Κοσμος

Σαν σήμερα, η ιστορία του μετεωρίτη που τραυμάτισε 1.600 ανθρώπους

Πως ένα αστρικό σώμα ταξίδεψε στα βάθη του διαστήματος μέχρι την επαρχία Chelyabinsk της Ρωσίας

62224-137655.jpg
Newsroom
7’ ΔΙΑΒΑΣΜΑ
Σαν σήμερα, η ιστορία του μετεωρίτη που τραυμάτισε 1.600 ανθρώπους
Ο μετεωρίτης που έπεσε την επαρχία Chelyabinsk της Ρωσίας είχε διάμετρο περίπου 20 μέτρα © NASA

Σαν σήμερα στις 15 Φεβρουαρίου 2013 ένα μετεωρίτης ανατινάχθηκε μερικά χιλιόμετρα από την επιφάνεια της Γης τραυματίζοντας 1.600 ανθρώπους

Σαν σήμερα στις 15 Φεβρουαρίου 2013 στις 9:20 το πρωί, οι κάτοικοι της ρωσικής επαρχίας Chelyabinsk νότια των Ουραλίων όρων, έγιναν μάρτυρες ενός συμβάντος που λίγοι άνθρωποι έχουν δει ποτέ: έναν μετεωρίτη να εκρήγνυται στην ατμόσφαιρα.

Meteor Strikes Russia, Over 1,000 Believed Injured

Το γεγονός είναι καλά τεκμηριωμένο, σχεδόν από τύχη. Οι κάμερες στα ταμπλό των αυτοκίνητων ήταν πολύ δημοφιλείς στη Ρωσία εκείνη την εποχή και πολλές από αυτές κατέγραψαν την πορεία του μετεωρίτη και της εκτυφλωτικής λάμψης όταν αυτός εξερράγη.

Σαν σήμερα, η ιστορία του μετεωρίτη που τραυμάτισε 1.500 ανθρώπους
Η στιγμή που ο μετεωρίτης εκρήγνυται © Wikimedia Commons / Aleksandr Ivanov

Τι ακριβώς συνέβη στις 15 Φεβρουαρίου στο Chelyabinsk

Ο μετεωρίτης του Chelyabinsk είχε διάμετρο περίπου 20 μέτρα και εισήλθε στην ατμόσφαιρα σε σχετικά μικρή γωνία, με ταχύτητα σε σχέση με τη Γη περίπου 19 χιλιόμετρα το δευτερόλεπτο (69.000 χιλιόμετρα την ώρα ή 42.690 μίλια την ώρα). Όταν εισήλθε στην ατμόσφαιρα της Γης άρχισε να καίγεται και στη συνέχεια εξερράγη περίπου 22 χιλιόμετρα (λιγότερο από 14 μίλια) πάνω από την επιφάνεια.

Η έκρηξη δημιούργησε μια λάμψη που ήταν για ελάχιστο χρονικό διάστημα πιο φωτεινή από τον Ήλιο και προκάλεσε ένα ωστικό κύμα που εκτιμάται ότι απελευθέρωσε την ίδια ποσότητα ενέργειας με 440 κιλοτόνους TNT - περίπου 30 φορές περισσότερη ενέργεια από την ατομική βόμβα που πυροδοτήθηκε στη Χιροσίμα. Ευτυχώς, η έκρηξη έγινε αρκετά ψηλά από το έδαφος ώστε η ενέργειά της απορροφήθηκε κυρίως από την ατμόσφαιρα. Αν είχε συμβεί χαμηλότερα ή αν ο αστεροειδής είχε φθάσει άθικτος μέχρι το έδαφος, η ζημιά θα μπορούσε να ήταν ό,τι χειρότερο στην ανθρώπινη ιστορία.

Σαν σήμερα, η ιστορία του μετεωρίτη που τραυμάτισε 1.600 ανθρώπους
© ΕΡΑ / VYACHESLAV NIKULIN

Ωστόσο, η έκρηξη άφησε τα σημάδια της. Δημιούργησε ένα ωστικό κύμα που ταξίδεψε στην ατμόσφαιρα και έφτασε στο έδαφος, προκαλώντας ζημιές σε 7.200 κτίρια σε έξι πόλεις της επαρχίας Chelyabinsk, στέλνοντας πάνω από 1.600 άτομα στο νοσοκομείο με τραυματισμούς. Οι περισσότεροι τραυματισμοί προκλήθηκαν από καθαρή περιέργεια. Οι κάτοικοι της περιοχής είδαν τη φωτεινή λάμψη και πήγαν τρέχοντας στα παράθυρά τους για να κοιτάξουν έξω. Το ωστικό κύμα, που ταξίδευε με μικρότερη ταχύτητα, έφτασε λίγα δευτερόλεπτα αργότερα σπάζοντας τα τζάμια και τραυματίζοντας τους ανθρώπους.

