Συνεδριάζει η COP28, στη «σκιά» της πιο ζεστής χρονιάς που έχει καταγραφεί ποτέ

Η χρονιά 2023 αναμένεται ότι θα είναι η πιο ζεστή που έχει καταγραφεί ποτέ και έχει σηματοδοτηθεί από μια σειρά στατιστικών ρεκόρ που όλα υπογραμμίζουν τον κατεπείγοντα χαρακτήρα της δράσης κατά της κλιματικής απορρύθμισης, υπογράμμισε σήμερα ο ΟΗΕ.

Την ημέρα έναρξης στο Ντουμπάι της COP28, της 28ης Διάσκεψης των Ηνωμένων Εθνών για την κλιματική αλλαγή, ο Παγκόσμιος Μετεωρολογικός Οργανισμός (ΠΜΟ, WMO), θέλησε να κάνει μια υπόμνηση στους αντιπροσώπους που μπορεί να μην είχαν αντιληφθεί το βαθμό σοβαρότητας της κατάστασης.

«Τα αέρια που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου είναι σε επίπεδο ρεκόρ. Οι παγκόσμιες θερμοκρασίες σπάνε ρεκόρ. Η στάθμη της θάλασσας έχει ανέλθει σε επίπεδο ρεκόρ και ποτέ οι αιώνιοι πάγοι της Ανταρκτικής δεν είχαν τόσο μικρή έκταση», δήλωσε ο επικεφαλής του ΠΜΟ Πέτερι Τααλάς, ο οποίος καταγγέλλει «έναν εκκωφαντικό ορυμαγδό από ρεκόρ που σπάνε».

Για τον Αντόνιο Γκουτέρες, γενικό γραμματέα του ΟΗΕ, αυτά τα ρεκόρ θερμοκρασίας «θα προκαλέσουν κρύο ιδρώτα στους παγκόσμιους ηγέτες».

Οι επιστήμονες προειδοποιούν πως η ανθρωπότητα χάνει τη δυνατότητα να περιορίσει την άνοδο της θερμοκρασίας σε διαχειρίσιμο επίπεδο. Οι συμφωνίες του Παρισιού το 2015 για το κλίμα είχαν στόχο να περιορισθεί η άνοδος της θερμοκρασίας σημαντικά κάτω από τους δύο βαθμούς Κελσίου πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα που είχαν μετρηθεί από το 1850 ως το 1900 - και ει δυνατόν στον 1,5 βαθμό Κελσίου.

Όμως στο τέλος Οκτωβρίου 2023, η μέση παγκόσμια θερμοκρασία ήταν ήδη περίπου 1,4 βαθμό Κελσίου πάνω από το προβιομηχανικό επίπεδο αναφοράς.

«Όχι μόνο στατιστικές»

Ο οργανισμός δεν θα δημοσιοποιήσει την τελική έκθεσή του για την κατάσταση του κλίματος παρά σε μερικούς μήνες, όμως είναι ήδη πεπεισμένος ότι το έτος 2023 θα είναι στην πρώτη θέση του πόντιουμ με τις πιο ζεστές χρονιές, μπροστά από το 2016 και το 2020, με βάση τις θερμοκρασίες από τον Ιανουάριο ως τον Οκτώβριο.

«Είναι πολύ απίθανο οι δύο τελευταίοι μήνες της χρονιάς να επηρεάσουν την κατάταξη».

Οι εννέα τελευταίοι μήνες από το 2015 ήταν οι πιο ζεστοί από τότε που άρχισαν οι σύγχρονες μετρήσεις.

«Είναι κάτι περισσότερο από απλές στατιστικές», προειδοποίησε ο Πέτερι Τααλάς.

«Κινδυνεύουμε να χάσουμε την κούρσα για να σώσουμε τους παγετώνες μας και να φρενάρουμε την άνοδο της στάθμης της θάλασσας», εκτιμά.

«Δεν μπορούμε να επιστρέψουμε στο κλίμα του 20ου αιώνα, όμως οφείλουμε να δράσουμε τώρα για να περιορίσουμε τους κινδύνους από ένα όλο και πιο αφιλόξενο κλίμα στη διάρκεια αυτού του αιώνα και των ερχόμενων αιώνων», επαναλαμβάνει.

Ο ΠΜΟ προειδοποίησε πως το κλιματικό φαινόμενο Ελ Νίνιο, το οποίο έκανε την εμφάνισή του στη μέση της χρονιάς, «υπάρχει κίνδυνος να αυξήσει περισσότερο τη ζέστη το 2024».

Το φαινόμενο αυτό συνδέεται εν γένει με αύξηση των παγκόσμιων θερμοκρασιών στη διάρκεια της χρονιάς που ακολουθεί την εμφάνισή του.

Η προκαταρκτική έκθεση αποκαλύπτει επίσης πως οι συγκεντρώσεις των τριών κύριων αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου -του διοξειδίου του άνθρακα, του μεθανίου και του πρωτοξειδίου του αζώτου- έφθασαν σε επίπεδα ρεκόρ το 2022, καθώς τα προκαταρκτικά δεδομένα δείχνουν ότι τα επίπεδα συνέχισαν να αυξάνονται φέτος.

Τα επίπεδα του διοξειδίου του άνθρακα (CO2) είναι κατά 50% πιο αυξημένα από την προβιομηχανική εποχπή, πράγμα που σημαίνει ότι «οι θερμοκρασίες θα συνεχίσουν να αυξάνονται για πολλά χρόνια στο μέλλον», ακόμη κι αν οι εκπομπές μειωθούν σημαντικά.

