Roblox: Μία πλατφόρμα video games δείχνει το μέλλον του ακτιβισμού

Ο Afiq Mat Zaid είναι ένας φανατικός gamer από τη Μαλαισία, ευρύτερα γνωστός με το προσωνύμιο Cigku Zyd. Δραστηριοποιείται στην δημοφιλή πλατφόρμα Roblox, η οποία εδώ και πολλά χρόνια ενώνει τους απανταχού fans των video games, ενώ τους δίνει την ευκαιρία να δημιουργήσουν και τα δικά τους παιχνίδια, μέσω του Roblox Studio. Όντας ιδιαίτερα ευαισθητοποιημένος με το θέμα των συγκρούσεων στη Λωρίδα της Γάζας, ο Zyd είχε την ιδέα να χρησιμοποιήσει την πλατφόρμα ώστε να οργανώσει μία virtual διαδήλωση υπέρ του Παλαιστινιακού λαού. Η Μαλαισία αποτελεί επίκεντρο σχετικών διαδηλώσεων, με τον Πρωθυπουργό Anwar Ibrahim να έχει εκφράσει ευθέως την αντίθεσή του στους βομβαρδισμούς στη Λωρίδα της Γάζας. Εξελίσσοντας την ιδέα του και θέλοντας να απευθυνθεί σε μεγαλύτερο κοινό, ο Zyd απευθύνθηκε σε έναν 15χρονο φίλο του από την πλατφόρμα, ο οποίος «έχτισε» έναν καινούριο server, του οποίου το εικονικό περιβάλλον προσομοίαζε ένα πάρκο ψυχαγωγίας στην πόλη Muar, περίπου 180 χιλιόμετρα μακριά από την πρωτεύουσα Κουάλα Λουμπούρ. Το αποτέλεσμα ξεπέρασε κάθε προσδοκία. Περίπου 197.000 χρήστες του Roblox έδωσαν το παρών σε μία εντελώς αληθοφανή virtual διαδήλωση. Μια διαδήλωση η οποία είναι πολύ πιθανόν να αποτελέσει πρότυπο για τον ακτιβισμό του μέλλοντος.

Roblox: Η εξέλιξη της πλατφόρμας από το 2006 μέχρι σήμερα

Η πλατφόρμα Roblox χρονολογείται από το 2006, ωστόσο γνώρισε πολύ μεγάλη επιτυχία και απήχηση κατά τη διάρκεια της πανδημίας του Covid-19, εποχή κατά την οποία οι νεαροί σε ηλικία gamers έψαχναν κάθε τρόπο ώστε να διατηρήσουν την επικοινωνία και διασύνδεση τους. Σύμφωνα με στοιχεία του περασμένου Μαΐου, το Roblox έχει πλέον περί τα 300 εκατομμύρια ενεργών χρηστών μηνιαίως, σχεδόν διπλάσιους δηλαδή από το αντίστοιχο νούμερο του Μαΐου του 2020. Από αυτούς, περίπου τα 70.2 εκατομμύρια συνδέονται σε καθημερινή βάση, ενώ οι χρήστες που δημιουργούν δικά τους παιχνίδια και εικονικά περιβάλλοντα έχουν αγγίξει τα 3 εκατομμύρια. Το 60% των χρηστών της πλατφόρμας είναι ηλικίας κάτω των 16 ετών, ενώ μόλις το 17% των συνολικών χρηστών είναι πάνω από 25. Μετά από το σάλο που δημιουργήθηκε με την εικονική διαμαρτυρία και τον Cigku Zyd, οι εκπρόσωποι της πλατφόρμας πήραν θέση λέγοντας χαρακτηριστικά: «Έχουμε κοινοτικά πρότυπα τα οποία επιτρέπουν εκφράσεις αλληλεγγύης, ωστόσο δεν επιτρέπουμε περιεχόμενο που υποστηρίζει ή παραβλέπει τη βία, προωθεί την τρομοκρατία ή το μίσος κατά ατόμων ή ομάδων, ή καλεί για την υποστήριξη ενός συγκεκριμένου πολιτικού κόμματος. Έχουμε ομάδα εμπειρογνωμόνων με χιλιάδες επόπτες και εργαλεία αυτόματης ανίχνευσης. Παρακολουθούμε την πλατφόρμα μας και λαμβάνουμε άμεσα μέτρα κατά οποιουδήποτε περιεχομένου ή ατόμου, το οποίο διαπιστώνεται ότι παραβιάζει τα πρότυπά μας.».

Η πλατφόρμα Roblox, γνωρίζοντας τον αντίκτυπο που έχει στα μικρά παιδιά τα οποία διαμορφώνουν την προσωπικότητα τους, εγείρει κατά καιρούς διάφορους προβληματισμούς, με κυριότερο αυτό της περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης. Δημοφιλή παιχνίδια της εταιρείας, όπως το “Industrialist”, δίνουν την ευκαιρία στους παίκτες να υποδυθούν τους επιστήμονες, μηχανικούς, ακόμα και τους δημάρχους, λαμβάνοντας στη διάρκεια του παιχνιδιού αποφάσεις με σκοπό τη μείωση της περιβαλλοντικής ρύπανσης. Χαρακτηριστικό είναι επίσης το γεγονός ότι η πλατφόρμα έχει συνεργαστεί με τη NASA, ως προς τη δημιουργία εξαιρετικά ρεαλιστικών προσομοιώσεων εξερεύνησης του διαστήματος.