Σαν σήμερα, η ιστορία του μετεωρίτη που τραυμάτισε 1.600 ανθρώπους
Σπασμένα γυαλιά στο Κρατικό Θέατρο Chelyabinsk μετά την πτώση του μετεωρίτη © Wikipedia / Nikita Plekhanov

Ο μετεωρίτης έπιασε την ανθρωπότητα στον ύπνο

Το πιο ανησυχητικό από αυτό το επικίνδυνο αλλά εντυπωσιακό συμβάν είναι ότι κανείς δεν το είδε να έρχεται. Ο μετεωρίτης δεν ανιχνεύτηκε παρά μόνο όταν περνούσε ήδη μέσα από την ατμόσφαιρα της Γης, σε μεγάλο βαθμό επειδή προερχόταν από την κατεύθυνση του Ήλιου και ήταν κρυμμένος εξαιτίας της λάμψης του.

«Ο μετεωρίτης του Chelyabinsk μας επίστησε την προσοχή στο τι πρέπει να γίνει για να ανιχνευθούν ακόμη μεγαλύτεροι αστεροειδείς προτού χτυπήσουν τον πλανήτη μας», δήλωσε ο αξιωματικός Πλανητικής Άμυνας της NASA, Lindley Johnson. «Ήταν μια συμπαντική κλήση αφύπνισης».

Russian Meteor 15-02-2013 (Best Shots) [HD]

Συμπτωματικά, την ίδια μέρα που συνέβη το συμβάν, η Επιτροπή Επιστήμης, Διαστήματος και Τεχνολογίας της Βουλής των Αντιπροσώπων των ΗΠΑ δήλωσε ότι θα πραγματοποιήσει ακρόαση για να συζητήσει τις απειλές αστεροειδών για τη Γη και πώς θα μπορούσαν να αντιμετωπιστούν από τη NASA και άλλους διαστημικούς φορείς.

Κατά δεύτερη σύμπτωση, η έκρηξη έγινε την ίδια μέρα που ένας άλλος αστεροειδής πετούσε δίπλα στη Γη. Ονομάστηκε 2012 DA14 και πέρασε σε απόσταση 27.000 χιλιομέτρων από τον πλανήτη μας. Η NASA επεσήμανε ότι ο αστεροειδής ταξίδευε σε κατεύθυνση που ήταν αντίθετη από αυτή του μετεωρίτη που εξερράγη πάνω από το Chelyabinsk και συνεπώς τα δύο σώματα δεν σχετίζονταν μεταξύ τους.

Σαν σήμερα, η ιστορία του μετεωρίτη που τραυμάτισε 1.500 ανθρώπους
Το σημείο όπου ο μετεωρίτης έπεσε στην επαρχία Chelyabinsk © Wikipedia

Η NASA παρακολουθεί κάθε επικίνδυνο ουράνιο σώμα στη γειτονιά μας                                  

Μετά το Chelyabinsk, η NASA ίδρυσε ένα Γραφείο Συντονισμού Πλανητικής Άμυνας που λαμβάνει δεδομένα από το πρόγραμμα παρατήρησης αντικειμένων κοντά στη Γη του οργανισμού. Οι αρμοδιότητες του γραφείου περιλαμβάνουν την παρακολούθηση και τον χαρακτηρισμό δυνητικά επικίνδυνων αντικειμένων, την δημοσίευση πληροφοριών σχετικά με αυτά και επίσης τον συντονισμό μιας «απάντησης» από την κυβέρνηση των ΗΠΑ εάν υπάρχει απειλή. Ευτυχώς, μέχρι στιγμής, δεν έχουν εντοπιστεί επικείμενες απειλές.

Τις ημέρες μετά την έκρηξη, κυνηγοί μετεωριτών από όλο τον κόσμο έσπευσαν στην απομακρυσμένη ρωσική περιοχή για να βρουν κομμάτια του διαστημικού βράχου. Μόλις τρεις ημέρες μετά την έκρηξη, στις 18 Φεβρουαρίου 2013, ήρθαν οι πρώτες αναφορές ότι είχαν βρεθεί θραύσματα γύρω από τη λίμνη Chebarkul, 70 χλμ. βόρεια του Chelyabinsk. Στην ίδια τοποθεσία, οι επιστήμονες εντόπισαν μια τρύπα στον πάγο που πιστεύουν ότι θα μπορούσε να είχε δημιουργηθεί από την πρόσκρουση του μετεωρίτη.

Σαν σήμερα, η ιστορία του μετεωρίτη που τραυμάτισε 1.500 ανθρώπους
Ο κρατήρας που δημιουργήθηκε από την έκρηξη του μετεωρίτη © ΕΡΑ / SERGEI ILNITSKY

Η ιστορία του μετεωρίτη

Οι επιστήμονες κατάφεραν να συνθέσουν το παρελθόν του διαστημικού εισβολέα, μια περίπλοκη ιστορία που ξεκινάει αμέσως μετά την αρχή της δημιουργίας του ηλιακού μας συστήματος πριν από 4,56 δισεκατομμύρια χρόνια.

