Ντόναλντ Τραμπ – Νίκι Χέιλι: το δίδυμο της επιτυχίας

H ινδικής καταγωγής Nimarata Nikki Haley είναι σήμερα αντίπαλος του Ντόναλντ Τραμπ στο Ρεπουμπλικανικό Κόμμα. Η 52χρονη Haley υπήρξε κυβερνήτης της Νότιας Καρολίνας από το 2011 μέχρι το 2017 και πρέσβειρα των ΗΠΑ στα Ηνωμένα Έθνη από τον Ιανουάριο του 2017 μέχρι τον Δεκέμβριο του 2018. Η Haley γεννήθηκε στη μικρή πόλη Bamberg της Νότιας Καρολίνας από γονείς Σιχ, οι οποίοι είχαν υψηλή μόρφωση, λαμπρές ακαδημαϊκές καριέρες, καθώς και μια επιχείρηση γυναικείων ρούχων, την Exotica International. Το 1993 επεκτάθηκαν στην ανδρική ένδυση.

Νίκι Χέιλι: Ποια είναι η αντίπαλος του Ντόναλντ Τραμπ στο Ρεπουμπλικανικό Κόμμα

Όταν η Nikki (πρόκειται για όνομα της περιοχής Παντζάμπ της Ινδίας που σημαίνει «μικρή») αποφοίτησε από το κολέγιο, εργάστηκε για την FCR Corporation, μια εταιρεία διαχείρισης και ανακύκλωσης απορριμμάτων, προτού ενταχθεί ως λογίστρια στην επιχείρηση ρούχων της οικογένειάς της. Στη συνέχεια, το 1996, αφού παντρεύτηκε τον στρατιωτικό Michael Haley διορίστηκε στο διοικητικό συμβούλιο του Εμπορικού Επιμελητηρίου της Κομητείας Orangeburg και κατέλαβε διάφορες δημόσιες και επιχειρηματικές θέσεις στη Νότια Καρολίνα. Το 2004, έθεσε υποψηφιότητα για τη Βουλή των Αντιπροσώπων της πολιτείας με μια πλατφόρμα εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης και ελάφρυνσης του φόρου ακίνητης περιουσίας, και μετά από σκληρό ανταγωνισμό με τον προηγούμενο αντιπρόσωπο, έγινε η πρώτη Ινδοαμερικανίδα που κατείχε αξίωμα στη Νότια Καρολίνα. Επανεξελέγη εύκολα το 2006 και το 2008, πάλι με πρόγραμμα χαμηλής φορολογίας καθώς και με την πρόθεση οι μισθοί των εκπαιδευτικών να βασίζονται όχι μόνο στην αρχαιότητα και στα προσόντα, αλλά και στην απόδοση στην εργασία, όπως θα καθορίζεται από αξιολογήσεις και αναφορές διευθυντών, μαθητών και γονέων. Η Haley υποστήριξε και υποστηρίζει την ελεγχόμενη μετανάστευση -οι εργοδότες πρέπει να αποδεικνύουν ότι οι νεοπροσλαμβανόμενοι υπάλληλοι είναι νόμιμοι κάτοικοι των Ηνωμένων Πολιτειών- καθώς και «σύνεση» σχετικά με την άμβλωση: με δική της πρωτοβουλία, στη Νότια Καρολίνα, απαιτείται ένα 24ωρο αναμονής για τις γυναίκες που ζητούν άμβλωση μετά το υπερηχογράφημα (εξαιρείται η περίπτωση του βιασμού).

Αργότερα, το 2016, όταν ήταν κυβερνήτης της Νότιας Καρολίνας, το περιοδικό Time την συμπεριέλαβε στους 100 ανθρώπους με τη μεγαλύτερη επιρροή στον κόσμο. Αλλά ενώ το όνομά της ακούστηκε ως πιθανό για τη θέση της αντιπροέδρου στις προεδρικές εκλογές του 2016, όταν ο Τραμπ έγινε ο υποψήφιος των Ρεπουμπλικανών, η Haley δήλωσε ότι δεν ενδιαφέρεται για την αντιπροεδρία. Ως κυβερνήτης προσπάθησε να κάνει τη Νότια Καρολίνα πιο ελκυστική στους επιχειρηματίες, χαρακτηρίζοντας τα συνδικάτα «άχρηστα και ανεπιθύμητα», ενώ, μετά από πολλές παλινωδίες, ζήτησε την αφαίρεση της σημαίας του Νότου από τους δημόσιους χώρους: σημειωτέον ότι η σημαία του Νότου, της «Συνομοσπονδίας», που συμβολίζει τον ρατσισμό και τον διχασμό του Εμφυλίου, είναι μέρος της παράδοσης στις νότιες πολιτείες. Αλλά η Haley δεν ήθελε να τα χαλάσει με τους rednecks και τα μάσησε επί του θέματος.

