Ποιος θυμάται του Αρμενίους;

Στις 22.08.1939, στο θέρετρό του στο Ομπερζάλτσμπεργκ, ο Χίτλερ φέρεται να προϊδέασε την ηγεσία της Βέρμαχτ για το είδος του πολέμου που σκόπευε να εξαπολύσει, με πρώτο θύμα την Πολωνία: «Η δύναμή μας έγκειται στην ταχύτητά μας και την ωμότητά μας. Ο Τζένγκις Χαν οδήγησε εκατομμύρια γυναικόπαιδα στη σφαγή – εκ προμελέτης και ελαφρά τη καρδία. Στο πρόσωπό του η Ιστορία βλέπει μονάχα τον ιδρυτή ενός κράτους. Μου είναι αδιάφορο τι θα πει για μένα ο αδύναμος δυτικοευρωπαϊκός πολιτισμός. Έχω δώσει τη διαταγή –και θα στείλω στο εκτελεστικό απόσπασμα οιονδήποτε ξεστομίσει μια λέξη κριτικής– [διαταγή] που λέει ότι ο πολεμικός μας σκοπός δεν είναι να φτάσουμε σε ορισμένες γραμμές, αλλά η φυσική εξόντωση του εχθρού. Για τον σκοπό αυτόν, έχω θέσει σε ετοιμότητα τους σχηματισμούς μου των Ες Ες –προς το παρόν μόνο στην Ανατολή– με εντολές να στείλουν στον θάνατο χωρίς οίκτο και χωρίς συμπόνια, άνδρες, γυναίκες και παιδιά πολωνικής καταγωγής και γλώσσας. Μόνον έτσι θα κερδίσουμε τον ζωτικό χώρο που έχουμε ανάγκη. Ποιος, άλλωστε, μιλά σήμερα για την εξολόθρευση των Αρμενίων;»

Η ομιλία του Χίτλερ διέρρευσε σε Αμερικανό δημοσιογράφο, ο οποίος την παρουσίασε στον επιτετραμμένο της πρεσβείας των ΗΠΑ στο Βερολίνο. Αλλά ο συμπατριώτης του διπλωμάτης δεν έδειξε ενδιαφέρον. Προφανώς, έκρινε ότι δεν διακυβεύονταν ζωτικά αμερικανικά συμφέροντα στην Πολωνία.

Στις 22.02.2022, σε τηλεοπτική ομιλία του προς το ρωσικό κοινό, ο Πούτιν αρνήθηκε το δικαίωμα της Ουκρανίας να υπάρχει ως έθνος κράτος. Η χώρα αυτή, ισχυρίστηκε, δεν είχε ποτέ «αληθινή κρατική υπόσταση»· υπήρξε αναπόσπαστο μέρος της ιστορίας, της κουλτούρας και του «πνευματικού (ζωτικού;) χώρου» της Ρωσίας. Ακόμα χειρότερα, μετά την ανεξαρτησία της το 1991, η Ουκρανία «απερίσκεπτα μιμήθηκε ξένα πρότυπα», αντί να τιμήσει τη ρωσική παράδοση διακυβέρνησης, από τον Ιβάν Γκρόζνι (τον Τρομερό) μέχρι και τον Ιωσήφ Τζουγκασβίλι-Στάλιν, γνήσιο συνεχιστή των οποίων θεωρεί τον εαυτό του ο Πούτιν.

Όπως ο Γερμανός Φύρερ, έτσι και ο ισόβιος πια πρόεδρος της Ρωσικής Ομοσπονδίας δεν έκρυψε την πρόθεσή του να αναθεωρήσει τα σύνορα – εκείνα που κληροδότησε το τέλος του Α’ Παγκοσμίου και του Ψυχρού Πολέμου, αντιστοίχως. Όπως ο Χίτλερ, έτσι και ο Πούτιν δεν έκρυψε την περιφρόνησή του για την αδύναμη και «εκφυλισμένη» Δύση και τις αξίες της.

