Κίνημα Woke: µια κριτική προσέγγιση

Woke – αφύπνιση, επαγρύπνηση, εγρήγορση, επίγνωση, συνειδητοποίηση. Το φαινόµενο woke που γεννιέται στα αµερικανικά πανεπιστήµια είναι ένα κίνηµα µε χαρακτηριστικά που αρχικά µόνο τη συµπάθεια θα µπορούσε να προκαλέσει, εφόσον στόχος του είναι η απονοµή δικαιοσύνης, η προστασία των µειονοτήτων, η καταπολέµηση των ρατσιστικών διακρίσεων και των κοινωνικών αδικιών. Ο όρος χρησιµοποιείται ήδη από τη δεκαετία του ’60, από την αφροαµερικανική κοινότητα και τον Μάρτιν Λούθερ Κινγκ στον αγώνα ενάντια στον ρατσισµό και την αστυνοµική βία. Επικαιροποιείται µε το σύνθηµα «stay woke» που χρησιµοποιήθηκε αρχικά από τους ακτιβιστές του κινήµατος Black lives Μatter στις διαδηλώσεις ενάντια στη δολοφονία του έγχρωµου 18χρονου Αµερικανού Μάικλ Μπράουν από λευκούς αστυνοµικούς το 2014. Τη λέξη woke οικειοποιήθηκαν πολλαπλές οµάδες ακτιβιστών αριστερής προέλευσης που αυτοπροσδιορίζονται ως προοδευτικές, αντισυστηµικές και ως θεµατοφύλακες των δικαιωµάτων των µειονοτήτων που υφίστανται διακρίσεις πάσης φύσεως.

Θα επιμείνω στη χρήση της λέξης woke —αν και αποφεύγω να χρησιµοποιώ ξένες λέξεις σε ελληνικό κείµενο— για έναν βασικό λόγο, για να υπενθυµίζεται διαρκώς ότι είναι ένα φαινόµενο που γεννήθηκε και πήρε µορφή την τελευταία δεκαετία στις ΗΠΑ, οι οποίες είναι µεν παιδί του δυτικοευρωπαϊκού πολιτισµού, της Δύσης, αλλά ταυτοχρόνως διαφέρει. Αν αυτή η διαφορά µπορούσε να απεικονιστεί ορθογραφικά θα έδινε τη λέξη... «Δήσυ». Κρατά δοµικά στοιχεία του δυτικού πολιτισµού ενώ πολλά άλλα έχουν µετεξελιχθεί ή µεταλλαχθεί. Οι έννοιες ρατσισµός, σεξισµός, κυριαρχία, παρενόχληση, προσβολή δεν έχουν την ίδια ακριβώς σηµασία όπως στην Ευρώπη. Και όταν αυτή η κουλτούρα διασχίζει τον Ατλαντικό, όπως συµβαίνει µε το κίνηµα woke, είναι προφανές ότι προκαλεί ανησυχία, επιφυλακτικότητα και αντιδράσεις.

Ο απώτερος σκοπός του κινήματος woke είναι το τέλος της κυριαρχίας του λευκού ετερόφυλου χριστιανού άνδρα και του πολιτισµού του, σε οποιονδήποτε και οτιδήποτε είναι διαφορετικό από αυτόν, δηλαδή τους έγχρωµους, τις γυναίκες, τους αλλόθρησκους, τους οµοφυλόφιλους, φτάνοντας µέχρι το ζωικό και φυτικό βασίλειο, και τον πλανήτη εν γένει. Τα συνακόλουθα αυτής της κυριαρχίας, η πατριαρχία, η αποικιοκρατία, η δουλοκτησία, ο ρατσισµός δεν θεωρούνται απλώς κάποιες µεµονωµένες, άτυχες στιγµές της ιστορικής διαδροµής της Δύσης αλλά αντιθέτως το αληθινό της πρόσωπο. Ήταν συστηµικά φαινόµενα, απόρροια της δοµής του πολιτισµού της τα οποία δηµιούργησαν αναρίθµητα θύµατα και ένα τεράστιο ηθικό χρέος απέναντί τους, το οποίο τους δίνει όλο το δικαίωµα, τώρα, να διεκδικήσουν την επανόρθωση αυτής της ιστορικής αδικίας.

