Τι γίνεται με τους ομήρους του Ισραήλ; Το χρονικό των διαπραγματεύσεων

Εκείνη την εφιαλτική για το Ισραήλ και την περιοχή, 7η Οκτωβρίου 2023, περισσότεροι από 240 άνθρωποι απήχθησαν από τη Χαμάς και η τύχη τους από τότε παραμένει άγνωστη.

Γι’ αυτό και η 14η Φεβρουαρίου 2024 είναι μια σημαντική μέρα για τους Ισραηλινούς καθώς οι ισραηλινές δυνάμεις ειδικών επιχειρήσεων εισέβαλαν σε κτίριο στη νότια πόλη Ράφα της Γάζας νωρίς το πρωί και απελευθέρωσαν δύο ομήρους που κρατούσε η Χαμάς, σύμφωνα με δήλωση του στρατού. Το Ισραήλ εκείνη τη μέρα εξαπέλυσε ένα τεράστιο κύμα επιθέσεων που είχε σαν αποτέλεσμα να σκοτωθούν δεκάδες Παλαιστίνιοι στην πόλη, σύμφωνα πάντα με το υπουργείο Υγείας της Γάζας.

Η ανακοίνωση των ισραηλινών δυνάμεων ότι η νυχτερινή τους επιχείρηση είχε ως αποτέλεσμα την απελευθέρωση δύο ομήρων προκάλεσε ενθουσιασμό. H συγκίνηση να βλέπεις τους ομήρους ζωντανούς στην αγκαλιά των οικογενειών του ήταν μεγάλη. Η διάσωση αυτή θύμισε σε πολλούς την εκπληκτική διάσωση ομήρων του Ισραήλ στο Εντέμπε της Ουγκάντα, το 1976, όταν ελευθερώθηκαν περισσότεροι από 100 άνθρωποι από αεροπλάνο που είχε δεχτεί αεροπειρατεία από τους «Μαχητές Παλαιστίνιους» και Γερμανούς.

Η επιχείρηση Εντέμπε δημιούργησε έναν μύθο γύρω από το Ισραήλ. Όλοι πίστεψαν ότι μπορούσε σε περίπτωση κρίσης να σώσει τους πολίτες του και ταυτόχρονα να μην «διαπραγματευτεί με τρομοκράτες». Οι μύθοι όμως έχουν πάντα ένα τίμημα: στη μάχη με τους τρομοκράτες σκοτώθηκε μεταξύ άλλων και ο αδελφός του πρωθυπουργού Μπενιαμίν Νετανιάχου.

Σήμερα, δεν υπάρχει τέτοια στρατιωτική επιλογή για την απελευθέρωση ομήρων σε μεγάλη κλίμακα και η διαπραγματευτική προσπάθεια για την απελευθέρωση των ισραηλινών ομήρων από τα χέρια της Χαμάς δεν είναι καθόλου συναρπαστική ούτε θυμίζει αμερικάνικη ταινία δράσης – αντίθετα, φαίνεται να μην έχει αποτέλεσμα.

Οι Ισραηλινοί δεν φαίνεται να πλησιάζουν σε κάποια συμφωνία με τη Χαμάς για το μέλλον των ομήρων. Οι τρομοκράτες της Χαμάς δεν είναι καν διατεθειμένοι να δώσουν στους Ισραηλινούς τον κατάλογο των εναπομεινάντων ομήρων που κρατούν… «Οι διαπραγματεύσεις δείχνουν ίσως μια πιθανή συμφωνία για την απελευθέρωση των ομήρων που κρατά η Χαμάς με αντάλλαγμα την προσωρινή κατάπαυση του πυρός στη Γάζα» δήλωσε στο CNN ο Σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας του Λευκού Οίκου Τζέικ Σάλιβαν την Κυριακή 25 Φεβρουαρίου.