Όπως η ναζιστική Γερμανία είχε σκηνοθετήσει πολωνική «επιδρομή» στο έδαφός της, το Κρεμλίνο ενορχήστρωσε μια εκστρατεία προπαγάνδας και fake news για να παρουσιάσει ένα ανεστραμμένο είδωλο της πραγματικότητας, σύμφωνα με το οποίο μιμητής του Χίτλερ ή του Τζένγκις Χαν αν προτιμάτε, δεν ήταν ο Πούτιν αλλά οι Ουκρανοί

Οι αναλογίες δεν σταματούν εδώ. Όπως συνέβη στην Πολωνία του 1939, τα ρωσικά στρατεύματα που εισέβαλαν στο ουκρανικό έδαφος είχαν το ελεύθερο να στέλνουν στον θάνατο, χωρίς αναστολές, άνδρες, γυναίκες και παιδιά. Ο απώτερος στόχος ήταν να σβήσουν ένα έθνος από τον χάρτη της Ευρώπης, εξοντώνοντας τη φυσική του ηγεσία και καταστρέφοντας την ταυτότητά του. Επιπλέον, όπως η ναζιστική Γερμανία είχε σκηνοθετήσει πολωνική «επιδρομή» στο έδαφός της, το Κρεμλίνο ενορχήστρωσε μια εκστρατεία προπαγάνδας και fake news για να παρουσιάσει ένα ανεστραμμένο είδωλο της πραγματικότητας, σύμφωνα με το οποίο μιμητής του Χίτλερ ή του Τζένγκις Χαν αν προτιμάτε, δεν ήταν ο Πούτιν αλλά οι Ουκρανοί. Τάχα οι Ουκρανοί νοσταλγούσαν τον ναζισμό και ετοιμάζονταν να διαπράξουν γενοκτονία. Παραλλήλως, στο εσωτερικό του μέτωπο, ο Πούτιν αποδείχτηκε διατεθειμένος να εξαφανίσει όποιον τολμά να ασκήσει κριτική στις διαταγές του. Δεν αναφερόμαστε στην αυτοθυσία γενναίων ανθρώπων όπως ο Ναβάλνι, αλλά σε μια σειρά ανεξήγητων δυστυχημάτων με θύματα διάφορους θαμώνες του Κρεμλίνου.

Βέβαια, οι ιστορικές αναλογίες έχουν τα όριά τους. Έτσι, οι ένοπλες δυνάμεις της Ρωσίας αποδείχτηκαν ανέτοιμες να διεξαγάγουν έναν «κεραυνοβόλο πόλεμο», ικανό να συντρίψει την αντίσταση ενός κατά πολύ ασθενέστερου αντιπάλου. Και οι δυνάμεις της Δύσης, εκατέρωθεν του Ατλαντικού, άρχισαν να στέλνουν βοήθεια – χωρίς κήρυξη πολέμου.

Σήμερα, έπειτα από δύο χρόνια πολέμου φθοράς, το λιγότερο που δείχνει να απασχολεί τον Πούτιν είναι οι ανθρώπινες και οι υλικές απώλειες ακόμα και στη δική του χώρα. Αυτό που ελπίζει να πετύχει είναι η συνθηκολόγηση του Κιέβου. Προϋπόθεση γι’ αυτό αποτελεί η διακοπή ή, έστω, η συρρίκνωση της ξένης βοήθειας — πράγμα που θα συμβεί όταν καταρρεύσει η συναίνεση ως προς την αναγκαιότητα να στηριχθεί η Ουκρανία στον υπαρξιακό της αγώνα. Για να υπονομεύσει αυτή τη συναίνεση, ο Πούτιν χρησιμοποιεί την προπαγάνδα και την παραπληροφόρηση. Εκμεταλλεύεται αμαρτήματα του παρελθόντος αλλά και τρέχουσες εξελίξεις, ιδίως τη συνεχιζόμενη ισραηλινή εισβολή στη Γάζα, για να καταδείξει την υποκρισία των αντιπάλων του. Και βρίσκει ακροατήριο, όχι μόνο στον παγκόσμιο Νότο, αλλά και στις χώρες της Δύσης.

Ο μεγαλύτερος, όμως, κίνδυνος για την Ουκρανία είναι ο κορεσμός και η κόπωση: στ’ αυτιά μας δεν φτάνει η ηχώ των εκρήξεων, χιλιάδες άνθρωποι σκοτώνονται και σε άλλα μέρη στον κόσμο, άσε που στα σόσιαλ μίντια οι απόψεις διίστανται. Εν τέλει, ποιος θέλει πια να θυμάται τους Αρμένιους, τους Εβραίους ή τους άμαχους Ουκρανούς της Μπούτσα και της Μαριούπολης;