Η Haley παίζει σήμερα το χαρτί του φύλου («είμαι πρώτα μητέρα και σύζυγος και ύστερα πολιτικός») και της φυλής (τοποθετεί τον εαυτό της σε «μειονότητα»). Αφήνει να εννοηθεί ότι δεν έχει γνωρίσει άλλον άνδρα εκτός από τον σύζυγό της κι ότι αντιμετώπιζε τον «ρατσισμό» εναντίον της στη διάρκεια της παιδικής της ηλικίας προσπαθώντας να δείχνει πόσο μοιάζει με τους άλλους, όχι πόσο διαφέρει. Το μόττο της είναι «δεν υπάρχει “δεν μπορώ”, υπάρχει “δεν θέλω”». Μεταξύ των θέσεών της είναι η διαφωνία της στο Εκτελεστικό Διάταγμα 13988 για την «πρόληψη και καταπολέμηση των διακρίσεων με βάση την ταυτότητα φύλου ή τον σεξουαλικό προσανατολισμό», η ισχυρή υποστήριξή της στο Ισραήλ, καθώς και μια σειρά ταυτίσεις με τις αποφάσεις της διοίκησης Τραμπ όπως την απόσυρση των ΗΠΑ από το Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων των Ηνωμένων Εθνών (η οποία αντιστράφηκε υπό τη διοίκηση Μπάιντεν) κι από τη Συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα (η οποία επίσης αντιστράφηκε υπό τον Μπάιντεν). Γενικά, η ρητορική της είναι πατριωτική και μεγαλοϊδεατική, όχι λιγότερο MAGA από εκείνη του Τραμπ: με την παλιά ορολογία θεωρείται «γεράκι»· κατά καιρούς, έχει επιτεθεί φραστικά στη Ρωσία, στον Άσαντ και στο Ιράν - το οποίο κατηγόρησε, σωστά, ότι ενισχύει τους αντάρτες Χούθι στον Εμφύλιο Πόλεμο της Υεμένης. (Ιρανοί αξιωματούχοι αρνήθηκαν τις κατηγορίες, λέγοντας, σωστά κι εκείνοι από την πλευρά τους, ότι στην Υεμένη η Σαουδική Αραβία, σύμμαχος των ΗΠΑ, διαπράττει εγκλήματα πολέμου.) Με τα χρόνια, αν και λογίστρια στο επάγγελμα, η Haley έμαθε δυο-τρία πραγματάκια για τις διεθνείς σχέσεις: κατά τα άλλα, θυμίζει περισσότερο τη Sarah Palin και λιγότερο τη Χίλαρι Κλίντον, η οποία, κατά δήλωσή της, την ενέπνευσε να μπει στην πολιτική.

