Η Ευρώπη προετοιμάζεται για το (τρομακτικό) ενδεχόμενο επιστροφής Τραμπ στον Λευκό Οίκο

Η συντριπτική νίκη του Ντόναλντ Τραμπ στις προκριματικές εκλογές της Αϊόβα για το προεδρικό χρίσμα των Ρεπουμπλικάνων δεν έχει μόνο μία ανάγνωση στο εσωτερικό των ΗΠΑ, αλλά οι υπόλοιπες χώρες της Δύσης -και ειδικά η Ευρώπη- φαίνονται ήδη να προετοιμάζονται για τα χειρότερα: τη (σοβαρή) πιθανότητα επιστροφής του στον Λευκό Οίκο.

Ο Τραμπ προκαλεί ανησυχία στην Ευρώπη

Πολιτικοί αναλυτές επισημαίνουν ότι είναι τα μη αστικά κέντρα, οι Ευαγγελιστές και τα λαϊκά στρώματα που ψήφισαν υπέρ του πρώην προέδρου των ΗΠΑ, και σημειώνουν ότι το τελικό αποτέλεσμα δεν θα πρέπει να προεξοφλείται. Οι πιο απαισιόδοξοι «είδαν» ότι αν και η νίκη Τραμπ ήταν βέβαιη στην Αϊόβα -και το ίδιο αναμένεται και στο Νιού Χαμσάιρ την επόμενη εβδομάδα-, κανένας από τους άλλους δυο υποψηφίους, Ρον ΝτεΣάντις και Νίκι Χάλει, δεν έδειξε ικανός να τον απειλήσει. Και υπό αυτήν την έννοια, αν ο Τραμπ -παρά τις 91 κατηγορίες που τον βαρύνουν- επικρατήσει των άλλων υποψηφίων των Ρεπουμπλικάνων για την προεδρία των ΗΠΑ, στα τέλη του 2024 θα βρεθεί αντιμέτωπος με τον Τζο Μπάιντεν -σε μια αναμέτρηση που στην καλύτερη περίπτωση μπορεί να χαρακτηριστεί αμφίρροπη και στην χειρότερη προαναγγελία επιστροφής στον Λευκό Οίκο. Αυτό ακριβώς είναι που τρομάζει τον πλανήτη και ειδικότερα την Ευρώπη. 

Η θριαμβευτική πρώτη νίκη Τραμπ τα ξημερώματα της Τρίτης (ώρα Ελλαδας) ήταν ένα από τα κυρίαρχα θέματα που συζητήθηκαν στα πηγαδάκια της Συνόδου στο Davos. Η διεθνής κοινότητα -εξαιρουμένων των αυταρχικών ηγετών που θα έχουν αγαστή συνεργασία με τον Τραμπ- αντιλαμβάνεται τους κινδύνους τους οποίους θα κληθεί να αντιμετωπίσει. Ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ θα κάνει θριαμβευτική επιστροφή μετά από την παρ' ολίγον (πολιτική -και όχι μόνο) τραγωδία της Εισβολής στο Καπιτώλιο, με επιθυμία για εκδίκηση έναντι εκείνων που τον «τρέχουν» στα δικαστήρια και με διατυπωμένες πολιτικές θέσεις ακόμη πιο ακραίες από την πρώτη θητεία του. Εν ολίγοις, ένας πλήρως ανεξέλεγκτος Τραμπ. Τα πράγματα δείχνουν πολύ δύσκολα για εκείνες τις χώρες που θεωρούν τις ΗΠΑ σύμμαχo, όπως η Ευρώπη για παράδειγμα. 

«Η Ευρώπη ετοιμάζεται να σταθεί μόνη της καθώς ο Τραμπ επιστρέφει»

Το Politico στην ανάλυσή του για το αποτέλεσμα των προκριματικών της Αϊόβα επισημαίνει ότι η νίκη αυτή θέτει τον Ντόναλντ Τραμπ σε τροχιά για να κερδίσει το προεδρικό χρίσμα των Ρεπουμπλικάνων και η Ευρώπη βρίσκεται ενώπιον της επιλογής να πρέπει να σταθεί μόνη, χωρίς να υπολογίζει στη συμμαχία με τις ΗΠΑ, λόγω της επιτροφής Τραμπ. Μεταξύ άλλων, υπογραμμίζεται το γεγονός ότι η επιστροφή του πρώην προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών θα σημάνει προβλήματα σε δύο βασικούς τομείς: το εμπόριο και την ασφάλεια.

