2030: Η αγορά εργασίας και ο εργαζόμενος του μέλλοντος

Είναι δεδομένο πως τα τελευταία (πολλά) χρόνια ο εργασιακός χάρτης αλλάζει με ταχύτατους ρυθμούς, με παραδοσιακά επαγγέλματα να συρρικνώνονται και τους εργαζομένους να βρίσκονται σε ένα συνεχόμενο κυνήγι για νέες δεξιότητες και προσόντα. Η κατάρτιση σε νέες τεχνολογίες, οι ευκαιρίες για διά βίου μάθηση και μη τυπική εκπαίδευση, αποτελούν πλέον αναπόσπαστα στοιχεία της επαγγελματικής εξέλιξης και προοπτικής του ανθρώπου. Η προοπτική αυτοματοποίησης ενός μεγάλου ποσοστού παραδοσιακών εργασιών προκαλεί ήδη πολλούς και ουσιαστικούς μετασχηματισμούς στην αγορά εργασίας, με κυριότερο τη σχέση μεταξύ ποιότητας και ποσότητας της εργασίας. Από την άλλη, έρευνες μιλούν για πολλές νέες θέσεις εργασίας, σε αναδυόμενους κλάδους και μέχρι το τέλος της δεκαετίας.

O επαγγελματικός χάρτης για τη δεκαετία του 2030

Οι κυριότεροι παράγοντες, που θα διαμορφώσουν τον επαγγελματικό χάρτη μέχρι το 2030, μπορούν να συνοψιστούν στα εξής:

Άνοδος της αυτοματοποίησης και της τεχνητής νοημοσύνης (ΑΙ)
Σύμφωνα με περσινή αναφορά του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ, παρά την αυτοματοποίηση σχεδόν του 42% των εργασιών μέχρι το 2027, εκτιμάται ότι θα δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας που ανέρχονται σε πολλές δεκάδες εκατομμύρια.

Ανάπτυξη της gig economy
Προσφορά δηλαδή εργασία σε επιμέρους κομμάτια ενός ευρύτερου έργου, από εργαζόμενους που δεν είναι ούτε μόνιμοι, ούτε μερικής απασχόλησης.

Αλλαγή των απαιτήσεων των εργοδοτών
Στο πλαίσιο της συνεχούς εξέλιξης ενός εργαζομένου, αντίστοιχα έχουν αλλάξει αυτά που ζητάει ένας δυνητικός εργοδότης. Πέρα από τα τυπικά προσόντα, η πλειοψηφία αυτών ζητούν κριτική σκέψη, ικανότητα στην επίλυση προβλημάτων και δημιουργικότητα.

Ανάγκη για διά βίου μάθηση
Σήμερα ο εργαζόμενος πρέπει να είναι σε θέση να προσαρμόζεται άμεσα στις νέες τεχνολογικές τάσεις, εκσυγχρονίζοντας τις δεξιότητές του. Κάτι τέτοιο απαιτεί δέσμευση για συμμετοχή στη διά βίου μάθηση και εκπαίδευση.

Τα πρόσφατα ευρήματα του Γραφείου Στατιστικών Εργασίας των ΗΠΑ (U.S. Bureau of Labor Statistics) παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον, καθώς ακριβώς καταδεικνύουν ποσοτικά τις τάσεις που θα επηρεάσουν τον επιχειρηματικό κόσμο, μαζί και τους εργαζόμενους, τα επόμενα χρόνια. Τα ταχύτερα αναπτυσσόμενα επαγγέλματα, οι τομείς με τις περισσότερες νέες θέσεις εργασίας, τα επαγγέλματα που απαιτούν προπτυχιακές και μεταπτυχιακές σπουδές, είναι μερικά μόνο από τα πολύ ενδιαφέροντα στατιστικά που παρουσίασε το Γραφείο σε έκθεσή του, τον περασμένο Οκτώβριο. Γενικότερα, το U.S. Bureau of Labor Statistics είναι η ομοσπονδιακή υπηρεσία υπεύθυνη για τη μέτρηση της δραστηριότητας στην αγορά εργασίας, των συνθηκών αυτής και των μεταβολών στην οικονομία. Καλύπτει δε ένα ευρύτατο φάσμα στατιστικών, τα οποία καλύπτουν τόσο τις θέσεις εργασίας όσο και τα ποσοστά ανεργίας.

Ένα από τα σημαντικότερα σημεία των προβλέψεων του Γραφείου, για την περίοδο 2022–2032, είναι η -για μια ακόμα δεκαετία- αύξηση των θέσεων εργασίας. Ωστόσο η αύξηση αυτή είναι αισθητά μικρότερη από την αντίστοιχη της περιόδου 2012-2022, καθώς τότε η οικονομία είχε αρχίσει να «συνέρχεται» από την κρίση της περιόδου 2007-2009. Οι κυριότεροι κλάδοι στους οποίους θα παρουσιαστεί αύξηση των θέσεων εργασίας είναι η υγειονομική περίθαλψη, η κοινωνική πρόνοια, οι επιστημονικές και τεχνικές υπηρεσίες. Αντίθετα, σημαντικές απώλειες θέσεων εργασίας αναμένονται στους τομείς της μεταποίησης και του λιανικού εμπορίου.