Mέχρι το 2016 συμβάδιζε με τον Ντόναλντ Τραμπ τόσο στα εσωτερικά όσο και στα εξωτερικά θέματα. Με μικρές αποκλίσεις: για παράδειγμα, όταν το 2018 κάποιες γυναίκες κατηγόρησαν τον πρόεδρο για ανάρμοστη συμπεριφορά, η Haley δήλωσε ότι οι γυναίκες «πρέπει να ακουστούν»: αργότερα, σχολιάζοντας τις αιτιάσεις περί σεξισμού (και βιασμών), τα ξανα-μάσησε λέγοντας ότι δεν είναι δικηγόρος - η κατά καιρούς ουδετερότητά της με κάνει να σκέφτομαι πως έχει διπλή ατζέντα. Εν πάση περιπτώσει, εκείνη την εποχή παραιτήθηκε από τη θέση της πρέσβειρας στον ΟΗΕ. Καθώς η παραίτηση ανακοινώθηκε μια μέρα αφού η ομάδα κατά της διαφθοράς Citizens for Responsibility and Ethics αποκάλυψαν ότι επιχειρηματίες της Νότιας Καρολίνας τής είχαν πληρώσει επτά ακριβά ιδιωτικά ταξίδια, αναρωτιέμαι αν είχε κι άλλα να κρύψει. Έτσι κι αλλιώς, η Haley στηρίζει άνευ όρων τους επιχειρηματίες κι αυτό δεν τον κρύβει: εξάλλου, αυτοί χρηματοδοτούν τις πολιτικές της εκστρατείες και, παρότι θα προτιμούσε να μην γνωστοποιούνται τα ονόματα, το Politico δημοσίευσε τη λίστα των χρηματοδοτών της. (Η Haley σχετίζεται στενά με την Boeing η οποία διατηρεί μονάδες κατασκευής αεροσκαφών στη Νότια Καρολίνα και την οποία έχει στηρίξει με πολιτειακά κεφάλαια.)

Ανέκαθεν, η αλληλεπίδρασή της με τον Τραμπ ήταν, παρά τη συμφωνία τους σε σχεδόν όλα τα πολιτικά ζητήματα, κάπως τεταμένη: το 2016 στις προκριματικές εκλογές των Ρεπουμπλικανών η Haley στήριξε και έκανε εκστρατεία υπέρ του Μarco Rubio από τη Φλόριντα και στη συνέχεια, όταν o Rubio αποκλείστηκε, στήριξε τον Ted Cruz. Στο μεταξύ, ο Τραμπ της είχε επιτεθεί στο Twitter διότι του είχε ζητήσει να δημοσιοποιήσει τα φορολογικά του αρχεία. Στη συνέχεια, η Haley ανέβασε τους τόνους επικρίνοντας τον Τραμπ διότι δεν αποκήρυσσε την Κου Κλουξ Κλαν: «Ο Ντόναλντ Τραμπ δεν είναι μέρος του κόμματός μας. Δεν θέλουμε πρόεδρο κάποιον σαν αυτόν», δήλωσε, προειδοποιώντας ότι η ρητορική του μπορούσε να οδηγήσει σε τραγωδίες στο εσωτερικό της χώρας. Αλλά τον Οκτώβριο του 2016, η Haley άλλαξε γνώμη και είπε ότι θα ψήφιζε τον Τραμπ ως «το καλύτερο άτομο που θα μπορούσε να διαχειριστεί πράγματα όπως η Obamacare», προσθέτοντας ωστόσο ότι «δεν είναι θαυμαστριά» του. Μ’ αυτά και μ’ εκείνα παρέμεινε κοντά στην κυβέρνηση του Τραμπ λέγοντας ότι ήταν «υπερήφανη για τις επιτυχίες του» και μετά την εισβολή στο Καπιτώλιο το 2021 δήλωσε ότι ναι μεν δεν ήταν η καλύτερη στιγμή του αλλά ότι οι Δημοκρατικοί το παράκαναν ζητώντας την παραπομπή του: γενικά, τον Τραμπ και τη Haley ενώνει το μίσος εναντίον των liberals. (Το μίσος είναι αμοιβαίο). Τέλος, σύμφωνα με το Politico, τον Φεβρουάριο του 2021, η Haley φέρεται να επικοινώνησε με τον πρώην πρόεδρο για να του ζητήσει να συναντηθούν στο Mar-a-Lago, αλλά ο Τραμπ απέρριψε το αίτημα: όπως ήταν φυσικό η Haley θύμωσε.

Με λίγα λόγια, πιστεύω ότι συμφωνεί σχεδόν σε όλα με τον Τραμπ, επικροτεί την επιθυμία του «να ταράξει το διεφθαρμένο status quo στην Ουάσιγκτον» αλλά δεν τον αντέχει ως άνθρωπο. Χωρίς αυτό να σημαίνει πως κατανοεί ότι ο Τραμπ είναι κοινωνιοπαθής και ηλίθιος. Πάντως, δεν πρέπει να παίρνει κανείς τοις μετρητοίς όσα λέει και κάνει η Haley σχετικά με τον Τραμπ: όλα είναι υπολογισμένα για την επίτευξη του σκοπού· αν τη συμφέρει να τον στηρίξει τον στηρίζει, αν τη συμφέρει να τον εκθέσει στα μάτια του αμερικανικού κοινού είναι έτοιμη να το κάνει. Έτσι, σε συνέντευξή της στην εκπομπή Face the Nation (CBS) τον Σεπτέμβριο του 2023 είπε ότι πάντoτε θα στηρίζει τον υποψήφιο των Ρεπουμπλικανών, αλλά πρόσθεσε ότι «ο αμερικανικός λαός δεν πρόκειται να ψηφίσει έναν καταδικασμένο εγκληματία».

