Σαν σήμερα, 14 Δεκεμβρίου 1972, η τελευταία βόλτα στη Σελήνη

Σαν σήμερα, 14 Δεκεμβρίου, ο Gene Cernan γίνεται ο τελευταίος άνθρωπος που περπατάει στη Σελήνη. Πρόκειται για την τελευταία επανδρωμένη διαστημική αποστολή στη Σελήνη στο πλαίσιο του προγράμματος «Apollo» της NASA. Το διαστημόπλοιο «Apollo 17» εκτοξεύτηκε στις 7 Δεκεμβρίου του 1972 και παρέμεινε στο διάστημα για 12 ημέρες, 13 ημέρες, 51 λεπτά και 59 δευτερόλεπτα ενώ προσθαλασσώθηκε στον Ειρηνικό Ωκεανό στις 19 Δεκεμβρίου. 

Στη σεληνάκατο μαζί με τον Gene Cernan ήταν ο Harrison Schmitt, ο μόνος γεωλόγος που πάτησε στη Σελήνη και ακολούθησε την αποστολή για την συλλογή σεληνιακών πετρωμάτων, ενώ ο πιλότος του διαστημόπλοιου Ronald Evans βρισκόταν σε τροχιά από πάνω.

Τα προγράμματα «Apollo»

Το πρόγραμμα «Apollo» ήταν αποτέλεσμα του ανταγωνισμού ΗΠΑ και Σοβιετικής Ένωσης για την κατάκτηση του διαστήματος στην περίοδο του «Ψυχρού Πολέμου». Τον Μάιο του 1961 ο αμερικανός πρόεδρος, John Kennedy, είχε ανακοινώσει ότι προτού τελειώσει η δεκαετία η χώρα του θα είχε στείλει ανθρώπους στη Σελήνη. Η δέσμευσή του αυτή έγινε πραγματικότητα στις 20 Ιουλίου του 1969, όταν οι αστροναύτες Neil Armstrong  και Buzz Aldrin πάτησαν το πόδι τους - πρώτοι αυτοί στην ιστορία της ανθρωπότητας- στον μοναδικό φυσικό δορυφόρο της Γης.

Ακολούθησαν άλλες πέντε αποστολές ανθρώπων στη Σελήνη, με τελευταία το «Apollo 17» που πραγματοποιήθηκε τον Δεκέμβριο του 1972. Συνολικά 12 αστροναύτες περπάτησαν στο Φεγγάρι.

Τα επιτεύγματα αυτά ήταν αποτέλεσμα επίπονης και συστηματικής συλλογικής προσπάθειας: πριν την ιστορική πτήση του «Apollo 11» είχαν προηγηθεί μη επανδρωμένες αποστολές σε περιγήινη τροχιά (Apollo 4, Apollo 5, Apollo 6), επανδρωμένες αποστολές σε περιγήινη τροχιά (Apollo 7 και Apollo 9), και επανδρωμένες αποστολές στη Σελήνη (Apollo 8 και Apollo 10). Το όλο εγχείρημα είχε κινδύνους και ανάληψη ρίσκου: το τριμελές πλήρωμα του «Apollo 1» σκοτώθηκε σε ατύχημα σε δοκιμές στο έδαφος, ενώ το πλήρωμα του Apollo 13 διεσώθη οριακά μετά από βλάβη που παρουσιάστηκε κατά τη διάρκεια του ταξιδιού τους στη Σελήνη. Το πρόγραμμα βασίστηκε εν πολλοίς στην τεχνογνωσία και στην εμπειρία που είχε συγκεντρωθεί από τα δύο προηγούμενα επανδρωμένα προγράμματα της NASA, τα «Mercury» και «Gemini».

Το «Apollo» ξεκίνησε το 1961 και τερματίστηκε το 1972, αν και υπήρχε πρόβλεψη και υλικό για αποστολή και άλλων επανδρωμένων διαστημοπλοίων στο Φεγγάρι που ακυρώθηκαν τελικά λόγω περικοπών. Το επιπλέον υλικό αξιοποιήθηκε στα πλαίσια του Apollo Applications Program για τη δημιουργία και υποστήριξη του πρώτου αμερικανικού διαστημικού σταθμού, του Skylab.

Η αποστολή «Apollo 17»

Η εκτόξευση του «Apollo 17» έγινε με τον πύραυλο «Κρόνος 5» μισή ώρα μετά τα μεσάνυχτα της 7ης Δεκεμβρίου από το Ακρωτήριο Κανάβεραλ της Φλώριδας και ήταν μία ακόμη πρωτιά για τη διαστημική αυτή αποστολή, καθώς ήταν η πρώτη νυχτερινή εκτόξευση του προγράμματος «Apollo». Παρά το προχωρημένο της ώρας, 500.000 άνθρωποι βρέθηκαν στο Διαστημικό Κέντρο «John Kennedy» για να παρακολουθήσουν την εκτόξευση.