«Κλιματικό χάος» 

Όλα αυτά τα ρεκόρ έχουν δραματικές κοινωνικοοικονομικές συνέπειες, ιδιαίτερα μια μείωση της επισιτιστικής ασφάλειας και μαζικές μεταναστεύσεις.

«Τη φετινή χρονιά, είδαμε κοινότητες σ' ολόκληρο τον κόσμο να πλήττονται από πυρκαγιές, πλημμύρες και ακραίες θερμοκρασίες», υπενθύμισε ο Αντόνιο Γκουτέρες σε βιντεοσκοπημένο μήνυμά του.

Ο ίδιος κάλεσε τους ηγέτες, που συνεδριάζουν στο πλαίσιο της COP28 στο Ντουμπάι, να δεσμευθούν να πάρουν δραστικά μέτρα για να φρενάρουν την κλιματική αλλαγή, ιδιαίτερα καταργώντας σταδιακά τα ορυκτά καύσιμα και τριπλασιάζοντας την παραγωγή από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.

«Έχουμε στη διάθεσή μας έναν οδικό χάρτη για να περιορίσουμε την αύξηση της παγκόσμιας θερμοκρασίας στον 1,5 βαθμό Κελσίου και να αποφύγουμε τα χειρότερα του κλιματικού χάους. Όμως έχουμε ανάγκη οι ηγέτες να κάνουν την αρχή στην COP28», δήλωσε.

Συμφωνία για τη δημιουργία ταμείου για τις κλιματικές καταστροφές

Η συμφωνία υιοθετήθηκε ύστερα από την εναρκτήρια τελετή της COP28 και έγινε δεκτή με τις ενθουσιώδεις επευφημίες των συνέδρων. 

Απεσταλμένοι από ανεπτυγμένες και αναπτυσσόμενες χώρες σχεδίασαν τη συμφωνία αυτή κατά τη διάρκεια διαπραγματεύσεων που έγιναν φέτος.

Η συμφωνία προβλέπει τη δημιουργία ταμείου που θα βοηθά τις ευάλωτες χώρες να διαχειριστούν το κόστος ζημιών και απωλειών που σχετίζονται με κλιματικές καταστροφές και ακραία φαινόμενα, όπως ξηρασία, πλημμύρες και άνοδο της στάθμης των θαλασσών. 

Το να επιτευχθεί γρήγορα μια σημαντική πρόοδος για το ταμείο καταστροφών --κάτι που οι φτωχότερες χώρες ζητούν για χρόνια-- μπορεί να βοηθήσει να εκκινήσουν διαδικασίες και για άλλους συμβιβασμούς κατά τη διάρκεια των δύο εβδομάδων της διάσκεψης. 

Η 28η Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για την κλιματική αλλαγή 

Η 28η Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για την κλιματική αλλαγή (COP28), όπου προβλέπεται σκληρή μάχη για τη σταδιακή κατάργηση των ορυκτών καυσίμων και τη χρηματοδότηση της ενεργειακής μετάβασης των αναπτυσσόμενων χωρών, άνοιξε σήμερα επίσημα στο Ντουμπάι.

Ο Αιγύπτιος πρόεδρος της COP27 της περασμένης χρονιάς Σάμεχ Σούκρι, επικεφαλής της αιγυπτιακής διπλωματίας, ζήτησε κατά την έναρξη να τηρηθεί ενός λεπτού σιγή για «όλους τους αμάχους που βρήκαν τον θάνατο στην τωρινή σύγκρουση στη Γάζα» και παράλληλα για δύο βετεράνους διπλωμάτες της COP που πρόσφατα απεβίωσαν. Οι εκπρόσωποι σχεδόν 200 χωρών συγκεντρώνονται για δύο εβδομάδες διαπραγματεύσεων υπό την προεδρία των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων.

Ο προεδρεύων της COP28, ο σουλτάνος αλ Τζαμπέρ, άνοιξε τη φετινή διάσκεψη του ΟΗΕ για το Κλίμα παροτρύνοντας τις χώρες να βρουν κοινό έδαφος σε πολιτικές προκειμένου να επιτευχθούν οι παγκόσμιοι στόχοι για το κλίμα.

Ο Τζαμπέρ, που είναι επίσης διευθύνων σύμβουλος της εθνικής πετρελαϊκής εταιρίας των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, της ADNOC, προσπάθησε να μιλήσει με συμφιλιωτικό τόνο ύστερα από μήνες επικρίσεων αναφορικά με τον διορισμό του στην κεφαλή της COP28. Στις εναρκτήριες δηλώσεις του, αναγνώρισε ότι υπάρχουν «ισχυρές απόψεις για την ιδέα να περιληφθούν αναφορές για τα ορυκτά καύσιμα και τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας στο υπό διαπραγμάτευση κείμενο...Σας ζητώ να συνεργαστείτε».

«Είναι σημαντικό να μην μείνει κανένα ζήτημα εκτός τραπέζης. Και ναι, όπως έχω δηλώσει, πρέπει να αναζητήσουμε τρόπους και να εξασφαλίσουμε την συμπερίληψη του ρόλου των ορυκτών καυσίμων».

Ένα ακόμα σημαντικό ζήτημα της διάσκεψης θα είναι οι συμμετέχουσες χώρες να αξιολογήσουν την πρόοδό τους αναφορικά με τους παγκόσμιους στόχους για το Κλίμα -κυρίως τον στόχο της Συμφωνίας του Παρισιού για περιορισμό της αύξησης της θερμοκρασίας στον πλανήτη σε επίπεδα πολύ χαμηλότερα από τους 2 βαθμούς Κελσίου.