Μια ισραηλινή αντιπροσωπεία, με επικεφαλής τον διευθυντή της Μοσάντ, Ντέιβιντ Μπαρνέα, συμμετείχε στις συνομιλίες μαζί με τον διευθυντή της CIA, Μπιλ Μπερνς και διαπραγματευτές από την Αίγυπτο και το Κατάρ στο Παρίσι την Παρασκευή, 23 Φεβρουαρίου. Το Κατάρ και η Αίγυπτος λειτουργούν ως μεσάζοντες μεταξύ της Χαμάς και του Ισραήλ, που δεν συνομιλούν απευθείας μεταξύ τους.

Η Χαμάς ενημερώθηκε για τις συνομιλίες στο Παρίσι το βράδυ της Κυριακής, 25 Φεβρουαρίου. Ωστόσο, οποιαδήποτε πιθανή τελική συμφωνία είναι ακόμη μακριά καθώς οι διαπραγματευτές εξετάζουν και την παραμικρή λεπτομέρεια.

«Οι εκπρόσωποι του Ισραήλ, των Ηνωμένων Πολιτειών, της Αιγύπτου και του Κατάρ συναντήθηκαν στο Παρίσι και κατέληξαν σε συνεννόηση μεταξύ τους για το πώς θα είναι σε γενικές γραμμές η συμφωνία για την επιστροφή των ομήρων και για μια προσωρινή κατάπαυση του πυρός. Δεν πρόκειται να υπεισέλθω στις λεπτομέρειες γιατί είναι ακόμα υπό διαπραγμάτευση και ερευνούμε κάποιες εκκρεμότητες», είπε ο Σάλιβαν στην Ντάνα Μπας του CNN σχετικά με το «State of the Union». Και πρόσθεσε: «Θα πρέπει να γίνουν έμμεσες συζητήσεις από το Κατάρ και την Αίγυπτο με τη Χαμάς γιατί τελικά θα πρέπει να συμφωνήσουν να απελευθερώσουν τους ομήρους. Το έργο αυτό βρίσκεται σε εξέλιξη. Και ελπίζουμε ότι τις επόμενες ημέρες, θα μπορέσουμε να οδηγηθούμε σε ένα σημείο όπου θα υπάρξει σταθερή και τελική συμφωνία για αυτό το θέμα. Αλλά θα πρέπει να περιμένουμε και να δούμε».

Μιλώντας στο Face the Nation του CBS στις 25/02, ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου τόνισε ότι το Ισραήλ θέλει να απελευθερώσει τους εναπομείναντες ομήρους στη Γάζα, λέγοντας ότι «όλοι εργαζόμαστε σκληρά για αυτό. Το θέλουμε. Το θέλω», ενώ συμπλήρωσε ότι οι «τρελές» απαιτήσεις της Χαμάς εμποδίζουν τη συμφωνία.

Ο Νετανιάχου επιμένει πως οι στρατιωτικές επιχειρήσεις είναι ο κατάλληλος τρόπος να επιστρέψουν οι όμηροι στις οικογένειές τους ενώ ταυτόχρονα θα συντριβεί η Χαμάς. Η απάντηση του Ισραήλ στο τρομοκρατικό χτύπημα της Χαμάς στο φεστιβάλ Supernova Sukkot Gathering ήταν αποφασιστική και σκληρή. Να θυμίσουμε σε αυτό το σημείο ότι η επίθεση της Χαμάς ήταν απρόκλητη, εν καιρώ ειρήνης, σε ειρηνικό φεστιβάλ, όπου σκοτώθηκαν 260 πολίτες, απήχθησαν περίπου 100 άτομα (η Χαμάς δεν έχει δώσει συγκεκριμένες πληροφορίες για την κατάσταση των ομήρων ή για το ποιοι είναι ζωντανοί), βιάστηκαν γυναίκες και διαπομπεύθηκαν τα νεκρά σώματα των άτυχων νέων που έχασαν τη ζωή τους.