Οι «woke» συμπεριφέρονται ως µια νέα πεφωτισµένη πρωτοπορία που είχε ένα είδος θρησκευτικής αποκάλυψης, που τους έκανε να ξυπνήσουν από ένα µακρύ ιστορικό λήθαργο και να αποκτήσουν επίγνωση των απαράδεκτων διακρίσεων που τους επιβάλλει ο δυτικός πολιτισµός και ο λευκός άνδρας. Δεν υπάρχει συγχώρεση για αυτόν, έτσι επιλέγουν τον αγώνα για την αποδόµηση του.

Στην ιστορία του δυτικού πολιτισμού, όπως και σε κάθε ιστορία, υπάρχουν καλές και άσχηµες σελίδες. Για τους woke η ιστορία του δυτικού πολιτισµού έχει αποκλειστικά άσχηµες. Οι καλές σελίδες, τα επιτεύγµατά του —που είναι σαφώς περισσότερα από τα εγκλήµατα— απλώς διαγράφονται. Ως απόρροια αυτής της αντίληψης, αµφισβητούνται σηµαντικά λογοτεχνικά έργα, αρχαίες τραγωδίες, καλλιτεχνικά επιτεύγµατα, ιστορικές προσωπικότητες και φιλοσοφικά κείµενα που δηµιούργησαν τον δυτικό πολιτισµό και προβάλλονται απόψεις όπως:

*Ο Αριστοτέλης είναι απολογητής της δουλοκτησίας

* Ο Πλάτωνας είναι... λευκός φιλόσοφος άρα ύποπτος εκ των προτέρων µιας και ανήκει στην κυρίαρχη φυλή

*Τα µαθηµατικά είναι µια επιστήµη ρατσιστική και φαλλοκρατική

* Ο Σαίξπηρ είναι σεξιστής

*Ο Βολταίρος είναι αντισηµίτης

*Ο Βικτόρ Ουγκό ρατσιστής

* Ο αρχαιοελληνικός ορθολογισµός ρατσιστικός

- *Ο Τσαϊκόφσκι ρατσιστής

Αυθαιρεσίες και παραλογισµοί που δεν υπάγονται πια στη σφαίρα της πολιτικής ή της ιδεολογίας αλλά της ψυχιατρικής, όπως αναφέρει ο Γάλλος φιλόσοφος και δοκιµιογράφος Αλαίν ΝτεΜπενουά:« Κάποιες στιγµές νοµίζουµε ότι βρισκόµαστε σ’ ένα ψυχιατρικό άσυλο».

Στο κίνημα woke δεσπόζουν η θεωρία της φυλής και του κοινωνικού φύλου (gender theory). Η θεωρία της φυλής —που στην ουσία επαναφέρει την παρωχηµένη έννοια της «ράτσας»— έχει ρίζες στην κατηγοριοποίηση του ατόµου ως µέλος κοινοτήτων που προκαθορίζονται από τις διακρίσεις που έχουν υποστεί: έγχρωµοι, οµοφυλόφιλοι, γυναίκες, Άραβες, παχύσαρκοι, αλλόθρησκοι κ.ο.κ. Αυτό είναι το βασικό χαρακτηριστικό του αµερικανικού µοντέλου της πολυπολιτισµικότητας, ένα µοντέλο ιθαγένειας, διαµετρικά αντίθετο µε τη γαλλική εκκοσµικευµένη δηµοκρατία, που αναγνωρίζει µόνο άτοµα, µέλη της «κοινωνίας πολιτών» τα οποία ορίζονται µόνο σε επίπεδοέθνους.

