Τεχνητή νοημοσύνη vs Hollywood: H απεργία των 148 ημερών και το μέλλον των σεναριογράφων

Μπορεί να μην ανήκουμε στον κόσμο του Hollywood και των μεγάλων κινηματογραφικών παραγωγών, αλλά κάτι ξέρουμε από ChatGPT. Το αγαπημένο για πολλούς πλέον εργαλείο που απαντάει σχεδόν σε κάθε ερώτηση, ενώ αν εντάσσεσαι στην κατηγορία φοιτητής σε απόγνωση, σου γράφει μέχρι και εργασίες. Ο διαδικτυακός «βοηθός» ο οποίος εμφανίστηκε στη ζωή μας τον Νοέμβριο του 2022, κατάφερε μέσα σε δύο μήνες να γίνει η ταχύτερα αναπτυσσόμενη εφαρμογή λογισμικού καταναλωτών στην ιστορία. Πόσο ξεχωριστό μπορεί να είναι τελικά ένα bot και γιατί ενοχλήθηκε τόσο πολύ το Hollywood; 

Όλα ξεκίνησαν στις 2 Μαΐου του 2023, όταν η WGA (Writers Guild of America) εκπροσωπώντας 11.500 σεναριογράφους, αποφάσισε να προχωρήσει εναντίον τις AMPTP (Alliance of Motion Picture and Television Producers), στην οποία συμπεριλαμβάνονται πλατφόρμες streaming όπως το Netflix, Amazon Studios και Walt Disney Company. Μια εργασιακή διαμάχη λόγω της έντονης, σχεδόν παρεμβατικής, παρουσίας ΑΙ στη δημιουργική διαδικασία είχε μόλις ξεκινήσει. Δεν είναι πρώτη φορά που ο καλλιτεχνικός χώρος έρχεται σε ρήξη, αλλά σίγουρα είναι από τις λίγες που βλέπουμε ανθρώπους εναντίον τεχνολογίας σε real life. Πρόκειται για τη δεύτερη μεγαλύτερη διακοπή εργασίας της WGA, με την πρώτη να μας πηγαίνει πίσω στη δεκαετία του ’80, διάρκειας 153 ημερών.

Οι απαντήσεις που λαμβάνει κανείς από το ChatGTP μπορούν να είναι μακροσκελείς, μέχρι και καλογραμμένες, λύνοντας τα χεριά σε πολύ κόσμο. Για τους σεναριογράφους όμως συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο. Αισθάνονται ένα βήμα πιο κοντά στην αντικατάσταση. Οι επιχειρηματίες του Hollywood βλέπουν στο πρόσωπο του AI έναν νέο «συνεργάτη» στον οποίο αξίζει να επενδύσουν. Να τον αξιοποιήσουν όσο περισσότερο μπορούν. Τι καλύτερο άλλωστε, από το να γράψει ένας υπολογιστής το δικό του μυθιστόρημα και ο σεναριογράφος να κάνει διορθώσεις ώστε να γίνει πιο ανθρωποφανές το αποτέλεσμα; Όλη η δύναμη και το πάθος των σεναριογράφων έγκειται στην ικανότητά τους να δημιουργούν, να προσθέτουν την προσωπική τους πινελιά στα κείμενα, όχι στο να ακολουθούν τις κατευθυντήριες γραμμές ενός bot. Όταν πρόκειται για εξοικονόμηση ανθρώπινου δυναμικού και γρήγορου υλικού, οι ανάγκες των καλλιτεχνών δεν αποτελούν ιδιαίτερο πρόβλημα για τα στούντιο. 

Την απεργία αποφάσισε να στηρίξει το αμερικάνικο σωματείο ηθοποιών SAG-AFTRA (Screen Actors Guild – American Federation of Television and Radio Artists) στις 14 Ιουλίου. Ενώνοντας τις δυνάμεις τους σεναριογράφοι και ηθοποιοί, τέθηκε σε παύση μεγάλος αριθμός παραγωγών, προκαλώντας ζημιά 6,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων στην οικονομία της Νότιας Καλιφόρνιας.