Η προειδοποίηση, ότι η Ευρώπη θα πρέπει να ετοιμαστεί να για να σταθεί μόνη, ανήκει στον Βέλγο πρωθυπουργό Αλεξάντερ ντε Κρο. «Αν το 2024 μας φέρει ξανά το "Πρώτα η Αμερική", θα είναι περισσότερο από ποτέ η Ευρώπη μόνη της. Δεν πρέπει, ως Ευρωπαίοι, να φοβόμαστε αυτή την προοπτική. Θα πρέπει να το αγκαλιάσουμε», τόνισε, προσθέτωντας ότι «η Ευρώπη πρέπει να γίνει «δυνατότερη, πιο κυρίαρχη, πιο αυτοδύναμη».

Η προοπτική μιας δεύτερης θητείας Τραμπ ανησυχεί ιδιαίτερα τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες ήδη από την πρώτη στιγμή που έγινε σαφές ότι θα διεκδικούσε ξανά τον Λευκό Οίκο, εν μέσω ανησυχιών ότι θα διαταράξει το εμπόριο και θα αποσύρει την υποστήριξη των ΗΠΑ στις προσπάθειες ευρωπαϊκής ασφάλειας. Ο Τιερί Μπρετόν, ο Ευρωπαίος Επίτροπος της Γαλλίας, αποκάλυψε πρόσφατα ότι ο Τραμπ είχε δηλώσει το 2020 ότι οι ΗΠΑ «δεν θα έρχονταν ποτέ» σε βοήθεια της Ευρώπης εάν δέχονταν επίθεση. Την ίδια ώρα, στη Γερμανία, οι πολιτικοί απηχούν το μήνυμα που είχε εκπέμψει η Άνγκελα Μέρκελ εν όψει της πρώτης θητείας Τραμπ, ότι η Ευρώπη πρέπει να μπορεί να φροντίζει τον εαυτό της.

«Αν θέλουμε να αντλήσουμε μαθήματα από την Ιστορία, κοιτάζοντας τη θητεία του, είναι ξεκάθαρα μια απειλή», δήλωσε η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) και τακτική συμμετέχουσα στις εργασίες του Νταβός, Κριστίν Λαγκάρντ, σε μια ασυνήθιστα ειλικρινή συνέντευξη στη γαλλική τηλεόραση την περασμένη Πέμπτη. «Απλώς κοιτάξτε τους εμπορικούς δασμούς, τη στάση έναντι του ΝΑΤΟ, τον αγώνα κατά της κλιματικής αλλαγής. Είναι τρεις τομείς που στο παρελθόν τα αμερικανικά συμφέροντα δεν ευθυγραμμίστηκαν με αυτά της Ευρώπης» υπογράμμισε.

Ο Τραμπ είναι ένας άνθρωπος που «δεν κρύβει την περιφρόνησή του για τη Δημοκρατία» και «απειλεί να γίνει ξανά πρόεδρος», έγραψε στο X η Καταρίνα Μπάρλεϊ, Γερμανίδα Ευρωβουλευτής των Σοσιαλδημοκρατών. «Η Ευρώπη πρέπει να επικεντρωθεί στον εαυτό της». Ο Νόρμπερτ Ρότγκεν, βουλευτής της γερμανικής Χριστιανοδημοκρατικής Ένωσης δήλωσε σε συνέντευξή του στην εφημερίδα Tagesspiegel: «Η γερμανική κυβέρνηση πρέπει τώρα να προετοιμαστεί πιο εντατικά από πριν για την επιστροφή του Τραμπ στον Λευκό Οίκο. Μεταξύ άλλων, αυτό σημαίνει ότι πρέπει να αυξήσουμε την παραγωγή όπλων, ώστε η Ουκρανία να μπορεί να αμυνθεί έναντι των Ρώσων ακόμη και χωρίς τη βοήθεια των ΗΠΑ. Η ελευθερία της Ευρώπης εξαρτάται από αυτό».

Πώς θα είναι στη 2η θητεία του ο Ντόναλντ Τραμπ;

Οι ύβρεις, οι εμπρηστικές δηλώσεις, οι προκλήσεις είναι κάτι σύνηθες με τον Ντόναλντ Τραμπ. Ωστόσο, εδώ και πολλούς μήνες ο πρώην πρόεδρος έχει υιοθετήσει πιο σκληρή ρητορική, που δίνει μια «γεύση» του πώς θα μπορούσε να μοιάζει η επιστροφή του στον Λευκό Οίκο.