Λιωμένα σταγονίδια που βρέθηκαν στο εσωτερικό του μετεωρίτη σχηματίστηκαν στα πρώτα τέσσερα εκατομμύρια χρόνια της ιστορίας του ηλιακού συστήματος, σύμφωνα με τον επιστήμονα David Kring από το Σεληνιακό και Πλανητικό Ινστιτούτο στο Χιούστον.

Μέσα στα επόμενα 10 εκατομμύρια χρόνια, αυτά τα μικροσκοπικά κομμάτια, μαζί με διαστημική σκόνη, συγχωνεύτηκαν σε έναν αστεροειδή πλάτους της τάξης των 60 μιλίων (100 χιλιομέτρων). Οι υφές που εντοπίστηκαν στα υπολείμματα του αστεροειδούς Chelyabinsk που ανακτήθηκαν εδώ στη Γη μετά την έκρηξη αποκάλυψαν ότι το βραχώδες αυτό ουράνιο σώμα ήταν πιθανόν κάποτε θαμμένο αρκετά χιλιόμετρα κάτω από την επιφάνεια ενός μεγαλύτερου αντικειμένου, το οποίο οι επιστήμονες αποκαλούν μητρικό σώμα χονδρίτη LL, σύμφωνα με τον Kring.

Επιπλέον, η ανάλυση των θραυσμάτων έδειξε ότι το μητρικό σώμα υπέστη μια σημαντική σύγκρουση περίπου 125 εκατομμύρια χρόνια αφότου άρχισε να σχηματίζεται το ηλιακό μας σύστημα.

Και οι συγκρούσεις δεν σταμάτησαν, με το μητρικό σώμα να απορροφά συνεχώς χτυπήματα μεταξύ 4,3 και 3,8 δισεκατομμυρίων ετών πριν, είπε ο Kring. (Η Γη και άλλοι πλανήτες στο εσωτερικό ηλιακό σύστημα επίσης είχαν δεχθεί χτυπήματα από ουράνια σώματα κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου).

Σαν σήμερα, η ιστορία του μετεωρίτη που τραυμάτισε 1.500 ανθρώπους
Υπολείμματα από την πτώση του μετεωρίτη © ΕΡΑ / CHELYABINSK UNIVERSITY

Στη συνέχεια το μητρικό σώμα του χονδρίτη LL κατάφερε να πάρει μια ανάσα για μερικά δισεκατομμύρια χρόνια. Ωστόσο, τα θραύσματα που ανακαλύφθηκαν «μιλούν» για δύο ακόμη μεγάλες συγκρούσεις τα τελευταία 500 εκατομμύρια χρόνια, με μία από αυτές να λαμβάνει χώρα μεταξύ 30 και 25 εκατομμύρια χρόνια πριν.

Το επόμενο μεγάλο συμβάν για τον «απρόσκλητο επισκέπτη» είχε να κάνει με τη Γη «όταν συνάντησε τότε έναν βαρυτικό συντονισμό στη ζώνη των αστεροειδών μεταξύ Άρη και Δία και αυτό άλλαξε την τροχιά του, φέρνοντάς τον πιο κοντά στη Γη», είπε ο Kring.

Σαν σήμερα, η ιστορία του μετεωρίτη που τραυμάτισε 1.600 ανθρώπους
Κομμάτι από τον μετεωρίτη στο κρατικό μουσείο Chelyabinsk © Wikimedia Commons / Lumaca

Μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στα τέλη του 2013 δείχνει ότι ο αστεροειδής του Chelyabinsk εκτέθηκε στο διάστημα μόλις πριν από 1,2 εκατομμύρια χρόνια, υποδηλώνοντας ότι μια άλλη πρόσκρουση συνέβη περίπου εκείνη την εποχή, πρόσθεσε ο Kring. Αυτή η σύγκρουση οριστικοποίησε κατά πάσα πιθανότητα το μέγεθος του διαστημικού βράχου, ο οποίος πιστεύεται ότι είχε πλάτος περίπου 20 μέτρα όταν εισήλθε στην ατμόσφαιρα της Γης. «Και φυσικά, έχουμε ένα ακόμη τελικό συμβάν σύγκρουσης, στις 15 Φεβρουαρίου 2013 εδώ στη Γη», κατέληξε ο Kring.

Ενώ ο αστεροειδής του Chelyabinsk έφτασε στο τέλος του εκείνη την ημέρα, άλλα θραύσματα του χονδρίτη LL εξακολουθούν να κυκλοφορούν στα βάθη του διαστήματος. Ένα τέτοιο κομμάτι είναι ο αστεροειδής Itokawa μήκους 540 μέτρων, τον οποίο επισκέφτηκε το ιαπωνικό διαστημόπλοιο Hayabusa το 2005, συλλέγοντας δείγματα που επέστρεψαν στη Γη πέντε χρόνια αργότερα.

ΕΓΓΡΑΦΕΙΤΕ ΣΤΟ NEWSLETTER ΜΑΣ

Tα καλύτερα άρθρα της ημέρας έρχονται στο mail σου

ΠΡΟΣΦΑΤΑ

ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ

ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΙ ΠΑΝΤΑ

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

Έχετε δει 20 από 200 άρθρα.