Byron De La Beckwith: Τριάντα χρόνια από μια ιστορική δίκη στην πολιτεία του Μισισιπή

Στις 12 Ιουνίου 1963, ο Byron De La Beckwith, μέλος της Κου Κλουξ Κλαν από το Γκρίνγουντ του Μισισιπή, δολοφόνησε τον Medgar Evers, έναν από τους ηγέτες του κινήματος για τα πολιτικά δικαιώματα. Ακολούθησαν δύο δίκες το 1964, αλλά οι ένορκοι ήταν όλοι τους λευκοί: καθώς η πολιτεία του Μισισιπή είχε ουσιαστικά καταργήσει το δικαίωμα ψήφου των μαύρων, δεν μπορούσαν να συμμετέχουν σε σώματα ενόρκων, τα μέλη των οποίων προέρχονταν από τους εκλογικούς καταλόγους. Έτσι, από τις δίκες δεν προέκυψε ετυμηγορία: έξι ένορκοι αποφάνθηκαν ότι ο De La Beckwith ήταν ένοχος, έξι ότι ήταν αθώος. Πέρασαν είκοσι πέντε χρόνια κατά τα οποία ο De La Beckwith καυχιόταν ότι είχε «καθαρίσει τον αράπη», ενώ η χήρα του Evers προσπαθούσε να επιτύχει επανάληψη της δίκης. Το κατάφερε όταν ο άνεμος είχε πια αλλάξει στον Μισισιπή, στον Νότο, στις ΗΠΑ και στον κόσμο: τον Ιανουάριο του 1994 ο De La Beckwith δικάστηκε για τρίτη φορά, καταδικάστηκε για φόνο εκ προμελέτης και πέθανε στη φυλακή (το 2001).

Η δολοφονία του Evers ήταν ένα από τα επεισόδια της ρατσιστικής βίας στη δεκαετία του 1960: είχαν προηγηθεί εκατοντάδες λιντσαρίσματα και φόνοι — όχι μόνον Αφροαμερικανών, αλλά και λευκών που εκφράζονταν υπέρ των ίσων δικαιωμάτων και κατά των ρατσιστικών νόμων και νοοτροπιών. Λίγα χρόνια πριν από τη δολοφονία του Evers, είχαν δολοφονηθεί επιφανείς αγωνιστές —ο George W. Lee, ο Lamar Smith και ο Herbert Lee στην πολιτεία του Μισισιπή, ο Thomas Brewer στην Τζόρτζια και ο (λευκός) William Lewis Moore στην Αλαμπάμα—, ενώ το 1955 το λιντσάρισμα του 14χρονου Emmett Till είχε δείξει τόσο την αποφασιστικότητα των ρατσιστών του Νότου, όσο και τη μεροληψία των δικαστικών αρχών: οι φονιάδες του Till αθωώθηκαν. Η δολοφονία του Evers δεν ήταν η τελευταία: κατά την εποχή των αγώνων για τα πολιτικά δικαιώματα, από το 1955 μέχρι το 1965 περίπου, η Κου Κλουξ Κλαν και ο όχλος δολοφόνησαν τουλάχιστον δεκαπέντε «επωνύμους» και άγνωστο αριθμό απλών χωρικών, ο θάνατος των οποίων αποδόθηκε σε δυστύχημα ή σε αυτοκτονία. Στη συνέχεια, το 1968 δολοφονήθηκε ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, ο Μπομπ Κέννεντυ, ο Fred Hampton· και παρότι, όπως είπα, στις Ηνωμένες Πολιτείες εκτυλίσσονταν βαθιές αλλαγές, το 1978 ο δολοφόνος του Harvey Milk και του δημάρχου του Σαν Φρανσίσκο George Moscone καταδικάστηκε σε επτά χρόνια φυλάκιση από τα οποία εξέτισε δύο.

Επιστρέφω στον De La Beckwith, ένα πρόσωπο που ενσαρκώνει ό,τι πιο φρικώδες υπάρχει στις ΗΠΑ. Ο De La Beckwith προερχόταν από οικογένεια σοσιαλιστών, ήταν βετεράνος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου και ζούσε ήσυχα ως πωλητής καπνού και λιπασμάτων στο Γκρίνγουντ του Μισισιπή, ώσπου, το 1954, το Ανώτατο Δικαστήριο απεφάνθη ότι ο φυλετικός διαχωρισμός στα δημόσια σχολεία ήταν αντισυνταγματικός: τότε ο De La Beckwith εντάχθηκε στο τοπικό Συμβούλιο Λευκών Πολιτών και έγινε μέλος της Κου Κλουξ Κλαν. Όσο για τον Medgar Evers, ήταν επικεφαλής της National Association for the Advancement of Colored People (NAACP) που ακολουθούσε πολιτική μη βίας, μια στάση που γινόταν όλο και δυσκολότερη μπροστά στη δολοφονική μανία των ομάδων λευκής υπεροχής.