Η πλατφόρμα δείχνει να διατηρεί το momentum της από την περίοδο της πανδημίας κι έπειτα, ενώ η δημοφιλία που απέκτησε λόγω της διαδήλωσης υπέρ της Παλαιστίνης, αναμένεται να αυξήσει τους χρήστες της κατακόρυφα, μέσα στο τρέχον έτος. Η χρήση του Roblox για ακτιβιστικές ενέργειες δείχνει εφικτή, πάντα με γνώμονα το γεγονός ότι απαγορεύονται η ρητορική μίσους και οι επιβλαβείς συμπεριφορές. Χαρακτηριστικό είναι επίσης το γεγονός ότι ο Cigku Zyd, επέλεξε να οριοθετήσει τη virtual διαμαρτυρία από τις 17.30 έως τις 19.00 το απόγευμα, καθώς οι περισσότεροι χρήστες είχαν σχολείο μέχρι εκείνη την ώρα. Στη συνέχεια δε, έλαβε μηνύματα από πολλούς γονείς οι οποίοι είπαν πως παρευρέθηκαν στη συγκέντρωση μαζί με τα παιδιά τους. Σε κάθε περίπτωση και όπως ο ίδιος δηλώνει: «Πρέπει να υπενθυμίσουμε στους χρήστες ότι σκοπός μας είναι να κάνουμε μια ειρηνική συγκέντρωση. Δεν θέλουμε να σκορπίσουμε μίσος. Δεν θα υπάρχουν βωμολοχίες ή αρνητικότητα. Έχουμε διαχειριστές σε κάθε server ώστε να παρακολουθούν τη συμπεριφορά των χρηστών».

Το παράδειγμα του Club Penguin

Το παράδειγμα του Roblox δεν είναι το μοναδικό στην εποχή του internet. Στο εξαιρετικά δημοφιλές διαδικτυακό multiplayer παιχνίδι “Club Penguin”, λίγες μέρες ύστερα από την εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ στην προεδρία των ΗΠΑ το 2016, χιλιάδες πιγκουίνοι «έτρεξαν» μαζί ώστε να διαμαρτυρηθούν κατά της εκλογής με ατάκες όπως «όχι ο πρόεδρός μου», «δεν υπάρχει τοίχος», καθώς και «penguins of color matter» κατά το «black lives matter». Ωστόσο επρόκειτο για μεμονωμένο γεγονός καθώς το παιχνίδι «κατέβασε» τους servers του διά παντός, τον Μάρτιο του 2017. Ήταν ουσιαστικά μία μεταφορά στο διαδίκτυο των διαμαρτυριών από μαθητές οι οποίοι δεν είχαν τότε δικαίωμα ψήφου, παρ’ όλα αυτά αντέδρασαν δημοσίως στα αποτελέσματα, με αποχή ή αποχώρηση από τα μαθήματα τους. Η πολιτική κριτική και δραστηριότητα, σε έναν χώρο αποκλειστικά σχεδιασμένο για παιδιά και αντίστοιχα προστατευμένο όπως το Club Penguin, ήταν σίγουρα κάτι το καινούργιο, για τα δεδομένα της εποχής.

Θα μπορούσε κάποιος να υποθέσει πως πολύ γρήγορα, οι διαδικτυακές διαδηλώσεις θα αντικαταστήσουν τις αντίστοιχες που λαμβάνουν χώρα έξω στο πεδίο. Ωστόσο μέχρι στιγμής δεν φαίνεται να συμβαίνει κάτι τέτοιο, ειδικά στις ηλικίες των μικρών παιδιών. Αυτό που είναι σίγουρο σε κάθε περίπτωση, είναι το ότι μέσα από πλατφόρμες όπως το Roblox, το Club Penguin και άλλες αντίστοιχες, πολλοί έφηβοι έρχονται για πρώτη φορά σε επαφή με τον ακτιβισμό και την ομαδική διαμαρτυρία, κάτι που σίγουρα παίζει σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση της προσωπικότητας και συνείδησης τους. Πρόκειται για μία συναρπαστική εμπειρία, την κύρια μέθοδο ώστε να εκθέσουν τις επιλογές τους και να κάνουν την φωνή τους να ακουστεί, όπως έγινε σε μεγάλο βαθμό και κατά την περίοδο της πανδημίας. Φωνές που μπορεί να μην είναι τόσο δυνατές όσο άλλες, αλλά αξίζουν φυσικά να ακουστούν. Η διάχυση ενός τεράστιου όγκου πληροφοριών δεν αφήνει ανεπηρέαστα τα παιδιά, κάτι που σίγουρα πολιτικοποιεί σε κάποιο βαθμό τη διαδικτυακή τους εμπειρία και περιήγηση. Καθώς το internet θα αναπτύσσεται όλο και περισσότερο, αυξάνοντας αντίστοιχα και τις ταχύτητές του, αντίστοιχα αναμένεται να αυξηθούν και τα κανάλια επικοινωνίας, ώστε η διαδικτυακή συλλογική δράση και συμμετοχή στην πολιτική να συμβαίνουν σε μεγαλύτερη κλίμακα και σε πραγματικό χρόνο.

Είναι πολύ πιθανόν να ζούμε τις απαρχές του διαδικτυακού ακτιβισμού, ή τουλάχιστον της μετάβασης και προσομοίωσης των ακτιβιστικών δράσεων, εκτός του πεδίου. Στην εποχή των social media, η πολιτική έκφραση έχει απελευθερωθεί και γιγαντωθεί, ενώ φαίνεται πως σύντομα θα έχει και τις κατάλληλες πλατφόρμες (με την κυριολεκτική και μεταφορική έννοια του όρου), ώστε να πραγματοποιεί ευέλικτες, επείγουσες και σε πραγματικό χρόνο παρεμβάσεις. Ο αντίκτυπος των νέων τεχνολογιών στην πολιτική συμμετοχή είναι ένα πεδίο εξαιρετικά ανοιχτό για τη μελλοντική έρευνα.