Γιουβάλ- Νόα Χαράρι: Υπάρχει διέξοδος από την ισραηλινοπαλαιστινιακή «παγίδα»;

Στον πόλεμο μεταξύ του Ισραήλ και της Χαμάς αναφέρεται με άρθρο του στους Financial Times ο συγγραφέας και ιστορικός Γιουβάλ-Νοά Χαράρι ο οποίος σημειώνει μεταξύ άλλων ότι «κάθε πλευρά ζει με τον τρομο της καταστροφής».   

«Η ισραηλινοπαλαιστινιακή σύγκρουση τροφοδοτείται από τον αμοιβαίο τρόμο της καταστροφής. Κάθε πλευρά φοβάται ότι η άλλη επιθυμεί να τη εξοντώσει ή να την εκδιώξει και να τερματίσει την ύπαρξή της ως εθνική συλλογικότητα. Δυστυχώς, δεν πρόκειται για φόβους που γεννιούνται από παράνοια, αλλά για λογικούς φόβους που βασίζονται σε πρόσφατες ιστορικές μνήμες και σε μια σχετικά ορθή ανάλυση των προθέσεων της άλλης πλευράς», σημειώνει ο Χαράρι. 

Oι φόβοι των Παλαιστινίων και η Νάκμπα

«Το θεμελιώδες γεγονός της σύγχρονης παλαιστινιακής ταυτότητας είναι η Νάκμπα του 1948, όταν το εκκολαπτόμενο κράτος του Ισραήλ έδιωξε περίπου 750.000 Παλαιστίνιους από τις πατρογονικές τους εστίες... Ο φόβος των Παλαιστινίων να σκοτωθούν ή να εκτοπιστούν δεν είναι μόνο αποτέλεσμα τέτοιων ιστορικών αναμνήσεων. Είναι μια εμπειρία που συνοδεύει κάθε στιγμή της ζωής τους. Κάθε Παλαιστίνιος στα κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη γνωρίζει ότι μπορεί οποιαδήποτε μέρα να σκοτωθεί, να φυλακιστεί ή να εκδιωχθεί από τη γη του από ισραηλινούς εποίκους ή δυνάμεις ασφαλείας» συνεχίζει ο Ισραηλινός ιστορικός.

Το ολοκαύτωμα και οι πόλεμοι του 1956 - 1967

«Από την άλλη οι Ισραηλινοί κουβαλούν τα δικά τους ιστορικά τραύματα. Το θεμελιώδες γεγονός της σύγχρονης εβραϊκής και ισραηλινής ταυτότητας είναι το Ολοκαύτωμα, όταν οι Ναζί εξόντωσαν περίπου 6 εκατομμύρια Εβραίους και εξαφάνισαν τις περισσότερες εβραϊκές κοινότητες της Ευρώπης. Στη συνέχεια, το 1948, οι Παλαιστίνιοι και οι Άραβες σύμμαχοί τους έκαναν μια συντονισμένη προσπάθεια να σκοτώσουν ή να εκδιώξουν όλους τους Εβραίους κατοίκους του Ισραήλ. Μετά την ήττα τους και τις επακόλουθες  ήττες στους πολέμους του 1956 και του 1967, οι αραβικές χώρες πήραν εκδίκηση καταστρέφοντας τις δικές τους ανυπεράσπιστες εβραϊκές κοινότητες. Περίπου 800.000 Εβραίοι εκδιώχθηκαν από τις πατρογονικές τους εστίες σε χώρες όπως η Αίγυπτος, το Ιράκ, η Συρία, η Υεμένη και η Λιβύη. Τουλάχιστον οι μισοί Ισραηλινοί Εβραίοι είναι απόγονοι αυτών των προσφύγων της Μέσης Ανατολής» αναλύει ο Χαράρι. 

Οι Εβραίοι έφτασαν στις όχθες του Νείλου και του Ευφράτη τουλάχιστον 1.000 χρόνια πριν οι Άραβες κατακτήσουν την Αίγυπτο και το Ιράκ τον 7ο αιώνα μ.Χ. Κανείς δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι οι εβραϊκές κοινότητες του Καΐρου ή της Βαγδάτης εμφυτεύτηκαν από αποικιοκράτες. Ωστόσο, μετά το 1948 οι κοινότητες αυτές εξαφανίστηκαν εντελώς. Δεν έχει απομείνει σχεδόν καμία σε καμία αραβική χώρα, εκτός από τους 2.000 Εβραίους του Μαρόκου και τους 1.000 της Τυνησίας. 

