Σαν σήμερα 20 Φεβρουαρίου: Γεννιέται η Πάτι Χερστ, μια από τις πιο μυστηριώδεις φιγούρες της αμερικανικής ιστορίας - Πώς σύνδεσε το όνομά της με το σύνδρομο της Στοκχόλμης
Η είδηση που έκανε το γύρω του κόσμου πριν από 50 χρόνια ότι η Πάτι Χερστ, γεννημένη μία ημέρα σαν σήμερα, στις 20 Φεβρουαρίου 1954 και εγγονή του μεγιστάνα των μέσων μαζικής ενημέρωσης Γουίλιαμ Ράντολφ Χερστ, είχε απαχθεί από μια ακροαριστερή τρομοκρατική οργάνωση των ΗΠΑ επισκιάστηκε μόνο από την ακόμη πιο συγκλονιστική αποκάλυψη δύο μήνες αργότερα ότι είχε «απαρνηθεί» τα «ταξικά της προνόμια» και είχε ενταχθεί στη μαχητική ομάδα.
Η Χερστ θα κλείσει σήμερα τα 70 της χρόνια και αυτή είναι η ιστορία της.
Πάτι Χερστ: Η απαγωγή, τα λύτρα και οι άποροι
Η απαγωγή και η επακόλουθη δίκη της 19χρονης τότε φοιτήτριας και εγγονής του πλούσιου μεγιστάνα των εφημερίδων, ήταν μια από τις πιο εντυπωσιακές και συναρπαστικές υποθέσεις της δεκαετίας του 1970.
Μετά την απαγωγή της στις 4 Φεβρουαρίου 1974 από τον Συμβιωτικό Απελευθερωτικό Στρατό (SLA), μια μικρή αντάρτικη ομάδα των ΗΠΑ, η Χερστ άρχισε να χάνει την πίστη της στην ικανότητα της πλούσιας οικογένειάς της να ανταποκριθεί στην αρχική απαίτηση του SLA για λύτρα ύψους 4 εκατομμυρίων δολαρίων, η οποία συνέχισε να κλιμακώνεται.
Ως μέλος μιας πλούσιας και ισχυρής οικογένειας, η Χερστ απήχθη σύμφωνα με το FBI για να τραβήξει την προσοχή στον SLA. Άλλωστε τρεις μέρες μετά την απαγωγή της ο Συμβιωτικός Απελευθερωτικός Στρατός ανακοίνωσε σε επιστολή του σε ραδιοφωνικό σταθμό του Μπέρκλεϊ ότι κρατούσε τη Χερστ ως «αιχμάλωτη πολέμου».
Η ομάδα αυτή απαίτησε από την οικογένεια Χερστ να δώσει 70 δολάρια σε τρόφιμα σε κάθε άπορο άτομο από τη Σάντα Ρόζα μέχρι το Λος Άντζελες. Μόλις γινόταν αυτό, όπως είπε ο SLA, θα ξεκινούσαν οι διαπραγματεύσεις για την επιστροφή της Χερστ.
Η οικογένεια αποφάσισε διστακτικά, να ικανοποιήσει τις απαιτήσεις αυτές και μοίρασε τρόφιμα αξίας περίπου δύο εκατομμυρίων δολαρίων. Στη συνέχεια, ωστόσο ο SLA χαρακτήρισε ανεπαρκείς τις δωρεές αυτές και ζήτησε επιπλέον έξι εκατομμύρια δολάρια. Η Hearst Corporation είπε ότι θα δωρίσει το επιπλέον ποσό μόνο εάν η Πάτι αφεθεί ελεύθερη.
Η Χερστ και το Σύνδρομο της Στοκχόλμης
Η κατάσταση όμως άλλαξε δραματικά μερικούς μήνες μετά, στις 3 Απριλίου, όταν μια κάμερα παρακολούθησης τράβηξε μια φωτογραφία της Χερστ με επαναστατική ενδυμασία, να κρατά ένα πολυβόλο και να συμμετέχει σε ένοπλη ληστεία τράπεζας του Σαν Φρανσίσκο.
Λίγες μέρες μετά, στις 15 Απριλίου, πλάνα ασφαλείας την έδειχναν να ληστεύει μια ακόμα τράπεζα του Σαν Φρανσίσκο που ανήκε στον πατέρα ενός παιδικού της φίλου.