Διοικητής της αποστολής και κυβερνήτης της σεληνακάτου ήταν ο Gene Cernan ο οποίος συμμετείχε στις αποστολές «Gemini 9», «Apollo 10» και «Apollo 17». O Ronald Evans ως κυβερνήτης του διαστημοπλοίου και ο γεωλόγος Harrison Schmitt, ο πρώτος επιστήμονας που πέταξε στο διάστημα.

Μέχρι τότε, το σώμα των αστροναυτών συγκροτείτο μόνο από μάχιμους πιλότους της Αεροπορίας και του Ναυτικού και ήταν απαίτηση της επιστημονικής κοινότητας των ΗΠΑ να διευρυνθεί με τη συμμετοχή και επιστημόνων.

Αποστολή του Apollo 17 ήταν να μελετήσει τη σεληνιακή κοιλάδα Taurus-Littrow, (20ο 10’ B 30ο 46’ Α).  στο νοτιοανατολικό άκρο της Θάλασσας της Γαλήνης, που παρουσίαζε εξαιρετικό γεωλογικό ενδιαφέρον, επειδή υπήρχαν ενδείξεις για προγενέστερη ηφαιστειακή δράση. Το διαστημόπλοιο μετέφερε και ένα πειραματικό βαρυτόμετρο (μετράει την επιτάχυνση γήινης βαρύτητας) για να διαπιστωθεί πως συμπεριφέρεται το όργανο αυτό στις συνθήκες της Σελήνης.

Η τριήμερη παραμονή στη Σελήνη

Όλα κύλησαν ομαλά μέχρι το μεσημέρι της 10ης Δεκεμβρίου, οπότε το διαστημόπλοιο τέθηκε σε τροχιά γύρω από τη Σελήνη. Αμέσως ξεκίνησαν οι διαδικασίες για την αποκόλληση της σεληνακάτου και την προσσελήνωση της, η οποία επιτεύχθηκε στις 14:55 της 11ης Δεκεμβρίου.

Στη σεληνάκατο επέβαιναν οι Cernan και ο Schmitt, οι οποίοι τέσσερις ώρες αργότερα έκαναν τον πρώτο τους σεληνιακό τους περίπατο και μάλιστα είχαν και το πρώτης τους μικροατυχία. Το φτερό μιας από τις ρόδες του διαστημικού οχήματος αποκολλήθηκε και χρειάστηκε η εφευρετικότητα του Cernan να το επανασυναρμολογήσει με κολλητική ταινία.

Κατά την τριήμερη παραμονή τους στη Σελήνη οι δύο τους εκτέλεσαν σειρά πειραμάτων και συνέλεξαν 110 κιλά σεληνιακών πετρωμάτων. Συνολικά εργάστηκαν 22 ώρες στη Σελήνη, δηλαδή κάτι από επτά ώρες ημερησίως στη Γη. Στην διάρκεια των τριών εξορμήσεων διανύθηκαν 30,5 χιλιόμετρα σε 75 ώρες που αποτέλεσε και το ρεκόρ του προγράμματος Apollo.

Η διαδικασία της αποσελήνωσής τους ξεκίνησε το απόγευμα της 14ης Δεκεμβρίου και μετά την προσκόλλησή τους στο διαστημόπλοιο τις πρώτες πρωινές ώρες της 15ης Δεκεμβρίου ξεκίνησε το ταξίδι της επιστροφής στην Γη, που συνοδεύτηκε και από τον διαστημικό περίπατο του Έβανς, που διήρκεσε 67 λεπτά (17 Δεκεμβρίου). Στις 14:25 της 19ης Δεκεμβρίου του 1972, ο θαλαμίσκος του Apollo 17 με το τριμελές πλήρωμά του προσθαλασσώθηκε με επιτυχία στον Ειρηνικό Ωκεανό. Κάτι που επισήμως σήμανε το τέλος του προγράμματος «Apollo» και την τελευταία έως ώρας επανδρωμένη αποστολή του ανθρώπου στη Σελήνη.

