Ουκρανία και το μέλλον της ευρωπαϊκής άμυνας στο «μενού» της Συνόδου Κορυφής

Ο τρόπος με τον οποίο θα στηριχθεί η Ουκρανία, η χάραξη της στρατηγικής για την ευρωπαϊκή ασφάλεια και άμυνα, η κατάσταση στη Μέση Ανατολή, το μεταναστευτικό αλλά και ο πρωτογενής τομέας βρίσκονται στην ατζέντα τη Συνόδου Κορυφής που διεξάγεται σήμερα και αύριο (21 και 22 Μαρτίου) στις Βρυξέλλες.

Η Ουκρανία και η άμυνα της Ευρώπης

Καθώς οι ηγέτες του μπλοκ των 27 χωρών ετοιμάζονται να συναντηθούν σήμερα, Πέμπτη, τα αποθέματα πυρομαχικών της Ουκρανίας είναι απελπιστικά χαμηλά. Η Ρωσία έχει περισσότερα στρατεύματα τα οποία είναι καλύτερα εφοδιασμένα και αποδίδουν καλύτερα στο πεδίο της μάχης. 

Ακόμη και αν ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν παραμείνει στη θέση του, οι ηγέτες της ΕΕ ανησυχούν ότι η μακρά, αργή στροφή των ΗΠΑ προς την Ασία θα επιταχυνθεί, με συνέπεια η Ευρώπη να αναγκαστεί να φροντίζει μόνη της για την ασφάλειά της. Οι προσπάθειες των ΗΠΑ να στείλουν νέα κεφάλαια για τον εξοπλισμό της Ουκρανίας έχουν κολλήσει στο Κογκρέσο.

H σύνοδος αναμένεται με ιδιαίτερο ενδιαφέρον δεδομένου ότι σχέσεις μεταξύ των ηγετών των δυο μεγαλύτερων μελών της ΕΕ είναι πιο ψυχρές από ποτέ, ύστερα από μια σειρά δηλώσεων σχετικά με τη στρατιωτική υποστήριξη προς την Ουκρανία κατά τη διάρκεια των τελευταίων εβδομάδων. Ένα ιδιαίτερο σημείο διαμάχης έγινε ορατό στην πρόσφατη διάσκεψη για την Ουκρανία στο Παρίσι, όπου ο Εμανουέλ Μακρόν έθεσε το ενδεχόμενο αποστολής στρατευμάτων, πρόταση η οποία απορρίφθηκε κατηγορηματικά από τον Γερμανό καγκελάριο Όλαφ Σολτς ο οποίος αντιτίθεται στην αποστολή στρατευμάτων ή πυραύλων Taurus μεγάλου βεληνεκούς.

«Στο τρίτο έτος του πολέμου της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας βρισκόμαστε μπροστά σε μια κρίσιμη στιγμή. Επιβάλλεται επείγουσα ένταση και αταλάντευτη αποφασιστικότητα», έγραψε ο πρόεδρος του Συμβουλίου της ΕΕ Σαρλ Μισέλ σε επιστολή με την οποία προσκαλούσε τους αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων στη διήμερη Σύνοδο Κορυφής στις Βρυξέλλες.

«Η ταχεία παροχή στρατιωτικής βοήθειας στην Ουκρανία» αποτελεί ύψιστη προτεραιότητα, έγραψε ο Μισέλ. Η άλλη προτεραιότητα είναι η ενίσχυση της άμυνας της Ευρώπης. «Τώρα που αντιμετωπίζουμε τη μεγαλύτερη απειλή για την ασφάλεια μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, είναι καιρός να λάβουμε ριζικά και συγκεκριμένα μέτρα για να είμαστε έτοιμοι για την άμυνα, και να θέσουμε την οικονομία της ΕΕ σε πολεμική ετοιμότητα», ανέφερε.

Είναι απίθανο να δεχθούν και οι 27 ηγέτες τη στροφή σε μια «πολεμική» οικονομία που θα μπορούσε να βοηθήσει στην παραγωγή των όπλων και των πυρομαχικών που απαιτούνται. Η Ουγγαρία για παράδειγμα, ο πιο στενός σύμμαχος της Ρωσίας εντός της ΕΕ, αρνείται να εξοπλίσει την Ουκρανία.

Όσον αφορά το ζήτημα αυτό και με την πρόσφατη εμπειρία της μετάβασής του στην Οδησσό ο Κυριάκος Μητσοτάκης αναμένεται να υπογραμμίσει ότι η άμυνα έχει υπαρξιακή σημασία και πως πρέπει να αναληφθεί δράση και να συντονιστούν οι αμυντικές δαπάνες.

Στήριξη του «Σχήματος Ράμσταϊν»

Mε φόντο τα παραπάνω, την αποφασιστικότητά τους να συνεχίσουν να στηρίζουν την Ουκρανία, επαναβεβαίωσαν ο Γερμανός υπουργός Άμυνας Μπόρις Πιστόριους και ο Αμερικανός ομόλογός του Λόιντ Όστιν, μετά το τέλος της συνάντησης του «Σχήματος Ράμσταϊν», των υπουργών Άμυνας των χωρών που στηρίζουν την Ουκρανία, στην ομώνυμη αμερικανική αεροπορική βάση στη Γερμανία. Στη συνάντηση συμμετείχε και ο Έλληνας υπουργός Άμυνας, Νίκος Δένδιας.