Η πολιτική των ταυτοτήτων περιχαρακώνει τα άτοµα σε εθνοτικές ή φυλετικές κατηγορίες οι οποίες αναπόφευκτα αντιτίθενται η µία στην άλλη. Έτσι οι έγχρωµοι εναντιώνονται στους λευκούς, οι γυναίκες στους άνδρες, οι οµοφυλόφιλοι στους ετεροφυλόφιλους, οι έγχρωµες φεµινίστριες στις λευκές, οι νεοφεµινίστριες στα τρανς άτοµα, αναιρώντας την ιδέα της οικουµενικότητας —ο φόβος των Γάλλων σήµερα—, που αποτελεί θεµελιώδες συστατικό της δηµοκρατίας (Res publica). Η φυλετικοποίηση της κοινωνίας οδηγεί στον κατακερµατισµό της. Στο κίνηµα woke υπάρχει µια συστηµατική φόρµα κατασκευής ανεξάντλητων µειονοτικών οµάδων οι οποίες εκ των προτέρων θεωρούνται θύµατα οποιοδήποτε κι αν είναι το πλαίσιο και οι ιδέες του καθενός. Ο Ζαν Μισέλ Μπλανκέρ, υπουργός Παιδείας της πρώτης θητείας του Μακρόν δήλωσε ότι «το κίνηµα woke είναιένα µικρόβιο που θέλει να θρυµµατίσει τη δηµοκρατία».

Ακόμη και η κοινωνική δικαιοσύνη δεν ερµηνεύεται πλέον σε σχέση µε την κοινωνική και ταξική πραγµατικότητα των ατόµων αλλά σε σχέση µε το χρώµα του δέρµατος ή του σεξουαλικού τους προσανατολισµού ή της ιδιότητάς τους ως µελών κάποιας —ως επί το πλείστον θυµατοποιηµένης— µειονότητας. Η συστηµατική θυµατοποίηση οδηγεί στη συστηµατική ενοχοποίηση του κυρίαρχου καταπιεστή. Ένοχος για την κλιµατική αλλαγή, ένοχος αν το αυτοκίνητό του µολύνει την ατµόσφαιρα, ένοχος απέναντι στους απογόνους των σκλάβων, ένοχος για ένα φλερτ ή ένα επίµονο κοίταγµα. Ένοχος διαρκώς.

Η θεωρία του φύλου (gender), που από περιθωριακή ακαδηµαϊκή εκκεντρικότητα διαδίδεται µε ταχύτητα, µας πληροφορεί ότι δεν υπάρχει φύλο. Το αρσενικό και θηλυκό καταργούνται, εφόσον θεωρείται ότι το φύλο δεν είναι µια βιολογική συνθήκη αλλά µια κοινωνική κατασκευή του δυτικού πολιτισµού. (Έτσι, οι λευκοί άνδρες είναι φορείς ενός διττού ρατσισµού, ενάντια στους έγχρωµους αλλά και στις γυναίκες). Φτάνουµε σε προτάσεις όπως:

*Δεν µιλάµε για πατέρα και µητέρα αλλά για γονέα 1 και γονέα 2

* Ο άνδρας µπορεί να έχει µήτρα και να µείνει έγκυος

* Η γυναίκα µπορεί να έχει πέος

* Δεν µιλάµε για έγκυο γυναίκα αλλά για έγκυο άτοµο

Όλα αυτά τα ευτράπελα υποστηρίζονται και «επιστηµονικά» από τους woke. Το βιολογικό παροπλίζεται ή καταργείται ως ασήµαντο ή ανύπαρκτο, και στο επίκεντρο τίθεται το κοινωνικό που µπορεί να λάβει ποικίλες µορφές, οι οποίες κατά συνέπεια καθιστούν τις έµφυλες ταυτότητες του άντρα και της γυναίκας παρωχηµένες και περιοριστικές. Η έννοια του φύλου διαχωρίζεται από τη φύση και το σώµα: η ερωτική επιθυµία προσδιορίζει την ταυτότητα η οποία καθίσταται επιλέξιµη και ποτέ οριστική εφόσον µπορεί να αλλάζει σύµφωνα µε τις επιθυµίες του ατόµου. Η επιθυµία (που είναι το ελατήριο) µετατρέπεται σε ανάγκη και η ανάγκη σε δικαίωµα.

