Η ηγεσία του Πούτιν στη Ρωσία τα τελευταία 25 χρόνια και η ανοχή της Δύσης στις πρακτικές αυτές με αφορμή τον θάνατο του Αλεξέι Ναβάλνι
Ο ρωσικός λαός ανέχεται και πιθανότατα επιδοκιμάζει την ηγεσία του Πούτιν, για 25 ολόκληρα χρόνια. Ούτε η εισβολή στην Ουκρανία ούτε και οι περίεργοι θάνατοι αντιφρονούντων, όπως του Ναβάλνι, φαίνεται να δημιουργούν ανατρεπτικές διαθέσεις στους Ρώσους.
Μια πειστική εξήγηση, πέρα από τις συνήθεις κοινωνικοπολιτικές, μπορεί να βρίσκεται εκτός εγχώριου συστήματος. Στην ασυλία που απολάμβανε ο πρόεδρος Πούτιν από τη Δύση τα περισσότερα χρόνια της καθεστωτικής του επιβολής στη Ρωσία. Πολύ περισσότερο βέβαια, από την ίδια την καγκελάριο Μέρκελ, «στρατηγικό εταίρο» της ακμάζουσας ρωσικής ενεργειακής πολιτικής.
Η γερμανική ελίτ στήριζε για τρεις θητείες την Καγκελάριο χάρη στο φτηνό φυσικό αέριο και εκείνη με τη σειρά της τον Πούτιν. Δημιουργώντας έτσι ένα μέτωπο ανοχής της Ευρώπης απέναντι στις ολοκληρωτικές διαθέσεις του Ρώσου ηγέτη. Και ταυτόχρονα, στο εσωτερικό της ρωσικής κοινωνίας, μεγαλουργούσε μία άλλη ελίτ ολιγαρχών. Συνδεόμενη άμεσα με το καθεστώς και καλλιεργώντας στις εξαρτημένες μάζες την παραδοσιακή κουλτούρα του ολοκληρωτισμού.
Κάτι παρόμοιο συνέβαινε και στα χρόνια της σοβιετικής κυριαρχίας. Κυρίως διά της αυτοτροφοδοτούμενης αντίδρασης με τον δυτικό κόσμο. Αλλά και στην τσαρική Ρωσία, οι συνθήκες της καταπίεσης είχαν εκθρέψει –με δεσποτικό όργανο τις παραδόσεις– τον ρωσικό ολοκληρωτισμό.
Ο «σοβιετικός άνθρωπος» είναι δημιούργημα ενός κόσμου που δεν ακολούθησε την εξελικτική πορεία του «δυτικού ανθρώπου», ο οποίος αποτελεί την σχετική αλλά πάντα δυναμική πλειοψηφία στις δημοκρατίες. Και για να γίνει αντιληπτό τι εννοώ, η πιθανή εκλογή Τραμπ στις ΗΠΑ μπορεί να συμβεί από ένα «ολοκληρωτικό» μέρος της αμερικάνικης κοινωνίας. Αυτό όμως ούτε αποτελεί μία συμπαγή πλειοψηφία ούτε και πρόκειται να παγιωθεί σε μία διαρκή κατάσταση στο μέλλον, όπως συμβαίνει διαχρονικά στην περίπτωση της Ρωσίας. Κι άλλο παράδειγμα: οι πρώην Ανατολικογερμανοί διαθέτουν μεγάλα ποσοστά ολοκληρωτικών ανθρώπων, αλλά δεν θα καταφέρουν ποτέ να σχηματίσουν πλειοψηφικά ρεύματα εντός της γερμανικής κοινωνίας. Όπως έχουν καταφέρει οι Ρώσοι στην δική τους «δεσποτική» χώρα.
Ο κόσμος του Πούτιν είναι σκληρός! Αλλά και ο ίδιος είναι ισχυρός και αδυσώπητος.
Κάθε καθεστώς δημιουργεί ένα πρότυπο πολίτη για να στηριχτεί. Το σύστημα στη Ρωσία καθοδήγησε τους Ρώσους στην υπακοή και τη συμμόρφωση εκπαιδεύοντας τον πληθυσμό στο να μην εμπιστεύεται τον υπόλοιπο κόσμο. Ο κόσμος του Πούτιν είναι σκληρός! Αλλά και ο ίδιος είναι ισχυρός και αδυσώπητος. Προκαλώντας θαυμασμό όταν κολυμπάει σε παγωμένα ποτάμια ή όταν ιππεύει άγρια άλογα στην ρώσικη τάιγκα…
Και ενώ στις δυτικές χώρες, τα πολιτικά συστήματα δίνουν ευκαιρίες σε νέες ηγεσίες, στη Ρωσία ο μοναδικός θεσμός που έχει αξία είναι το τσαρικό, σοβιετικό και σήμερα «πουτινικό» κράτος. Γιατί λειτουργεί ως απόλυτος πατερναλιστικός οργανισμός. Είτε για τους ολιγάρχες είτε για τις μεγάλες μάζες της ανάγκης και της εξάρτησης.
Ο «σοβιετικός άνθρωπος» δεν δημιουργήθηκε μόνος του στη Ρωσία. Η ίδια η Δύση έδωσε το δικαίωμα στα ρωσικά καθεστώτα να τον εκθρέψουν.
Εν τω μεταξύ, όσοι δεν συμφωνούν ή δεν εντάσσονται στον βασικό κορμό της υποταγμένης πλειοψηφίας, δεν αντιστέκονται αλλά εγκαταλείπουν τη χώρα, απελπισμένοι από την αδυναμία τους. Στα πρώτα χρόνια της διακυβέρνησης Πούτιν, δύο εκατομμύρια Ρώσοι μετακόμισαν στη Δύση και το τελευταίο διάστημα, εξαιτίας του πολέμου, ξεπέρασαν το ένα εκατομμύριο. Ο «σοβιετικός άνθρωπος» δεν δημιουργήθηκε μόνος του στη Ρωσία. Η ίδια η Δύση έδωσε το δικαίωμα στα ρωσικά καθεστώτα να τον εκθρέψουν. Για τους δικούς της λόγους και τα δικά της συμφέροντα.
Ο Πούτιν δεν θα είναι αιώνιος. Η Ευρώπη πρέπει να είναι έτοιμη για το τεράστιο κενό που θα υπάρξει στη μεταβατική εποχή. Να βοηθήσει αυτή τη φορά τον ρωσικό λαό να βρεθεί αντιμέτωπος με την ιστορική υπεύθυνη κρίση του. Αλλάζοντας για πάντα την άδικη πολιτική, κοινωνική και οντολογική του πορεία…
18°