Τον επόμενο μήνα, βρέθηκε ξανά στα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων, αφού έριξε περισσότερες από δύο δωδεκάδες σφαίρες για να σώσει τον απαγωγέα της Μπιλ Χάρις από τους αστυνομικούς. Λίγες ώρες αργότερα, συμμετείχε με τον Χάρις και τη σύζυγό του, Έμιλι, στην απαγωγή ενός μαθητή λυκείου των προαστίων του Λος Άντζελες, Τομ Μάθιους, επειδή χρειάζονταν το οικογενειακό του βαν ως όχημα διαφυγής.
Αργότερα δήλωσε, σε μια κασέτα που εστάλη στις αρχές, ότι είχε ενταχθεί στον SLA με δική της βούληση.
Η πίστη της Χερστ στον SLA έθεσε ερωτήματα σχετικά με το σύνδρομο της Στοκχόλμης, έναν κοινό όρο που χρησιμοποιείται για να περιγράψει το δεσμό που αναπτύσσουν μερικές φορές τα θύματα απαγωγών ή ομηριών με τους απαγωγείς τους.
Το σύνδρομο της Στοκχόλμης πήρε το όνομά του από μία αποτυχημένη ληστεία τράπεζας τον Αύγουστο του 1973 στην πρωτεύουσα της Σουηδίας. Αντί να αποτελεί διάγνωση διαταραχής, οι ειδικοί το περιγράφουν ως ψυχολογικό μηχανισμό αντιμετώπισης που χρησιμοποιείται από ορισμένους ομήρους για να αντέξουν την αιχμαλωσία και την κακοποίηση.
Η Χερστ τελικά συνελήφθη ενώ είχε ήδη διασχίσει τη χώρα με τους απαγωγείς της για περισσότερο από έναν χρόνο, όταν το FBI τη συνέλαβε σε ένα διαμέρισμα στο Σαν Φρανσίσκο για ένοπλη ληστεία στις 18 Σεπτεμβρίου 1975 στο Σαν Φρανσίσκο, 19 μήνες μετά την απαγωγή της.
Ο δικηγόρος υπεράσπισής της είπε ότι οι απαγωγείς της είχαν κάνει πλύση εγκεφάλου. Η Χερστ είπε ότι τη βίασαν αρκετοί από τους απαγωγείς της και την ανάγκασαν να ληστεύει τράπεζες και να διαβάζει μαγνητοσκοπημένες ανακοινώσεις που επιτίθονταν στην οικογένεια και τον αρραβωνιαστικό της.
Οι εισαγγελείς επέμειναν, επικαλούμενοι τα δικά της λόγια, ότι είχε προσχωρήσει οικειοθελώς στην ομάδα και στράφηκε εναντίον των γονέων της και της αυτοκρατορίας Χερστ.
Το επιχείρημα των εισαγγελέων τελικά κέρδισε τους ενόρκους και καταδικάστηκε στις 20 Μαρτίου 1976 σε επτά χρόνια φυλάκισης. Μετά από δύο χρόνια στη φυλακή, η ποινή της μειώθηκε από τον τότε πρόεδρο των ΗΠΑ, Τζίμι Κάρτερ. Τελικά τον Ιανουάριο του 2001 έλαβε από τον Κλίντον στην τελευταία του επίσημη πράξη ως πρόεδρος, πλήρη χάρη.
Πάτι Χερστ: Αντάρτισσα ή αρχέτυπο του συνδρόμου της Στοκχόλμης;
Ποια ήταν λοιπόν η Πάτι Χερστ; Της έχουν αποδοθεί πολλοί χαρακτηρισμοί: ανίδεη πλούσια κληρονόμος, επαναστάτρια, νεαρή μέλλουσα νύφη, θύμα απαγωγής, θύμα βιασμού, τρομοκράτης, φυγάς, αρχέτυπο του συνδρόμου της Στοκχόλμης, εγκληματίας, αποδέκτης προεδρικής αμνηστίας. Ποια ήταν όμως η πραγματική της φύση;
Πενήντα χρόνια αργότερα, η απάντηση παραμένει ακόμη ασαφής.