Ο ίδιος δεν το κρύβει: κινείται από ένα πνεύμα εκδίκησης και αν κάνει τη μεγάλη επιστροφή στο Οβάλ Γραφείο σκοπεύει να επιτεθεί στους επικριτές του. «Το 2016 είχα πει: Είμαι η φωνή σας. Σήμερα προσθέτω ότι είμαι ο πολεμιστής σας. Είμαι αυτός που θα σας φέρει δικαιοσύνη», είπε τον Μάρτιο σε υποστηρικτές του, επαναλαμβάνοντας όπως κάνει διαρκώς τα τελευταία χρόνια, χωρίς την παραμικρή απόδειξη, ότι οι προεδρικές εκλογές του 2020 ήταν αποτέλεσμα νοθείας και πως του «έκλεψαν» την νίκη. «Και για όσους έχουν αδικηθεί και προδοθεί, θα εκδικηθώ εγώ για σας».

Λίγους μήνες αργότερα έκανε πιο ξεκάθαρες τις προθέσεις του: «Θα διορίσω έναν πραγματικό ειδικό εισαγγελέα για να διώξει τον πιο διεφθαρμένο πρόεδρο στην ιστορία των ΗΠΑ, τον Τζο Μπάιντεν, και ολόκληρη την εγκληματική οικογένεια Μπάιντεν», δήλωσε τον Ιούνιο. «Θα καταστρέψω εντελώς το βαθύ κράτος», το οποίο σύμφωνα με τον πρώην πρόεδρο δρα στα παρασκήνια της κυβέρνησης. Και τον περασμένο Δεκέμβριο σε ερώτηση δημοσιογράφου για το αν θα χρησιμοποιήσει την εξουσία του για αντίποινα εναντίον κάποιου στην περίπτωση που επανεκλεγεί, εκείνος απάντησε χωρίς ίχνος περιστροφής: «Εκτός από την πρώτη μέρα».

Οι αντίπαλοί του προτρέπουν όλους να παίρνουν στα σοβαρά τα όσα λέει, υπενθυμίζοντας ότι η πρώτη θητεία του Τραμπ έληξε με την Εισβολή στο Καπιτώλιο από εκατοντάδες υποστηρικτές του που προσπαθούσαν να αποτρέψουν την επικύρωση της νίκης του Τζο Μπάιντεν. Υπό αυτήν την έννοια, λοιπόν, αξίζει να επισημανθεί ότι χαρακτηρίζει «ομήρους» όσους φυλακίστηκαν μετά την Εισβολή της 6ης Ιανουαρίου 2021 και εξετάζει να απονείμει χάρη σε «πολλούς» από αυτούς.

Ακόμη χειρότερα, τον Δεκέμβριο του 2022 υποστήριξε στο δίκτυό του Truth Social ότι η «νοθεία» των εκλογών του 2020 κατέστησε δυνατό «να τεθεί τέλος σε όλους τους κανόνες, κανονισμούς και άρθρα, ακόμη και σε αυτούς που καταγράφονται στο Σύνταγμα», προκαλώντας κατακραυγή. Πιο πρόσφατα, τον περασμένο Νοέμβριο, υποσχέθηκε να «εξολοθρεύσει τους κομμουνιστές, τους μαρξιστές, τους φασίστες και τους ριζοσπαστικούς αριστερούς τραμπούκους που ζουν σαν αποβράσματα στη χώρα μας».

Αναφορικά με τους μετανάστες, ένας από τους αγαπημένους του στόχους, ο πρώην πρόεδρος ύψωσε και άλλο την εμπρηστική ρητορική του, κατηγορώντας τους ότι «δηλητηριάζουν το αίμα της χώρας μας». Ο Μπάιντεν κατήγγειλε αυτή την ορολογία, λέγοντας ότι ο αντίπαλός του χρησιμοποιούσε τη ρητορική της «ναζιστικής Γερμανίας». Ο Τραμπ, απτόητος, ξεκαθάρισε ότι σχεδιάζει να πραγματοποιήσει «τη μεγαλύτερη επιχείρηση απέλασης μεταναστών στην ιστορία των ΗΠΑ και δεσμεύτηκε να επαναφέρει το αμφιλεγόμενο διάταγμά του για τη μετανάστευση που στοχεύει τις μουσουλμανικές χώρες, την περίφημη «μουσουλμανική απαγόρευση».

