Σιμόν Βέιλ: Μια γυναίκα σύμβολο

Η Σιμόν Βέιλ υπήρξε τολμηρή νομικός, πολιτικός και ακαδημαϊκός, που κατάφερε να μετατρέψει την οδύνη από τις ναζιστικές θηριωδίες που βίωσε εκείνη κι η οικογένειά της σε κινητήριο δύναμη για την προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του ευρωπαϊκού ιδεώδους.

Κι αν κάτι είναι ξεκάθαρο από τη ζωή της, είναι ο τρόπος με τον οποίο βιώματα ολότελα σκοτεινά μπορούν να μεταβολιστούν και να γεννήσουν φως.

Η Σιμόν Βέιλ, γεννημένη το 1927 στη Νίκαια της Γαλλίας, ήταν το μικρότερο παιδί της εβραϊκής οικογένειας Γιάκομπ. Τον Μάρτιο 1944 συνελήφθη με την οικογένειά της από την Γκεστάπο και οδηγήθηκε στο στρατόπεδο του Ντρανσί και από εκεί στο Άουσβιτς, όπου σφράγισε το χέρι της το νούμερο 78651. Δεκαετίες αργότερα, το 2008, το νούμερο αυτό χάραξε το εθιμοτυπικό ξίφος της όταν εξελέγη μέλος της Γαλλικής Ακαδημίας.

Η Βέιλ με το τέλος του πολέμου επέδειξε μοναδική αποφασιστικότητα να κερδίσει πίσω τη ζωή της. Σπουδάζει Νομικά και Πολιτικές Επιστήμες, γνωρίζει τον Αντουάν Βέιλ, τον μετέπειτα σύζυγό της, και το 1957 εισάγεται στο δικαστικό σώμα.

Τα ανθρώπινα δικαιώματα βρίσκονται πάντα στο επίκεντρο της επαγγελματικής σταδιοδρομίας της, όπως τα δικαιώματα των κρατουμένων και τα ζητήματα ισότητας φύλων, ενώ παράλληλα η πορεία της είναι διαρκώς ανοδική καταλαμβάνοντας καίριες θέσεις στη δημόσια διοίκηση.

Χρονιά - σταθμός στην πολιτική διαδρομή της στάθηκε το 1975, όταν η Βέιλ ούσα ήδη ένα χρόνο Υπουργός Υγείας, η μοναδική τότε γυναίκα Υπουργός της κυβέρνησης του Ζακ Σιράκ, κινήθηκε μέσα σε έναν καταιγισμό αντιδράσεων, πέρα και πάνω από κομματικές ταυτότητες και χωρίς να υπολογίσει κανένα πολιτικό κόστος, έφερε προς ψήφιση τον νόμο για τη νομιμοποίηση των αμβλώσεων. Με τους πολέμιους του νομοσχεδίου να της καταλογίζουν μέχρι και γενοκτονία επιδεικνύοντας εξαιρετική βιαιότητα εναντίον της, η Βέιλ ενώπιον ενός ανδροκρατούμενου Κοινοβουλίου εκφώνησε με παρρησία μια ομιλία 40 λεπτών που της εξασφάλισε μια περίοπτη θέση στην Ιστορία. Τελικά, ο σχετικός νόμος ψηφίστηκε, γνωστός ως Νόμος Βέιλ.

Η Βέιλ παρέμεινε Υπουργός Υγείας έως το 1979, όταν έθεσε υποψηφιότητα στις εκλογές του Ευρωκοινοβουλίου μετά από σχετική πρόταση του Προέδρου Ζισκάρ Ντ’ Εστέν προς εκείνη ως ζωντανό σύμβολο της γαλλογερμανικής συμφιλίωσης. Η Βέιλ όχι μόνον εκλέγεται Ευρωβουλευτής, αλλά γίνεται η πρώτη γυναίκα Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Τα ανθρώπινα δικαιώματα ιδίως τα δικαιώματα των γυναικών υπήρξαν γνώμονας για τη δράση της κατά τη διάρκεια και αυτής της θητείας της.

Η συναρπαστική πορεία της δεν σταματά εκεί. Τον Μάρτιο 1993 επί προεδρίας  Φρανσουά Μιτεράν γίνεται η πρώτη γυναίκα Υπουργός Επικρατείας με αρμοδιότητες για την υγεία και τις κοινωνικές υποθέσεις.

Η σπουδαία αυτή γυναίκα απεβίωσε το 2017, ενώ ένα έτος από τον θάνατό της τον Ιούλιο 2018 τιμήθηκε από την πατρίδα της, καθώς έγινε η πέμπτη γυναίκα που εισήλθε στο Πάνθεον στο Παρίσι. «Οι αγώνες της, η αξιοπρέπειά της και η πίστη της παραμένουν πυξίδα στους χαλεπούς καιρούς», δήλωσε τότε ο Εμμανουέλ Μακρόν.

Η Βέιλ υπήρξε αναντίρρητα επαναστάτρια και γνήσια ασυμβίβαστη.

Ο διωγμός της οικογένειάς της και η παραμονή της στα στρατόπεδα συγκέντρωσης σφυρηλάτησαν την προσωπικότητά της αλλά και την πίστη της στο όραμα της ευρωπαϊκής ενοποίησης. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι το 2005 όταν επέστρεψε στο Άουσβιτς δήλωσε πως «60 χρόνια μετά με στοιχειώνουν οι εικόνες, οι μυρωδιές, τα κλάματα, ο εξευτελισμός και ο ουρανός με τους καπνούς από τα κρεματόρια».

Με αποφασιστικότητα κατέκτησε επαγγελματικές κορυφές που παρέμεναν μέχρι τότε άβατο για τις γυναίκες και αγωνίστηκε με σθένος υπέρ των δικαιωμάτων των γυναικών αρνούμενη τις ταμπέλες περί συντηρητικής δεξιάς ή προοδευτικής αριστεράς.

Πρόκειται για ακτινοβόλο προσωπικότητα και πηγή έμπνευσης όχι μόνο για τις γυναίκες που αποδομούν καθημερινά με τις επιλογές τους κάθε είδους στερεότυπα, αλλά για κάθε φιλελεύθερο άνθρωπο που αγωνίζεται για την ισότητα και την ειρήνη.