Αυτό που νιώθω είναι η ταυτότητά μου. Μπορώ να έχω όσες θέλω και να τις αλλάζω όποτε θέλω. Το σώµα καταργείται και αντικαθίσταται από το πνεύµα και τα συναισθήµατα. Υπάρχει κάτι το θεολογικό, το µυστικιστικό σ’ αυτή την ιδέα. Παρατηρούµε την αυθαίρετη εξαφάνιση της δυαδικότητας του φύλου προς όφελος του αυτοπροσδιορισµού, την κυριαρχία της υποκειµενικότητας επί της αντικειµενικότητας, του συναισθήµατος επί της ορθολογικής σκέψης. Θεµελιώδεις σταθερές όλων των πολιτισµών αµφισβητούνται και καταργούνται µε µια αφοπλιστική ελαφρότητα και άρνηση της πραγµατικότητας. Από τον απαραίτητο σεβασµό της σεξουαλικής ταυτότητας του κάθε ατόµου περνάµε ανεπαίσθητα στην ιδεολογική µειονοτικοποίηση της ετερόφυλης ταυτότητας που παραµένει η αδιαµφισβήτητη πλειονότητα.

Πολιτική ορθότητα, κουλτούρα της ακύρωσης, εθνοτική αντιπροσωπευτικότητα, κίνηµα #Μetoo, νεοφεµινισµός, λογική της ποσόστωσης, περιβαλλοντική καταστροφολογία, ενοχοποίηση συµπεριφορών, συµπεριληπτική γραφή, όλα αυτά τα φαινόµενα, συνοδοί και παράγωγα του κινήµατος woke, διαµορφώνουν ένα νέο ηθικο-ιδεολογικό πλαίσιο που αναδύει, στο όνοµα της καταπολέµησης των διακρίσεων και της επανόρθωσης της ιστορικής αδικίας, ένα είδος πνευµατικής τροµοκρατίας η οποία θα µπορούσε να προσοµοιαστεί µε τους ολοκληρωτισµούς του 20ού αιώνα.

* Άρνηση διαλόγου µε όσους δεν έχουν την ίδια άποψη, ακύρωση και περιθωριοποίηση όσων ασκούν κριτική

* Εκφοβισµός, απειλές, εκβιασµοί και απαγορεύσεις οµιλιών

* Απαξίωση της επιστήµης

*  Απενοχοποίηση του µίσους, της εκδικητικότητας και της µνησικακίας

*  Λογοκρισία και πιέσεις που οδηγούν πολλούς σε αυτολογοκρισία

Σύμμαχος στο φαινόμενο woke —που έχει µεγάλη απήχηση κυρίως στους νέους αριστερούς προερχόµενους από ευκατάστατες οικογένειες— είναι ο κόσµος των µεγάλων επιχειρήσεων. Μετά τα πανεπιστήµια, το κίνηµα βρίσκει πρόσφορο έδαφος στις µεγαλύτερες αµερικανικές πολυεθνικές. Η Google, η Amazon, το Facebook, η Disney, η Nike, η Coca Cola όχι απλά συµµετέχουν αλλά υπερθεµατίζουν και πρωτοστατούν στις διεκδικήσεις της woke κουλτούρας. Εδώ τα πράγµατα περιπλέκονται αρκετά. Ο αµερικανικός καπιταλισµός γεννήθηκε από τον δυτικό πολιτισµό όπως και ο λευκός καπιταλιστής-ρατσιστής, δηλαδή αυτό ακριβώς που καταπολεµά το κίνηµα woke. Πολλές από τις διακρίσεις που έχουν υποστεί οι µειονότητες, είναι λόγω του καπιταλισµού και των πολυεθνικών κολοσσών του. Είναι σαν να καταπολεµάς τον κόσµο των ναρκωτικών και να έχεις σύµµαχο και συνοδοιπόρο το καρτέλ του Εσκοµπάρ.