«Οι ΗΠΑ και ο ελεύθερος κόσμος δεν θα επιτρέψουν να αποτύχει η Ουκρανία», τόνισε ο κ. Όστιν απευθυνόμενος και στον Ουκρανό υπουργό Άμυνας Ρούστεν Ούμεροφ. Οι ενισχύσεις από τις ΗΠΑ έρχονται με το σταγονόμετρο όμως. Πριν από λίγες ημέρες αξιωματούχοι του υπουργείου Άμυνας εντόπισαν και θα χρησιμοποιηθούν περί τα 300 εκατομμύρια δολάρια από εξοικονομήσεις κόστους αμυντικών συμβολαίων για τη χρηματοδότηση στρατιωτικής βοήθειας για την Ουκρανία, αντλώντας εξοπλισμό από τα αποθέματα του Πενταγώνου.

Την ίδια ώρα, ο κ. Πιστόριους ανακοίνωσε νέο πακέτο στρατιωτικής στήριξης των ουκρανικών ενόπλων δυνάμεων ύψους 500 εκατομμυρίων ευρώ, στο οποίο περιλαμβάνεται η αποστολή πυρομαχικών και τεθωρακισμένων οχημάτων πεζικού.

 Η ένταξη νέων μέλων στην ΕΕ

Εν τω μεταξύ, οι ηγέτες της ΕΕ αντιμετωπίζουν επίσης μια δύσκολη απόφαση για το αν θα προχωρήσουν με τα επόμενα βήματα για τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις της Ουκρανία και της Μολδαβίας, το ζήτημα των οποίων συνδέεται έμμεσως πλην σαφώς με την ένταξη της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει εισηγηθεί την έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων της ΕΕ με τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, οκτώ χρόνια μετά την αίτηση που υπέβαλε η χώρα των Δυτικών Βαλκανίων για να γίνει μέλος του μπλοκ. Η σύσταση της Επιτροπής θα πρέπει να εγκριθεί και από τους 27 ηγέτες της ΕΕ, αυτό το διήμερο. 

Η Βοσνία-Ερζεγοβίνη -στην οποία χορηγήθηκε καθεστώς υποψήφιας προς ένταξη χώρας στην ΕΕ τον Δεκέμβριο του 2022- είναι μία από τις πέντε χώρες των Δυτικών Βαλκανίων που αναγνωρίζονται ως επίσημα υποψήφιες για ένταξη στην ΕΕ. Μέχρι σήμερα, ήταν η μόνη από αυτές τις χώρες που δεν είχε ακόμη ξεκινήσει επίσημες ενταξιακές διαπραγματεύσεις. Στην ετήσια αξιολόγησή της για την πρόοδο των υποψήφιων προς ένταξη χωρών της ΕΕ που δημοσιεύθηκε τον περασμένο Οκτώβριο, η Επιτροπή δήλωσε ότι πρέπει να γίνουν περαιτέρω συνταγματικές και εκλογικές μεταρρυθμίσεις και να υπάρξει καλύτερη ευθυγράμμιση με την εξωτερική πολιτική της ΕΕ προτού προχωρήσει η υποψηφιότητα της Βοσνίας.

Πολλές χώρες της ΕΕ, που χαρακτηρίζονται ως οι λεγόμενοι «φίλοι της Βοσνίας», έχουν ζητήσει να προχωρήσει η πορεία της Βοσνίας προς την ένταξη στην ΕΕ με τον ίδιο ρυθμό που προχωρά και η Ουκρανία. Σε αυτές περιλαμβάνονται η Αυστρία, η Κροατία, η Ιταλία, η Ουγγαρία και η Σλοβενία. Από την άλλη, αρκετές χώρες, όπως η Γαλλία, οι Κάτω Χώρες και η Δανία, έχουν εκφράσει επιφυλάξεις σχετικά με την πρόοδο του Σαράγεβο. 

Ωστόσο, η πλειοψηφία των κρατών μελών της ΕΕ πιέζει για ίση μεταχείριση και των τριών χωρών (Ουκρανίας, Μολδαβίας και Βοσνίας-Ερζεγοβίνης). «Αυτό που μας ανησυχεί είναι ότι ξαφνικά θα αρχίσουμε να δένουμε ξανά τις χώρες μεταξύ τους, κάτι που είναι ένα λάθος που κάναμε στο παρελθόν και που κινδύνευε να απαξιώσει την όλη διαδικασία», δήλωσε ένας  διπλωμάτης της ΕΕ, αναφερόμενος στο βουλγαρικό βέτο για τη Βόρεια Μακεδονία, το οποίο εμπόδισε την πρόοδο της Αλβανίας.

Πηγή: Euronews, Εuractiv, AP