Οι τραγικές καταστάσεις που βίωσαν οι Ισραηλινοί τούς έχουν διχάσει. Αυτό αντικατοπτρίζεται και στις δημοσκοπήσεις. Σε μια δημοσκόπηση οι περισσότεροι Ισραηλινοί Άραβες δίνουν προτεραιότητα στην απελευθέρωση των ομήρων έναντι της ανατροπής της Χαμάς, ενώ σε δυο άλλες δημοσκοπήσεις η πλειοψηφία των Ισραηλινών Εβραίων απορρίπτει τους όρους μιας ευρείας συμφωνίας που περιλαμβάνει κατάπαυση του πυρός και την απελευθέρωση των ομήρων.

Στις 12 Μαρτίου, ο εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών του Κατάρ, Majed Al-Ansari, δήλωσε ότι η Ντόχα δεν θα σταματήσει να καταβάλλει μεγάλες προσπάθειες, παρότι οι συνομιλίες για την απελευθέρωση των ομήρων και για την κατάπαυση του πυρός μεταξύ του Ισραήλ και της Χαμάς δεν βρίσκονται κοντά σε ένα αποτέλεσμα. Παρά τις προσπάθειες και τις διαπραγματεύσεις που κράτησαν εβδομάδες, στις οποίες συμμετείχαν οι ΗΠΑ, το Κατάρ και η Αίγυπτος, με στόχο να συντείνουν σε μια συνεννόηση πριν την έναρξη του ιερού μήνα του Ραμαζανιού των μουσουλμάνων, οι δυο πλευρές δεν έφτασαν σε συμφωνία εκεχειρίας και ανταλλαγής ομήρων.

«Δεν βρισκόμαστε κοντά σε μια συμφωνία κατάπαυσης του πυρός στη Γάζα, αλλά παραμένουμε αισιόδοξοι», είπε ο Ansari σε συνέντευξη Τύπου στη Ντόχα, προσθέτοντας ότι οι συνομιλίες βρίσκονται σε εξέλιξη. «Δεν βλέπουμε τις δυο πλευρές να είναι διατεθειμένες να μιλήσουν την ίδια γλώσσα για να επιλυθούν έστω κάποιες διαφωνίες σχετικά με την εφαρμογή της συμφωνίας». Όλα τα μέρη «συνεχίζουν να εργάζονται προς την κατεύθυνση να καταλήξουμε σε μια συμφωνία. Ελπίζουμε να το καταφέρουμε κατά τη διάρκεια του Ραμαζανίου», είπε ο Ansari.

Το Ισραήλ έχει πει ότι οποιαδήποτε κατάπαυση του πυρός πρέπει να είναι προσωρινή και ότι στόχος του παραμένει η επιστροφή όλων των ομήρων και η καταστροφή της Χαμάς. Η τρομοκρατική οργάνωση λέει ότι θα απελευθερώσει κάποιους ομήρους που κρατά από τις 7 Οκτωβρίου, μόνο ως μέρος μιας συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός. 

Η προτεινόμενη συμφωνία ορίζει εκεχειρία 6 εβδομάδων, που για την ώρα η Χαμάς απορρίπτει, την απελευθέρωση 40 παιδιών, γυναικών, ηλικιωμένων και αρρώστων ομήρων –σε πρώτη φάση– με αντάλλαγμα την επιστροφή 400 Παλαιστινίων που κρατούνται για λόγους ασφαλείας. Η Χαμάς αφήνει να εννοηθεί ότι μπορεί να απελευθερώσει κι άλλους με περαιτέρω διαπραγματεύσεις και υποχωρήσεις από τη μεριά του Ισραήλ.

Το φθινόπωρο έγινε χειμώνας και ο χειμώνας άνοιξη κι ακόμα δεν μπορούμε να αφήσουμε πίσω μας εκείνες τις εφιαλτικές στιγμές της 7ης Οκτωβρίου 2023.