Ο De La Beckwith ηγήθηκε της ρατσιστικής ομάδας Phineas Priesthood, ένα παρακλάδι του κινήματος της λευκής υπεροχής της Χριστιανικής Ταυτότητας, ενώ, όπως είπε ο Delmar Dennis, μάρτυρας κατηγορίας στη δίκη του 1994, καυχιόταν για τον ρόλο του στον θάνατο του Medgar Evers σε πολλές συγκεντρώσεις της Κου Κλουξ Κλαν

Αφού ο De La Beckwith πυροβόλησε τον Evers πισώπλατα στην αυλή του σπιτιού του στο Τζάκσον του Μισισιπή, αφέθηκε ελεύθερος μετά από τις δύο δίκες-φάρσες του 1964 και μάλιστα απαθανατίστηκε με τον Ross Barnett, τον Δημοκρατικό Κυβερνήτη της πολιτείας, να του σφίγγει το χέρι στην αίθουσα του δικαστηρίου. Το Συμβούλιο Λευκών Πολιτών πλήρωσε τα δικαστικά έξοδα του De La Beckwith σε αμφότερες τις δίκες και πήγαν όλοι στα σπίτια τους. Τον Ιανουάριο του 1966, ο De La Beckwith, μαζί με άλλα μέλη των Λευκών Ιπποτών της Κου Κλουξ Κλαν, κλήθηκαν από την Επιτροπή Αντιαμερικανικών Ενεργειών της Βουλής να καταθέσουν για τις δραστηριότητές τους. Και παρόλο που ο De La Beckwith έδωσε το όνομά του όταν ρωτήθηκε από την επιτροπή (άλλοι μάρτυρες, όπως ο Samuel Bowers, επικαλέστηκαν την Πέμπτη Τροπολογία και έμειναν σιωπηλοί), δεν απάντησε σε άλλες ερωτήσεις. Και πάλι δεν κουνήθηκε φύλλο. Τα επόμενα χρόνια, ο De La Beckwith ηγήθηκε της ρατσιστικής ομάδας Phineas Priesthood, ένα παρακλάδι του κινήματος της λευκής υπεροχής της Χριστιανικής Ταυτότητας, ενώ, όπως είπε ο Delmar Dennis, μάρτυρας κατηγορίας στη δίκη του 1994, καυχιόταν για τον ρόλο του στον θάνατο του Medgar Evers σε πολλές συγκεντρώσεις της Κου Κλουξ Κλαν. Το 1967, διεκδίκησε ανεπιτυχώς την υποψηφιότητα του Δημοκρατικού Κόμματος για τη θέση του αντικυβερνήτη στην πολιτεία του Μισισιπή. Το 1973, πληροφοριοδότες ειδοποίησαν το Ομοσπονδιακό Γραφείο Ερευνών ότι σχεδίαζε να δολοφονήσει τον A.I. Botnick, επικεφαλής της B'nai B'rith Anti-Defamation League με έδρα τη Νέα Ορλεάνη, ο οποίος είχε επικρίνει δημοσίως τους λευκούς Νότιους ως ρατσιστές και καθυστερημένους — περιττό να αναφέρω ότι ο De La Beckwith ήταν επίσης αντισημίτης. Μετά από κάμποσες ημέρες παρακολούθησης, αξιωματικοί της αστυνομίας της Νέας Ορλεάνης σταμάτησαν τον De La Beckwith καθώς ταξίδευε με αυτοκίνητο στη Λουιζιάνα και διαπίστωσαν ότι στο όχημα υπήρχαν πυροβόλα όπλα, ένας χάρτης με οδηγίες προς το σπίτι του Botnick και μια ωρολογιακή βόμβα. Aλλά, αν και τον κατηγόρησαν για συνωμοσία, δεν τον συνέλαβαν: στη δίκη που έγινε, ενώ στο μεταξύ ο κατηγορούμενος κυκλοφορούσε ελεύθερος, καταδικάστηκε σε πέντε χρόνια φυλάκιση, σχεδόν τρία από τα οποία εξέτισε στη φυλακή της Αγκόλα στη Λουιζιάνα. Εδώ, προσθέτω μια ανατριχιαστική λεπτομέρεια για την αμερικανική τρέλα: λίγο προτού μπει στη φυλακή ο De La Beckwith χειροτονήθηκε από τον αιδεσιμότατο Dewey «Buddy» Tucker ως λειτουργός στην εκκλησία Temple Memorial Baptist Church, μια εκκλησία Χριστιανικής Ταυτότητας στο Νόξβιλ του Τεννεσσή. Ωστόσο, μηδένα προ του τέλους μακάριζε.

Ο Byron De La Beckwith, πλαισιωμένος από πράκτορες του FBI, εισέρχεται στο Jackson City Hall μετά τη σύλληψή του για τη δολοφονία του Medgar Evers © Bettmann / Getty Images

Στη δεκαετία του 1980, η εφημερίδα Clarion-Ledger του Τζάκσον αποκάλυψε ότι πολιτειακές πηγές είχαν βοηθήσει τους δικηγόρους του De La Beckwith στη δεύτερη δίκη του. Το ρεπορτάζ έγινε αιτία να ξεκινήσει καινούργια έρευνα από τις ίδιες τις αρχές της πολιτείας του Μισισιπή και τελικά, τον Ιανουάριο του 1994 έγινε η τρίτη δίκη με δημόσιο κατήγορο τον Bob DeLaughter και σώμα ενόρκων αποτελούμενο από οκτώ Αφροαμερικανούς και τέσσερις λευκούς — μια αναλογία που αντιστοιχούσε στην πληθυσμιακή σύνθεση της πολιτείας. Ο τότε 71χρονος De La Beckwith καταδικάστηκε σε ισόβια κάθειρξη και όλες οι αιτήσεις του για έφεση απορρίφτηκαν. Η δίκη του 1994 σηματοδότησε το τέλος μιας εποχής: από τότε ο ρατσισμός στις ΗΠΑ συντηρείται στις νοοτροπίες, αλλά είναι πλέον σχεδόν αδύνατο να αθωωθούν δολοφόνοι και τρομοκράτες. Το 2001, ο Bobby DeLaughter εξέδωσε τα απομνημονεύματά του για την υπόθεση και τη δίκη με τον τίτλο Never Too Late: A Prosecutor’s Story of Justice in the Medgar Evers Trial. Δεν συμφωνώ ότι «ποτέ δεν είναι αργά» — αλλά, πράγματι, καλύτερα αργά παρά ποτέ.