Γεγονότα σαν σήμερα 14 Δεκεμβρίου

• 557 - Σεισμός προκαλεί σοβαρές ζημιές στην Κωνσταντινούπολη.
• 1542 - Η πριγκίπισσα Μαρία Στιούαρτ γίνεται βασίλισσα της Σκωτίας.
• 1782 - Οι αδελφοί Μονγκολφιέ πραγματοποιούν στο Ανοναί της Γαλλίας την πρώτη δοκιμαστική πτήση αερόστατου θερμού αέρα.
• 1812 - Η Γαλλική εισβολή στη Ρωσία φτάνει στο τέλος της καθώς τα κατάλοιπα της Μεγάλης Στρατιάς εκδιώχνονται από τη Ρωσία.
• 1819 - Η Αλαμπάμα γίνεται η 22η πολιτεία των Η.Π.Α.
• 1900 - Κβαντική μηχανική: Ο Μαξ Πλανκ παρουσιάζει τη θεωρητική θεμελίωση του Νόμου περί της ακτινοβολίας μέλανος σώματος.
• 1903 - Οι αδελφοί Ράιτ κάνουν την πρώτη τους προσπάθεια να πετάξουν με το Wright Flyer στο Κίτι Χόουκ (Βόρεια Καρολίνα).
• 1907 - Η σκούνα Thomas W. Lawson προσαράζει λόγω θύελλας σε ύφαλο και βυθίζεται στα νησιά Σίλι, με αποτέλεσμα 16 ναυτικοί να χάσουν τη ζωή τους.
• 1911 - Η ομάδα του Ρόαλντ Αμούνδσεν, αποτελούμενη από τον ίδιο και από τους Όλαφ Μγιάαλαντ, Χέλμερ Χάνσεν, Σβέρε Χάσελ και Όσκαρ Βίστινγκ, γίνεται η πρώτη που φτάνει στο Νότιο Πόλο.
• 1918 - Ο Γερμανός πρίγκιπας Φρειδερίκος Κάρολος της Έσσης, ο οποίος εκλέχθηκε από το κοινοβούλιο της Φινλανδίας για να γίνει βασιλιάς, παραιτείται από τον φινλανδικό θρόνο.
• 1939 - Σοβιετοφινλανδικός πόλεμος του 1939: Η Σοβιετική Ένωση αποβάλλεται από την Κοινωνία των Εθνών λόγω της εισβολής της στη Φινλανδία.
• 1940 - Απομονώνεται για πρώτη φορά το πλουτώνιο (συγκεκριμένα το πλουτώνιο-238), στο Μπέρκλεϊ της Καλιφόρνια.
• 1941 - Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος: Η Ιαπωνία υπογράφει συνθήκη συμμαχίας με την Ταϊλάνδη.
• 1955 - Η Αλβανία, η Αυστρία, η Βουλγαρία, η Ιορδανία, η Ιρλανδία, η Ισπανία, η Ιταλία, η Καμπότζη, η Κεϋλάνη, το Λάος, η Λιβύη, το Νεπάλ, η Ουγγαρία, η Πορτογαλία, η Ρουμανία και η Φινλανδία γίνονται μέλη του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών.
• 1962 - Ο Μάρινερ 2 της NASA γίνεται το πρώτο διαστημόπλοιο που περνά από την Αφροδίτη.
• 1972 - Πρόγραμμα Απόλλων: Ο Τζην Σέρναν γίνεται ο τελευταίος άνθρωπος που περπατάει στη Σελήνη, αφού αυτός και ο Χάρισον Σμιτ ολοκλήρωσαν την τρίτη και τελευταία εκτός οχήματος δραστηριότητα της αποστολής Απόλλων 17.
• 1981 - Αραβοϊσραηλινή σύγκρουση: Η Κνέσετ του Ισραήλ επικυρώνει νόμο με τον οποίο ο ισραηλινός νόμος επεκτείνεται στα κατεχόμενα Υψώματα του Γκολάν.
• 1994 - Αρχίζει η κατασκευή του Φράγματος των Τριών Φαραγγιών στον ποταμό Γιανγκτσέ.
• 1995 - Υπογράφεται στο Παρίσι η Συμφωνία του Ντέιτον για τον τερματισμό του πολέμου στην Γιουγκοσλαβία.