Μετά την «εκπαίδευσή» της της στην αιχμαλωσία, Η Χερστ στα μαγνητοσκοπημένα μηνύματα της έκανε συνεχείς επιθέσεις τόσο στην οικογένεια όσο και στον αρραβωνιαστικό της. Σε ανακοινώσεις που δημοσιεύονταν στο San Francisco Examiner του πατέρα της δήλωνε ότι συμφωνούσε με τις γυναίκες του SLA που «επέμεναν ότι το πρόβλημα με τον αρραβωνιαστικό της και με όλους τους αστούς άνδρες ήταν ότι δεν μπορούσαν να αντέξουν τη σκέψη ότι οι γυναίκες μπορούσαν να σκέφτονται και να επιλέγουν μόνες τους». Δεν θα έβλεπε ούτε θα μιλούσε ποτέ ξανά με εκείνον.
Η απόφαση αυτή μπορεί να σχετίζεται με την ανακοίνωση της Χερστ που δήλωνε την αγάπη της για έναν από τους απαγωγείς της, τον Γουίλιαμ Γουλφ. Η ιστορία αγάπης τους διακόπηκε πάντως ξαφνικά όταν στις 17 Μαΐου 1974, όταν ο Γουλφ και πέντε ακόμα μέλη της SLA πυροβολήθηκαν μέχρι θανάτου από αστυνομικούς. Αυτή η ανταλλαγή πυροβολισμών με 9.000 σφαίρες έμελλε να καταγραφεί ως η μεγαλύτερη εγχώρια ανταλλαγή πυροβολισμών στην ιστορία των ΗΠΑ.
Η Χερστ αποθέωνε τότε τον Γουλφ σε μαγνητοσκοπημένη ανακοίνωση ως «τον πιο ευγενικό και όμορφο άνθρωπο που γνώρισα ποτέ».
Η θανάσιμη ανταλλαγή πυρών την έπεισε ότι αν παραδιδόταν στην αστυνομία θα μπορούσε να σκοτωθεί.
«Τα ψέματα σχετικά με τη σκοπιμότητα της παράδοσης», εξήγησε σε ένα άλλο μαγνητοσκοπημένο ανακοινωθέν, «με έκαναν μόνο πιο αποφασισμένη». Άλλωστε, όπως είπε αργότερα, «πού θα πήγαινα;».
Στο βιβλίο που έγραψε η ίδια χρόνια μετά, είπε ότι μετά τη βίαιη απαγωγή της, ο μόνος τρόπος για να επιβιώσει ήταν να ακολουθήσει τις εντολές, να ληστέψει τράπεζες, να απαγάγει έναν έφηβο και να εκδώσει τις ανακοινώσεις που είχαν διαμορφώσει οι απαγωγείς της.
Όταν ο Πολ Σρέιντερ μετέτρεψε το βιβλίο της σε ταινία το 1988 με πρωταγωνίστρια τη Νατάσα Ρίτσαρντσον ως Χερστ, πρόσθεσε στο τέλος μια φανταστική συνάντηση μεταξύ της Χερστ και του πατέρα της. Σε μια κριτική της ταινίας στο New Yorker, η Pauline Kael έγραψε: «Η Πάτι Χερστ έγινε μέλος της SLA οικειοθελώς ή απλώς προσπαθούσε να σώσει τη ζωή της; Η ταινία σας δείχνει ότι, στην κατάσταση στην οποία βρισκόταν, δεν υπήρχε διαφορά».
Η Χερστ παντρεύτηκε τελικά τον σωματοφύλακά της, έναν πρώην αστυνομικό του Σαν Φρανσίσκο και έγινε μητέρα, γιαγιά, φιλάνθρωπος, ηθοποιός, μυθιστοριογράφος και νικήτρια του διαγωνισμού της λέσχης κυνοκομίας. Σήμερα, γίνεται 70 ετών.
Μπορούμε μόνο να συμπεράνουμε ότι όλες αυτές οι αντικρουόμενες μαρτυρίες για μια από τις πιο μυστηριώδεις φιγούρες της αμερικανικής ιστορίας δεν θα λυθούν ποτέ πραγματικά. Πενήντα χρόνια αργότερα, τα γεγονότα που ακολούθησαν την απαγωγή της Χερστ παραμένουν -και θα παραμείνουν- ένα άλυτο μυστήριο.
12°