Στο κίνημα woke οι περισσότεροι αυτοπροσδιορίζονται ως αριστεροί και αντισυστηµικοί (γεγονός που κάνει κάποιον σαν τον Ντόναλντ Τραµπ, από την απέναντι πλευρά, να µοιάζει σαν θεµατοφύλακας της κοινής λογικής). Πώς µπορούν να συνυπάρχουν όλα αυτά; Δύσκολο και περίπλοκο ερώτηµα. Πολλοί πέφτουν στην παγίδα της συνωµοσιολογίας, πιστεύοντας ότι το φαινόµενο woke είναι ένα καλά οργανωµένο σχέδιο του καπιταλισµού. Άλλοι πιστεύουν πως είναι ένα αυθόρµητο νεανικό κίνηµα µε ευγενείς στόχους, το οποίο ο καπιταλισµός καπηλεύτηκε. Μερικοί πιστεύουν ότι είναι ένα κίνηµα του αριστερού χώρου που χαρακτηρίζεται από φανατισµό, έλλειψη µέτρου και κεντρικού σχεδιασµού έχοντας αλληλοσυγκρουόµενα συµφέροντα. Άλλοι πιστεύουν ότι είναι ένα κίνηµα του οποίου ο πυρήνας είναι θρησκευτικής φύσης, και δηµιουργήθηκε για να καλύψει το κενό του παρακµάζοντος προτεσταντισµού. Άλλοι πιστεύουν ότι πρόκειται για µια µόδα της εποχής. Η µανιχαϊστική αντίληψη του καλού και του κακού, ο έντονος φανατισµός, η δογµατική προσήλωση σε αυθαίρετες αλήθειες, η άρνηση του σώµατος προς όφελος του πνεύµατος, ο στόχος της ριζικής αποδόµησης ενός πολιτισµού, η ακύρωση της επιστήµης και του ορθολογισµού είναι για πολλούς χαρακτηριστικά σέκτας.

Όπως και αν χαρακτηρίσουμε το κίνημα woke, ένας τρόπος αντιµετώπισης υπάρχει: η ορθολογική σκέψη, η επιστήµη, η κοινή λογική και το µέτρο. Για να µη γίνουν οι αυθαίρετες απόψεις και οι δογµατισµοί νοµοθετήµατα και τρόπος ζωής.

Μερικά περιστατικά ίσως βοηθήσουν να κατανοήσουμε καλύτερα τη φιλοσοφία woke

* Ένας καθηγητής στη Σορβόνη θέλει να αναφερθεί στην υπόθεση Ντρέιφους, και κάνει µνεία στο πρόσφατο φιλµ του Ροµάν Πολάνσκι «Κατηγορώ». Επειδή ο Πολάνσκι έχει κατηγορηθεί για βιασµό στο παρελθόν, µια µικρή οµάδα νεοφεµινιστριών παρεµβαίνει και εµποδίζει τη συζήτηση και την προβολή της ταινίας.

* Στο πανεπιστήµιο του Μπορντό µια προγραµµατισµένη οµιλία της φιλοσόφου-ακαδηµαϊκού Συλβιάν Αγκασινσκί µε θέµα «Το ανθρώπινο είδος την εποχή της τεχνητής αναπαραγωγής» αναβάλλεται διότι οργανώσεις LGBTQ και οµάδες της επαναστατικής αριστεράς διαφωνούν µε τις ιδέες της επιστήµονα, χαρακτηρίζοντάς την οµοφοβική, αντιδραστική, οπαδό της ακροδεξιάς. Η Αγκασινσκί προέρχεται από τον χώρο της αριστεράς (πρώην σύζυγος του φιλοσόφου Ζακ Ντεριντά και του Γάλλου σοσιαλιστή πρωθυπουργού Λιονέλ Ζοσπέν).