Τι διακρίνει τη Nikki Haley από τον Τραμπ: είναι συνεπέστερη στην εξωτερική πολιτική· δεν έχει επαινέσει δικτάτορες και βεβαίως δεν εκφέρει τον λόγο με την επιθετικότητα του Τραμπ - ο οποίος, μόλις ανακοίνωσε την υποψηφιότητά της την αποκάλεσε «χαζοβιόλα». Μιλάμε για πολύ υψηλό επίπεδο πολιτικού διαλόγου: ο Ντόναλντ Τραμπ καθυβρίζει τους πάντες, συμπεριλαμβανομένης της Haley, και ο όχλος που τον ακούει χειροκροτεί. Αν και η Haley δεν είναι συμπαθητική, αν και στερείται χαρίσματος, δεν προβάλλει την απεχθή για πολλούς, υπέροχη για άλλους, εικόνα του Τραμπ. Επίσης, αποφεύγει να πάρει σαφή θέση στα αμφιλεγόμενα ζητήματα όπως η ενδεχόμενη ομοσπονδιακή απαγόρευση των αμβλώσεων ή ο νόμος της Φλόριντα για τη γονική συναίνεση στη σεξουαλική διαπαιδαγώγηση. Σε ό,τι αφορά τη δημοσιονομική πολιτική είναι σαφέστερη: είναι πρόθυμη να κάνει περικοπές στον προϋπολογισμό, συμπεριλαμβανομένης της Medicare και της Κοινωνικής Ασφάλισης. Αν και έχει αναγνωρίσει ότι την κλιματική αλλαγή προκαλεί η ανθρώπινη δραστηριότητα απορρίπτει τα μέτρα για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, άρα, στην απίθανη περίπτωση που εκλεγεί, θα αποσύρει ξανά τις ΗΠΑ από τη Συμφωνία του Παρισιού αλλά, όπως λέει, θα ενθαρρύνει την επιχειρηματικότητα στις ανανεώσιμες πηγές.

Tα ατού είναι, όπως είπα, το ότι είναι γυναίκα, ότι προέρχεται από τη μετανάστευση (παντρεύτηκε τον Michael Haley με δύο τελετές: Σιχ και Μεθοδιστών), «έγχρωμη» (εγώ πάντως δεν τη βλέπω «έγχρωμη», τη βλέπω απλώς μελαχρινή) και χριστιανή (το 1997 ασπάστηκε τη θρησκεία του συζύγου της). Προπάντων είναι 52 ετών: τον Φεβρουάριο του 2023, πρότεινε υποχρεωτικά τεστ νοητικής ικανότητας για πολιτικούς άνω των 75 ετών». Spring chicken! Nεανική ωμότητα.

Ήδη από τον Ιούλιο του 2022, συζητούσε την ενδεχόμενη υποψηφιότητά της για στις προεδρικές εκλογές του 2024 και στις 14 Φεβρουαρίου 2023, την ανακοίνωσε επισήμως. Στις 15 Ιανουαρίου ήρθε τρίτη θέση στα caucuses της Αϊόβα με 19% των ψήφων: ο Ντόναλντ Τραμπ απέσπασε το 51% των ψήφων και ο Ρον ΝτεΣάντις το 21%. Ο δρόμος μέχρι τις προεδρικές του Νοεμβρίου είναι μακρύς και η Haley τον διανύει σε τεντωμένο σχοινί. Στο πρόσωπό της δεν βλέπω μια μελλοντική πρόεδρο, βλέπω όμως μια πιθανή μελλοντική αντιπρόεδρο. Δεν θα με εξέπληττε αν, παρά την αμοιβαία περιφρόνηση, το δίδυμο τραβήξει χέρι-χέρι προς τη δόξα.