Οι δηλώσεις του δημιουργούν κάποια ερωτήματα σχετικά με το ΝΑΤΟ, τα σχόλια του Τραμπ - ο οποίος διεκδικεί άλλη μια θητεία στον Λευκό Οίκο τον Νοέμβριο και προηγείται του προέδρου Τζο Μπάιντεν σε ορισμένες δημοσκοπήσεις - και τις επιπτώσεις τους.
Τι είναι το ΝΑΤΟ;
Ο Οργανισμός Βορειοατλαντικού Συμφώνου, που ιδρύθηκε το 1949 για να αντιμετωπίσει τη Σοβιετική Ένωση με τις εντάσεις του Ψυχρού Πολέμου να αυξάνονται, είναι μια πολιτική και στρατιωτική συμμαχία χωρών από τη Βόρεια Αμερική και την Ευρώπη.
Στο άρθρο 5 της ιδρυτικής του συνθήκης κατοχυρώνεται η αρχή της συλλογικής άμυνας: Η επίθεση σε ένα μέλος θεωρείται επίθεση σε όλα τα μέλη.
Το ΝΑΤΟ λαμβάνει αποφάσεις με συναίνεση, αλλά η πολιτική και στρατιωτική ισχύς των Ηνωμένων Πολιτειών σημαίνει ότι είναι μακράν η ισχυρότερη χώρα της συμμαχίας, με το πυρηνικό της οπλοστάσιο να θεωρείται η απόλυτη εγγύηση ασφάλειας.
Ως πρόεδρος των ΗΠΑ από το 2017 ως το 2021, ο Τραμπ συχνά κατακεραύνωνε το ΝΑΤΟ και μέλη του, όπως η Γερμανία, κατηγορώντας τα ότι βασίζονται στην Ουάσινγκτον για την προστασία τους. Αμφισβήτησε επίσης ανοιχτά την αρχή της συλλογικής άμυνας. Και άλλες αμερικανικές κυβερνήσεις έχουν επίσης κατηγορήσει τους Ευρωπαίους ότι δεν δαπανούν αρκετά για την άμυνα, αλλά με λιγότερο έντονο τρόπο.
Ο Τραμπ ανέβασε τους τόνους σε προεκλογική συγκέντρωση το Σάββατο (10/2) στο Κόνγουεϊ της Νότιας Καρολίνας, όταν αναφέρθηκε σε μια συζήτηση, όπως είπε, με «πρόεδρο μιας μεγάλης χώρας».
«Λοιπόν, κύριε πρόεδρε, αν δεν πληρώσουμε και δεχθούμε επίθεση από τη Ρωσία - θα μας προστατεύσετε;». Ο Τραμπ ανέφερε τα λόγια του μη κατονομαζόμενου ηγέτη. «Είπα: "Δεν πληρώσατε; Έχετε παρανομήσει; Είπε: "Ναι, ας πούμε ότι αυτό συνέβη". Όχι, δεν θα σας προστατεύσω. Στην πραγματικότητα, θα τους ενθάρρυνα (τη Ρωσία) να κάνουν ό,τι διάολο θέλουν. Πρέπει να πληρώσετε», δήλωσε ο Τραμπ.
Ο Τραμπ έχει συχνά κατηγορήσει άλλα μέλη του ΝΑΤΟ ότι δεν πληρώνουν το μερίδιο που τους αναλογεί, δίνοντας την εντύπωση ότι η συμμαχία είναι σαν μια λέσχη με συνδρομές μελών. Αλλά το ΝΑΤΟ λειτουργεί διαφορετικά. Διαθέτει κάποια κοινά κεφάλαια, στα οποία συνεισφέρουν όλα τα μέλη. Αλλά το μεγαλύτερο μέρος της δύναμής του προέρχεται από τις εθνικές αμυντικές δαπάνες των ίδιων των μελών - για τη διατήρηση των δυνάμεων και την αγορά όπλων που μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν από το ΝΑΤΟ.
Ωστόσο, τα μέλη του ΝΑΤΟ έχουν δεσμευτεί να δαπανούν κάθε χρόνο τουλάχιστον το 2% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ) τους για την άμυνα, ωστόσο ο στόχος δεν επιτυγχάνεται.
Ποιο είναι το άρθρο 5 του ΝΑΤΟ;
Στο άρθρο 5 της ιδρυτικής συνθήκης, τα μέλη του ΝΑΤΟ δήλωσαν ότι μια ένοπλη επίθεση εναντίον ενός ή περισσοτέρων από αυτά στην Ευρώπη ή τη Βόρεια Αμερική «θεωρείται επίθεση εναντίον όλων».
Συμφώνησαν ότι «θα βοηθήσουν το Μέρος ή τα Μέρη που δέχονται την επίθεση αυτή, λαμβάνοντας αμέσως, ατομικά και σε συνεννόηση με τα άλλα Μέρη, τα μέτρα που κρίνει αναγκαία, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης ένοπλης βίας».
Ωστόσο, το άρθρο 5 δεν δεσμεύεται για αυτόματη στρατιωτική αντίδραση προς βοήθεια ενός συμμάχου που δέχεται επίθεση. Αυτό σημαίνει ότι η ισχύς του άρθρου 5 εξαρτάται από σαφείς δηλώσεις των πολιτικών ηγετών ότι θα υποστηριχθεί από δράση.
Αυτός είναι ένας από τους λόγους για τους οποίους τα σχόλια του Τραμπ προκάλεσαν τέτοιο σάλο, ιδίως καθώς ήρθαν σε μια περίοδο αυξημένης ανησυχίας στο ΝΑΤΟ για τις προθέσεις της Ρωσίας, μετά την εισβολή της στην Ουκρανία.
Υπονοώντας ότι δεν θα αναλάμβανε στρατιωτική δράση για να υπερασπιστεί έναν σύμμαχο, ο Τραμπ υπονόμευσε τις παραδοχές που προσδίδουν στο άρθρο 5 την ισχύ του.
«Οποιαδήποτε πρόταση ότι οι σύμμαχοι δεν θα υπερασπιστούν ο ένας τον άλλον υπονομεύει την ασφάλεια όλων μας, συμπεριλαμβανομένης της ασφάλειας των ΗΠΑ, και θέτει τους Αμερικανούς και τους Ευρωπαίους στρατιώτες σε αυξημένο κίνδυνο», δήλωσε την Κυριακή ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ.
3°