* Ο καθηγητής φιλοσοφίας στη Σορβόννη Ζαν Φρανσουά Μπροστάιν σε ένα σεµινάριο για τη θεωρία του φύλου δηλώνει χαριτολογώντας: «Από το µόνο πράγµα που δεν πρόκειται να πεθάνω είναι ο καρκίνος της µήτρας». Όργιο διαµαρτυριών από οµάδες LGBDQ και πλήθος υβριστικά µηνύµατα στα µέσα κοινωνικής δικτύωσης, που σηµειωτέον παίζουν σηµαντικό ρόλο στη διάδοση του φαινοµένου woke. Όταν δε, εξέφρασε και την «άκρως εξτρεµιστική» θέση ότι «το πέος είναι ένα ανδρικό σεξουαλικό όργανο» χαρακτηρίστηκε οµοφοβικός, αντιδραστικός, ακροδεξιός. Μέρος της πανεπιστηµιακής κοινότητας πήρε αποστάσεις από αυτόν, φιλίες 30 ετών πήραν τέλος.

* Σε πανεπιστήµια στις ΗΠΑ καθηγητές ελληνορωµαϊκών σπουδών αποφάσισαν να µη διδάσκουν συγγράµµατα κλασικών συγγραφέων και φιλοσόφων γιατί θεωρούνται ότι εκπροσωπούν µια πατριαρχική, δουλοκτητική, ρατσιστική εποχή.

* Δηµοφιλής Καναδός τραγουδιστής δίνει συνέντευξη και η δηµοσιογράφος τον ρωτά αν στο ανθρώπινο δυναµικό της οµάδας στην περιοδεία του (µουσικοί, τεχνικοί, ηχολήπτες, δηµόσιες σχέσεις) τηρείται το καθεστώς της ποσόστωσης ανδρών-γυναικών. «Όχι, δεν µε ενδιαφέρει καθόλου αυτό, παίρνω απλά τους καλύτερους», απαντά µε φυσικό τρόπο ο τραγουδιστής. Λίγα λεπτά αργότερα όλα τα µέσα κοινωνικής δικτύωσης τον κατηγόρησαν ότι είναι σεξιστής, ρατσιστής και αντιδραστικός. Αναγκάστηκε λίγο αργότερα να ζητήσει δηµόσια συγγνώµη και να δικαιολογηθεί, υποσχόµενος ότι θα κάνει µια σοβαρή δουλειά µε τον εαυτό του, ζητώντας τη συνδροµή φεµινιστριών για να τον βοηθήσουν να αποτινάξει από πάνω του τον συστηµικό ρατσισµό και σεξισµό από τον οποίο είναι διαποτισµένος όπως όλοι οι λευκοί άνδρες… Η καριέρα του κινδύνευε, δεν το έκανε.

* Γαλλίδα πανεπιστηµιακός αναφέρει: «Δεν υπάρχει τίποτα πιο προσβλητικό για µένα από το να έχω κάποιον συνάδελφο που µου τηλεφωνεί την τελευταία στιγµή λέγοντάς µου: ψάχνω επειγόντως µία γυναίκα για την επιτροπή ενός διδακτορικού γιατί είµαστε τρεις άνδρες και µόνο δύο γυναίκες, δηλαδή δεν τον ενδιαφέρει να βρει έναν καλό επιστήµονα που να γνωρίζει το αντικείµενο αλλά µια γυναίκα για να είναι εντάξει µε την ποσόστωση ανδρών-γυναικών».