Γεννήσεις σαν σήμερα 14 Δεκεμβρίου

• 1332 - Φρειδερίκος Γ΄, λάντγκραβος της Θουριγγίας
• 1503 - Νοστράδαμος, Γάλλος αστρολόγος
• 1546 - Τύχο Μπράχε, Δανός αστρονόμος και χημικός
• 1775 - Τόμας Κόχραν (10ος κόμης του Ντάντοναλντ), Βρετανός ναυτικός
• 1832 - Άνα Μπετανκούρτ, Κουβανή επαναστάτρια και φεμινίστρια
• 1853 - Ερρίκο Μαλατέστα, Ιταλός αναρχικός
• 1871 - Φρανκ Μπάρτλεμαν, Αμερικανός ιερέας
• 1883 - Μανώλης Καλομοίρης, Έλληνας συνθέτης
• 1895 - Γεώργιος ΣΤ΄, βασιλιάς του Ηνωμένου Βασιλείου
• 1895 - Πωλ Ελυάρ, Γάλλος ποιητής
• 1897 - Κουρτ φον Σούσνιγκ, Αυστριακός πολιτικός
• 1901 - Παύλος, βασιλιάς της Ελλάδας
• 1911 - Γεώργιος Ιβάνοφ, Πολωνός αθλητής και αγωνιστής
• 1912 - Γεώργιος Βλάχος, Έλληνας ακαδημαϊκός
• 1916 - Σίρλεϊ Τζάκσον, Αμερικανίδα συγγραφέας
• 1922 - Νικολάι Μπάσοφ, Ρώσος φυσικός
• 1929 - Ρίτσαρντ Γουέλς, Αμερικανός στέλεχος της CIA
• 1944 - Λιλιάνα Μπάτλερ, Γιουγκοσλάβα τραγουδίστρια
• 1946 - Σαντζάι Γκάντι, Ινδός πολιτικός
• 1946 - Πάτι Ντιουκ, Αμερικανίδα ηθοποιός
• 1947 - Ντίλμα Ρούσεφ, Βραζιλιάνα πολιτικός
• 1953 - Ευάγγελος Μεϊμαράκης, Έλληνας πολιτικός
• 1962 - Τζίντζερ Λιν, Αμερικανίδα πορνογραφική ηθοποιός και μοντέλο
• 1965 - Αλιόσα Ασάνοβιτς, Κροάτης ποδοσφαιριστής
• 1966 - Χέλε Τόρνινγκ-Σμιτ, Δανή πολιτικός
• 1970 - Άννα Μαρία Γιόπεκ, Πολωνή τραγουδίστρια
• 1977 - Άννα Δημητρίεβιτς, Ελληνίδα ηθοποιός
• 1979 - Ζαν-Αλαίν Μπουμσόνγκ, Γάλλος ποδοσφαιριστής
• 1979 - Μάικλ Όουεν, Άγγλος ποδοσφαιριστής
• 1979 - Σόφι Μονκ, Αυστραλή τραγουδίστρια και ηθοποιός
• 1984 - Τζάκσον Ράθμπον, Αμερικανός ηθοποιός και τραγουδιστής
• 1985 - Γιάκουμπ Μπλασικόφσκι, Πολωνός ποδοσφαιριστής
• 1988 - Βανέσα Χάντζενς, Αμερικανίδα ηθοποιός και τραγουδίστρια

Θάνατοι σαν σήμερα 14 Δεκεμβρίου

• 872 - Πάπας Αδριανός Β΄
• 1542 - Ιάκωβος Ε΄, βασιλιάς της Σκωτίας
• 1788 - Κάρολος Γ΄, βασιλιάς της Ισπανίας
• 1799 - Τζορτζ Ουάσινγκτον, 1ος πρόεδρος των Η.Π.Α.
• 1861 - Αλβέρτος της Σαξονίας-Κόμπουργκ & Γκότα, πριγκιπικός σύζυγος της Μεγάλης Βρετανίας
• 1940 - Άντον Κόροσετς, Σλοβένος πολιτικός
• 1970 - Φραντς Σλέγκελμπεργκερ, Γερμανός πολιτικός
• 1973 - Παναγιώτης Σταυρόπουλος, Έλληνας πολιτικός
• 1989 - Αντρέι Ζαχάρωφ, Ρώσος φυσικός
• 1990 - Φρήντριχ Ντύρενματ, Ελβετός συγγραφέας
• 2010 - Πασκάλ Ρακοτομάβο, πρωθυπουργός της Μαδαγασκάρης
• 2013 - Πήτερ Ο' Τουλ, Ιρλανδός ηθοποιός
• 2021 - Γιώργος Τράγκας, Έλληνας δημοσιογράφος
• 2021 - Ροζίτα Σώκου, Ελληνίδα δημοσιογράφος, και συγγραφέας
• 2021- Ιερεμίας, Μητροπολίτης Γόρτυνος και Μεγαλοπόλεως
• 2021 - Σπύρος Καπερνέκας, Έλληνας ποδοσφαιριστής

Με πληροφορίες: SanSimera