«Θα ήταν λάθος να εξισώσουμε την κατάσταση των Ισραηλινών και των Παλαιστινίων. Έχουν διαφορετική ιστορία, ζουν κάτω από διαφορετικές συνθήκες και αντιμετωπίζουν διαφορετικές απειλές. Το θέμα που θίγει αυτό το άρθρο είναι μόνο ότι και οι δύο έχουν βάσιμους λόγους να πιστεύουν ότι η άλλη πλευρά επιθυμεί να τους σκοτώσει ή να τους εκδιώξει όλους. Κατά συνέπεια, βλέπουν ο ένας τον άλλον όχι απλώς ως εχθρούς, αλλά ως μια υπαρξιακή απειλή που αιωρείται συνεχώς πάνω από το κεφάλι τους. Ωστόσο, η ισραηλινή επιθυμία να απομακρυνθεί η παλαιστινιακή υπαρξιακή απειλή δημιουργεί υπαρξιακή απειλή για τους Παλαιστίνιους - και το αντίστροφο», σημειώνει ο Χαράρι. 

Χαράρι:Υπάρχει διέξοδος;

«Υπάρχει διέξοδος από αυτή την παγίδα»; διερωτάται ο συγγραφέας και απάντα: «Ιδανικά, κάθε πλευρά θα πρέπει να εγκαταλείψει τη φαντασίωσή της να ξεφορτωθεί την άλλη. Μια ειρηνική λύση στη σύγκρουση είναι τεχνικά εφικτή. Υπάρχει αρκετή γη ανάμεσα στον Ιορδάνη και τη Μεσόγειο για να χτιστούν σπίτια, σχολεία, δρόμοι και νοσοκομεία για όλους. Αλλά μπορεί να πραγματοποιηθεί μόνο αν κάθε πλευρά μπορεί να πει με ειλικρίνεια ότι, ακόμη και αν είχε απεριόριστη εξουσία και μηδενικούς περιορισμούς, δεν θα επιθυμούσε να εκδιώξει την άλλη.

Παρά την εχθρότητα πολλών Εβραίων, συμπεριλαμβανομένων των υπουργών της κυβέρνησης, οι Αραβοϊσραηλινοί συνεχίζουν να υπηρετούν σε ισραηλινά ιδρύματα, από νοσοκομεία μέχρι κυβερνητικά γραφεία. Οι δύο σημαντικότεροι Παλαιστίνιοι-Ισραηλινοί πολιτικοί, ο Οντέχ του κόμματος Hadash και ο Αμπάς του ισλαμιστικού κόμματος United Arab List, καταδίκασαν απερίφραστα την επίθεση και κάλεσαν όλες τις πλευρές να καταθέσουν τα όπλα και να επιδιώξουν την ειρήνη. Οι Εβραίοι θα έπρεπε να γνωρίζουν πλέον ότι οι Αραβοϊσραηλινοί δεν φαντασιώνονται την ημέρα που θα μπορέσουν τελικά να σκοτώσουν ή να εκδιώξουν όλους τους Εβραίους που ζουν μεταξύ Ιορδάνη και Μεσογείου.

«Όσο δύσκολο κι αν είναι για τους υπόλοιπους να αλλάξουμε τις προθέσεις μας, τα καλά νέα είναι ότι αυτό είναι κάτι που κάθε πλευρά - ακόμη και κάθε άτομο - είναι ικανό να το πετύχει. Έχουμε ελάχιστο έλεγχο πάνω στις προθέσεις των άλλων, αλλά θα πρέπει να είμαστε σε θέση να αλλάξουμε τις δικές μας σκέψεις. Ακόμη και οι αναγνώστες που δεν είναι ούτε Ισραηλινοί ούτε Παλαιστίνιοι μπορούν να αναλογιστούν αν εύχονται το καλό και για τις δύο πλευρές ή αν τρέφουν την ελπίδα ότι μία από δυο θα εξαφανιστεί απλώς από το πρόσωπο της Γης», τονίζει κλείνοντας ο Χαράρι.