλμπουμ της Μπιγιονσέ, δεύτερο στην άτυπη αυτή τριλογία, όπως τουλάχιστον η ίδια έχει ανακοινώσει. Η Queen Bey κατάφερε και πάλι να τραβήξει τα φώτα της δημοσιότητας επάνω της, αυτή τη φορά, αφενός με το να καταπιαστεί με ένα μουσικό ιδίωμα το οποίο ελάχιστοι Αφροαμερικανοί έχουν «τολμήσει» να ακουμπήσουν, αλλά και με την αμφιλεγόμενη διασκευή της σε ένα από τα τραγούδια-ύμνους της αμερικανικής μουσικής παράδοσης, το θρυλικό «Jolene».

Για την καριέρα της Μπιγιονσέ, αλλά και για το ταλέντο της, δεν υπάρχει πολύ νόημα να κουβεντιάζουμε· οι βραβεύσεις, οι πωλήσεις και η παραδοχή στο πρόσωπό της τα λένε όλα. Αποτελεί την πλέον πολυβραβευμένη με Grammy καλλιτέχνιδα, ενώ μαζί με τον σύζυγό της Jay-Z έχουν δημιουργήσει ένα αχτύπητο μουσικό δίδυμο.

Πριν αναφερθώ στη διασκευή του «Jolene», θα ήθελα να ξεκινήσω με μερικές παραδοχές. Το νέο της άλμπουμ, «Cowboy Carter», αποτελεί ήδη ένα ακόμη σούπερ επιτυχημένο μουσικό βήμα στην καριέρα της. Ακόμη και μουσικόφιλοι σαν εμένα που δεν δηλώνουν φαν της ίδιας και της μουσικής της, δεν μπορούν να μη βγάλουν το καπέλο στη μουσική ιδιοφυΐα της σύλληψης, σύνθεσης, παραγωγής και εκτέλεσής του. Παρ’ όλα αυτά, δεν βλέπω πώς μπορεί το άλμπουμ με τα 27 track να χαρακτηριστεί ως άλμπουμ της μουσικής κάντρι – και ταυτόχρονα, να τρεντάρει στα αντίστοιχα τσαρτ. Το «Cowboy Carter», εκτός από τον τίτλο, την Μπιγιόνσε επάνω στο άλογο και τους θρύλους της κάντρι που συμμετέχουν στα μουσικά κυρίως ιντερλούδια του άλμπουμ, δεν έχει καμία σχέση με άλμπουμ της κάντρι, απέχοντας παρασάγγας από τους ήχους που συνόδευαν τους πρώιμους γελαδάρηδες της Δύσης, τους αγρότες και του κατοίκους των μικρών πόλεων, πρωτίστως του αμερικανικού Νότου. Η μουσική του «Cowboy Carter» αποτελεί ένα τολμηρό και ενδιαφέρον σύγχρονο αμάλγαμα μουσικών ιδιωμάτων, που εκτείνεται από την R&B και τη σόουλ, μέχρι τη σύγχρονη ποπ και το χιπ-χοπ.

Η διασκευή του Jolene από την Μπιγιόνσε αγγίζει την ουσία της κάντρι μουσικής;

Στα του «Jolene» τώρα, η Μπιγιόνσε δεν επέλεξε απλώς να τραγουδήσει με τη δική της χροιά τα ρεφρέν που εδώ και δεκαετίες χιλιοτραγουδούν οι φαν –και όχι μόνο– της Ντόλι Πάρτον, όπως αντίστοιχα και πολύ επιτυχημένα έκανε η Μάιλι Σάιρους στο παρελθόν, αλλά άλλαξε όλους τους στίχους, δημιουργώντας ένα τουλάχιστον αμφιλεγόμενο αποτέλεσμα. Και το έκανε ανεβαίνοντας στο άρμα της δήθεν γυναικείας χειραφέτησης, του ντεμέκ φεμινισμού και του virtue signaling.

Ο σπαραγμός της Ντόλι Πάρτον στο «Jolene», όπου παρακαλά μια πιθανότατα νεότερη γυναίκα για να μην πάρει τον αγαπημένο της, αντικαθίσταται από τη Μπιγιονσέ με στίχους που βρίθουν κορεκτίλας, χλιαρών –στα όρια των φλώρικων και των ντεμέκ– συναισθημάτων και ενός δήθεν υπεράνω χαρακτήρα. Πιθανότατα η Μπιγιονσέ να θέλει για μια ακόμη φορά να καρφώσει τις φημολογούμενες απιστίες του έτερού της ήμισυ, πλην όμως το κάνει με τον πλέον αδιάφορο τρόπο, αποτυγχάνοντας να δημιουργήσει σημείο ταύτισης με οποιαδήποτε γυναίκα έχει βρεθεί σε παρόμοια θέση.

Η Μπιγιονσέ προσπαθεί να υποστηρίξει το πρότυπο της σύγχρονης, δυναμικής γυναίκας, όμως κι εκεί αποτυγχάνει. Οι στίχοι της δε μπορούν να αποτελέσουν στοιχείο έμπνευσης προς την κατεύθυνση της γυναικείας ενδυνάμωσης, καθώς, ειδικά σε τέτοιες καταστάσεις, δεν μπορείς να κρίνεις ορθολογικά, πόσο μάλλον να το τραγουδήσεις κιόλας, να το κάνεις σημαία σου. Ανέκαθεν τα (επιτυχημένα) καψουροτράγουδα υπήρξαν ελεγείες στον ανθρώπινο πόνο, στη συναισθηματική κατάσταση των απανταχού πληγωμένων, στην απογοήτευση, στην (ψυχολογική) κατάρρευση.

Πώς μπορεί να συγκριθεί το «Σε προειδοποιώ, βρες δικό σου άντρα, γιατί εμείς είμαστε αγαπημένοι εδώ και είκοσι χρόνια και έχω μεγαλώσει τα παιδιά του», με το υπέρτατο «Εσύ έχεις επιλογές από άντρες, εγώ δε θα μπορώ να αγαπήσω άλλον και η ευτυχία μου βασίζεται σε σένα».

Η Μπιγιόνσε, ως μία privileged πλέον, πολυεκατομμυριούχος γυναίκα, που μπαινόβγαινε μέχρι πριν δέκα χρόνια στον Λευκό Οίκο ως αγαπημένη των Ομπάμα, για την οποία μέχρι και η σημερινή αντιπρόεδρος των ΗΠΑ Κάμαλα Χάρις τουιτάρει βλακωδώς πως «ανέκτησε με αυτό το άλμπουμ τις ρίζες των αφροαμερικανών στη μουσική κάντρι» (!), στην προσπάθειά της να αφήσει το δικό της αποτύπωμα σε μια ακόμη διασκευή του «Jolene» –ή και να πικάρει τον Jay-Z– πατά στην μπανανόφλουδα της κορεκτίλας και μας θυμίζει πως δεν αρκεί να έχεις μουσικό ταλέντο για να αφήσεις εποχή και να σε τραγουδήσουν, χρειάζεται και ψυχή, χρειάζεται σπαραγμός, χρειάζεται να γίνεις ένα με τα πατώματα. Γιατί αυτό είναι η κάντρι, εκτός από μερικά ανάποδα γρατζουνίσματα της κιθάρας.