Οι θέσεις εργασίας που θα αυξηθούν και θα μειωθούν τη δεκαετία του 2030

Ειδικότερα:

• Η διαφαινόμενη γήρανση του πληθυσμού, καθώς και η επικράτηση χρόνιων παθήσεων, αναμένονται να αυξήσουν κατά πολύ τις θέσεις εργασίας στον τομέα της περίθαλψης.
• Η αυξανόμενη ζήτηση για προϊόντα και υπηρεσίες της τεχνολογίας πληροφοριών θα επηρεάσει σημαντικά τη ζήτηση σε αντίστοιχες θέσεις.
• Η συνεχής ανάπτυξη της ηλεκτρονικού εμπορίου (e-commerce) αναμένεται να περιορίσει αισθητά την απασχόληση στο αντίστοιχο λιανικό, δημιουργώντας ωστόσο πολλές νέες θέσεις εργασίας που σχετίζονται με τις μεταφορές και την αποθήκευση.
• Μείωση αναμένεται στις θέσεις εργασίας του κατασκευαστικού και μεταποιητικού κλάδου, με εξαίρεση την κατασκευή μπαταριών και ημιαγωγών όπου και η απασχόληση αναμένεται να αυξηθεί.
• Αλλαγές αναμένεται στο εργασιακό τοπίο των Υπηρεσιών Κοινής Ωφέλειας. Σε αυτές που σχετίζονται με ορυκτά καύσιμα θα παρατηρηθεί μείωση των θέσεων εργασίας, σε αντίθεση με αυτές που ειδικεύονται στην «πράσινη» ενέργεια και ανάπτυξη.
• Η αυξανόμενη ζήτηση στον τομέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας θα οδηγήσει σε μεγάλη ζήτηση για σχετικά επαγγέλματα και ειδικότητες.

Τα ταχύτερα αναπτυσσόμενα επαγγέλματα για τα επόμενα χρόνια

Σύμφωνα με αυτά τα δεδομένα και τις αντίστοιχες προβλέψεις, τα 15 ταχύτερα αναπτυσσόμενα επαγγέλματα για τα επόμενα χρόνια θα είναι τα εξής:

1. Τεχνικοί Ανεμογεννητριών
2. Νοσηλευτές - Νοσηλεύτριες
3. Επιστήμονες Δεδομένων
4. Στατιστικολόγοι
5. Αναλυτές Ασφάλειας Πληροφοριών και Κυβερνοασφάλειας
6. Επαγγελματίες Διαχείρισης Υγειονομικής Περίθαλψης
7. Επιδημιολόγοι
8. Βοηθοί Ιατρού
9. Φυσικοθεραπευτές και Βοηθοί Φυσικοθεραπευτών
10. Software Developers
11. Επαγγελματίες στον τομέα της Εργοθεραπείας
12. Επαγγελματίες της Διαχείρισης Ρίσκου (Risk Management)
13. Ερευνητές στον τομέα της Πληροφορικής
14. Ανώτεροι Επιχειρηματικοί Αναλυτές
15. Επαγγελματίες στην εγκατάσταση φωτοβολταϊκών και ηλιακών συστημάτων

Αντίστοιχα, οι περισσότερες νέες θέσεις εργασίας αναμένεται να δημιουργηθούν στους εξής κλάδους:

• Software Development (αύξηση 26%)
• Κατ’ οίκον ιατρική φροντίδα (αύξηση 22%)
• Εστίαση (αύξηση 20%)
• Αποθηκάριοι - Υπεύθυνοι Παραγγελιών (αύξηση 6%)
• Διπλωματούχοι/χες Νοσηλευτές/τριες (αύξηση 6%)

Οι δημογραφικές τάσεις, η άνοδος της αυτοματοποίησης και οι κοινωνικές ανισότητες, είναι οι βασικότεροι παράγοντες που θα διαμορφώσουν την αγορά εργασίας για τα επόμενα χρόνια. Μαζί με τους όποιους οικονομικούς και επιχειρηματικούς μετασχηματισμούς, θα δημιουργηθούν και αντίστοιχες νέες ευκαιρίες για εργασία, σε ένα τεχνολογικό τοπίο το οποίο παραμένει σε μεγάλο βαθμό αχαρτογράφητο. Οι εξελίξεις στην παγκόσμια οικονομία θα έχουν πολύ μεγάλο ενδιαφέρον και προβλέψεις σαν αυτές του Γραφείου Στατιστικών Εργασίας των ΗΠΑ, μπορούν κάλλιστα να σταθούν ως οδηγός για την ομαλή μετάβαση σε μια νέα εργασιακή πραγματικότητα.