* Στα αµερικανικά πανεπιστήµια, πριν από το µάθηµα, όλο και συχνότερα ο καθηγητής αναγκάζεται να διανέµει προειδοποιήσεις περιεχοµένου, δηλαδή προτού παραδώσει το µάθηµα, απολογείται για όσα θα πει διότι ο κάθε φοιτητής θα µπορούσε να δηλώσει ενοχληµένος ή προσβεβληµένος ή ότι έχει υποστεί βία από κάτι που θα ακούσει κατά τη διάρκεια του µαθήµατος. Μια αναφορά σε ένα ιστορικό πρόσωπο ή µια κατάσταση, µια ασήµαντη λεπτοµέρεια µπορεί να προκαλέσει επεισόδια. Τα συναισθήµατα του κάθε φοιτητή καθοδηγούν την ερµηνεία της πραγµατικότητας και της επιστήµης. Το να ισχυριστεί κάποιος ότι προσεβλήθη µεταβάλλεται από αµφιλεγόµενο επιχείρηµα σε αδιαφιλονίκητο πλεονέκτηµα που του δίνει χώρο να διεκδικήσει επανόρθωση και το δικαίωµα να απαιτήσει. Τι; Ότι θελήσει. Από τη συγνώµη του καθηγητή, µέχρι την αλλαγή φράσεων, παραγράφων και κεφαλαίων που τον προσέβαλαν, αν δε ο καθηγητής αρνηθεί, αρχίζει η γνωστή πρακτική. Ύβρεις, χαρακτηρισµοί, εκβιασµοί, απειλές, περιθωριοποίηση. Πολλοί πανεπιστηµιακοί υποκύπτουν διότι φοβούνται για την καριέρα τους.

* Ο δικαιωµατισµός είναι θεµελιώδες χαρακτηριστικό του κινήµατος woke. Τη φρενίτιδα του δικαιωµατισµού έρχεται να συµπληρώσει και µια ευαίσθητη οµάδα —οι επιµελητές «ευαισθησίας», δηλαδή οι «νέοι λογοκριτές»— που έχει εµφανιστεί τα τελευταία χρόνια. Εργάζονται για λογαριασµό µεγάλων εκδοτικών οίκων ή µειονοτικών οµάδων, έχουν σαν στόχο τον εντοπισµό προσβλητικών ή ρατσιστικών λέξεων/φράσεων, ή νοηµάτων σε όλα τα µεγάλα φιλοσοφικά και λογοτεχνικά έργα του δυτικού πολιτισµού που σε πολλές περιπτώσεις καταλήγει στον στιγµατισµό ή την ακύρωσή τους, ενίοτε δε και στην επανεγγραφή τους… Η λογοκρισία όµως δεν σταµατά στον δηµόσιο λόγο? επεκτείνεται ακόµη πιο επικίνδυνα στην ιδιωτική ζωή των ανθρώπων. Πολιτικά πρόσωπα (δήµαρχοι, βουλευτές) σε χώρες όπως η Σκοτία ή η Γαλλία προτρέπουν τους συµπολίτες τους σε έναν ιδιότυπο χαφιεδισµό. Αν σε µια ιδιωτική συνάντηση ένας εκ των παρευρισκόµενων ακούσει ρατσιστικά ή σεξιστικά σχόλια, ενθαρρύνεται να το καταγγείλει δηµοσίως µε την ίδια λογική, ακόµη και τα ίδια παιδιά, αν ακούσουν από τους γονείς τους παρόµοια σχόλια θα πρέπει να το καταγγείλουν. Ανατριχίλα! Λογική που θυµίζει… Στάζι.

* Οικολόγος βουλευτίνα της αριστεράς στη Γαλλία πρότεινε νοµοθέτηµα για την ισοµερή κατανοµή του χρόνου στις δουλειές του νοικοκυριού, ανάµεσα στο ζευγάρι. Αν κάποιος νιώθει αδικηµένος µπορεί να καταγγείλει τον άλλον επικαλούµενος τον νόµο.

* Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην ειδική έκδοση για τα 20 χρόνια Athens Voice «Επιβιώνοντας στον 21ο αιώνα - Οι πολιτικές, οι τάσεις, τα ρεύµατα της εποχής µας», σε επιµέλεια Σώτης Τριανταφύλλου