Ο αγώνας της WGA πρωταγωνίστησε σε πολλές συζητήσεις, όπως στις συνεντεύξεις τύπου στο Φεστιβάλ Καννών, με τους Sean Penn, Ethan Hawke, Paul Dano και Kathleen Kennedy να δηλώνουν την υποστήρηξή τους. Στον κόσμο των τηλεοπτικών εκπομπών, οι παρουσιαστές Stephen Colbert, Jimmy Fallon, Jimmy Kimmel, Seth Meyers και John Oliver ξεκίνησαν ένα podcast δώδεκα επεισοδίων, με τίτλο Strike Force Five. Στόχος τους  να στηρίξουν το εκτός εργασίας προσωπικό τους κατά τη διάρκεια της απεργίας. Ο Pedro Pascal, Joseph Quinn και Jenifer Coolidge βρήκαν την ευκαιρία να αναφερθούν στην απεργία της WGA κατά τη διάρκεια των βραβείων MTV 2023, δηλώνοντας ότι τάσσονται στο πλευρό των σεναριογράφων.

Η εμπλοκή της τεχνητής νοημοσύνης στον κόσμο του θεάματος φαντάζει ιδιαίτερα επίφοβη, με την αυτοματοποίηση και τον έλεγχο να καταπιέζουν την ελευθερία έκφρασης και πρωτοτυπία. Βλέπουμε την ιστορία να επαναλαμβάνεται, περνώντας από την βιομηχανική στην τεχνολογική επανάσταση, με το αποτέλεσμα ευτυχώς να δικαιώνει τους εργαζόμενους. Μετά από 148 ημέρες διαδηλώσεων, η απεργία της WGA λήγει τον Σεπτέμβριο, έχοντας καταλήξει σε μια δοκιμαστική συμφωνία με την AMPTP. Έναν μήνα μετά, το 99% των σεναριογράφων ψηφίζουν υπέρ της προτεινόμενης σύμβασης, δίνοντας επισήμως τέλος στην απεργία. 

Από τον Οκτώβριο του 2023, τα στούντιο δεν έχουν το δικαίωμα να αναγκάσουν τους σεναριογράφους να χρησιμοποιήσουν ChatGTP για την παραγωγή κειμένων, εκτός αν πρόκειται για πρωτοβουλία των ίδιων. Ένα πρόγραμμα τεχνητής νοημοσύνης δεν αναγνωρίζεται ως συγγραφέας, ενώ υπάρχει ρήτρα που επιτρέπει στους σεναριογράφους να ισχυριστούν ότι το έργο τους έχει αποτελέσει μέσο εκπαίδευσης τεχνητής νοημοσύνης. Ίσως το συγκεκριμένο σημείο να ακούγεται παράλογο, όμως τον Σεπτέμβριο που πέρασε, το Open AI υπήρξε λόγος για να κινηθούν νομικά εναντίον του, 17 διακεκριμένοι συγγραφείς όπως ο David Baldacci, Jonathan Franzen και John Grisham. Ασκήθηκε μήνυση σύμφωνα με την οποία είχε χρησιμοποιηθεί παράνομα προστατευμένο υλικό για την εκπαίδευση των μοντέλων της τεχνητής νοημοσύνης. Όπως αναφέρει στο ABC News η καθηγήτρια της νομικής σχολής του Berkeley, Pamela Samuelson, η χρήση του συγκεκριμένου υλικού είναι ταυτόσημη με την παράνομη αναπαραγωγή έργων. 

Εκτός από την αναστάτωση που προκλήθηκε λόγω AI, ένα εξίσου βασικό ζήτημα που οδήγησε στην πεντάμηνη απεργία, υπήρξε ο μισθός των εργαζόμενων. Η WGA κατάφερε να κερδίσει αυξημένες αμοιβές, εισφορές υγείας και συντάξεων, καθώς και μπόνους βάσει τηλεθέασης streaming περιεχομένου. 

H υπογραφή της συμφωνίας ανάμεσα στην WGA και την AMPTP θα έχει ισχύ έως την 1η Μαΐου του 2026, ωστόσο σύμφωνα με την Guardian, οι ειδικοί προειδοποιούν για  επικείμενη εμφάνιση εργασιακών μαχών και σε άλλους κλάδους. Η τεχνητή νοημοσύνη ήρθε πολύ πρόσφατα στην ζωή μας και η υπερβολική χρήση της είναι σε θέση να οδηγήσει όχι μόνο σε μείωση ανθρώπινου δυναμικού, αλλά σε πιθανή αντικατάσταση ολόκληρης παραγωγής. Οι απεργίες της WGA και της SAG-AFTRA δεν αποτελούν ένα μεμονωμένο περιστατικό μαζικής αντίδρασης καλλιτεχνών, αλλά μια υπενθύμιση του πόσο σημαντική είναι στην εποχή της τεχνολογίας η ειλικρινής και ισορροπημένη σχέση μεταξύ εργαζόμενων και εργοδοτών.