Σε ό,τι αφορά την Οικονομία, εξετάζει την επιβολή φόρου περίπου 10% σε όλες σχεδόν τις εισαγωγές και να τερματίσει τη ρήτρα του «πιο ευνοημένου έθνους» που χορηγήθηκε στην Κίνα για την ανάπτυξη του διμερούς εμπορίου. Σε ό,τι αφορά το Κλίμα, είναι γνωστό ότι απορρίπτει την ύπαρξη της Κλιματικής Αλλαγής.

Σχετικά, δε, με τον πόλεμο στην Ουκρανία, υποστήριξε ότι θα μπορούσε να τερματίσει τη σύγκρουση «σε 24 ώρες» εάν επιστρέψει στην εξουσία, χωρίς να δώσει περαιτέρω διευκρινίσεις. Οι «εκπρόσωποί» του στο Κογκρέσο είναι αντίθετοι με την αποδέσμευση περισσότερης βοήθειας προς το Κίεβο. 

Και, βέβαια, ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν δεν κάθεται με τα χέρια σταυρωμένα. Δήλωσε την Τρίτη, αφότου είχαν γίνει γνωστά τα αποτελέσματα από την Αΐόβα, ότι υπήρξε νοθεία στις προηγούμενες εκλογές στις ΗΠΑ, ρίχνοντας γέφυρες στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού με το βλέμμα στη στάση που θα τηρήσει ο Τραμπ έναντι της Ουκρανίας. «Στις ΗΠΑ, στις προηγούμενες εκλογές έγινε νοθεία μέσω επιστολικής ψήφου... αγόρασαν ψηφοδέλτια για 10 δολάρια, τα συμπλήρωσαν και τα πέταξαν μέσα σε γραμματοκιβώτια, χωρίς καμία εποπτεία από παρατηρητές, και αυτό ήταν» δήλωσε ο Πούτιν, χωρίς να προσκομίσει στοιχεία για τον ισχυρισμό του αυτό.

Η ΕΕ αναζητά την επόμενη ηγεσία της

Σε αυτό το πλαίσιο, καθίσταται ξεκάθαρο ότι η Ευρώπη θα χρειαστεί να αποστασιοποιηθεί από τις ΗΠΑ, και όχι μόνο στο θέμα της Ουκρανίας. Έτσι, δεν είναι τυχαίο που ήδη η ΕΕ αρχίζει να εξετάζει τον τρόπο που θα σταθεί μόνη στα πόδια της, τόσο σε ό,τι αφορά τα θέματα ασφάλειας, όσο και της οικονομίας. Και προς αυτήν την κατεύθυνση, η Ευρωπαϊκή Ένωση θα χρειαστεί μια στιβαρή ηγεσία στο τιμόνι.

Οι συζητήσεις έχουν ήδη ξεκινήσει. Μετά τη δήλωση του Σαρλ Μισέλ ότι θα αποχωρήσει από την προεδρία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και θα είναι υποψήφιος Ευρωβουλευτής τον Ιούνιο, έχει αρχίσει η ονοματολογία για το διάδοχό του. Μεταξύ των ονομάτων που έχουν ακουστεί είναι -αναμενόμενα- του (σούπερ) Μάριο Ντράγκι.

Παράλληλα, σε εξέλιξη βρίσκεται το πρέσιγνκ προς την πρόεδρο της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν να ξεκθαρίσει τις προθέσεις της για το κατά πόσο θα είναι υποψηφία για 2η θητεία στην ηγεσία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Το ερώτημα τέθηκε κατά τη διάρκεια γεύματος της προέδρου της Κομισιόν με τους Ευρωπαίους πρέσβεις πριν από λίγες ημέρες, ωστόσο «δεν συσπάστηκε ούτε ένας μυς του προσώπου της», όπως χαρακτηριστικά μετέφερε ένας εξ αυτών. Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν κρατά τα χαρτιά της κλειστά προς το παρόν, αλλά θα χρειαστεί να τα ανοίξει το αργότερο έως τις 21 Φεβρουαρίου -σύμφωνα με την προθεσμία που έχει ανακοινώσει το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα για τις υψηλόβαθμες υποψηφιότητες. Ο επικεφαλής Μάνφρεντ Βέμπερ έχει ήδη δηλώσει ότι, εφόσον το επιθυμεί η ίδια, θα είναι η υποψήφια του ΕΛΚ για τη θέση.