Σύντομα θα ισχύει αυστηρότερο πλαίσιο για τις πολιτικές διαφημίσεις στην Ε.Ε. Στόχος είναι μεταξύ άλλων να περιοριστεί και η επιρροή τρίτων κρατών στις εκλογές εντός του μπλοκ.
«Μικροστόχευση» αποκαλείται η στοχευμένη διαφήμιση -και πολιτικών κομμάτων- που απευθύνεται σε συγκεκριμένες ομάδες ψηφοφόρων. Η μικροστόχευση αφορά στη συλλογή και ανάλυση προσωπικών δεδομένων - μεταξύ άλλων από τις πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης- που χρησιμοποιούνται για τον προσδιορισμό των ομάδων-στόχων, προς τις οποίες απευθύνονται οι διαφημίσεις.
Πρόκειται για μία πρακτική που φέρεται να χρησιμοποίησε και ο Μπαράκ Ομπάμα στην προεκλογική του εκστρατεία το 2008 και η οποία έγινε γνωστή στο ευρύτερο κοινό μέσω της Cambridge Analytica, μιας υπηρεσίας που εργάστηκε μεταξύ άλλων και για τον Ντόναλντ Τραμπ και η οποία φέρεται να έχει αποκτήσει παρανόμως τα δεδομένα εκατομμυρίων χρηστών του Facebook.
Νέο αυστηρότερο κανονιστικό πλαίσιο
Όμως με έναν νέο νόμο που σχεδιάζει η Ευρωπαϊκή Ένωση, η μικροστόχευση πρόκειται να απαγορευτεί. Όπως συμφώνησαν το Συμβούλιο της Ε.Ε. και το Ευρωκοινοβούλιο, τα δεδομένα θα μπορούν να συλλέγονται μόνο εάν το εκάστοτε υποκείμενο των δεδομένων έχει συναινέσει ρητά στην αξιοποίησή τους για πολιτικές διαφημίσεις.
Επιπλέον, θα απαγορευτεί εντελώς η συλλογή ορισμένων δεδομένων σχετικά με την εθνικότητα, τις πολιτικές απόψεις ή τον σεξουαλικό προσανατολισμό του χρήστη.
Εφεξής η πολιτική διαφήμιση θα πρέπει να επισημαίνεται ξεκάθαρα, ενώ βάσει των νέων κανόνων θα καθίσταται δυνατή και η πληροφόρηση σχετικά με το ποιος βρίσκεται πίσω από την εκάστοτε διαφήμιση. Ακόμη, σχεδιάζεται η μεσοπρόθεσμη διαμόρφωση ενός δημοσίου αρχείου για τις πολιτικές διαφημίσεις.
Μελλοντικά η επιρροή που ασκούν κράτη εκτός της Ε.Ε. στις εκλογές εντός Ένωσης πρόκειται να μειωθεί. Κατά τους τρεις τελευταίους μήνες πριν τη διεξαγωγή εκλογών ή ενός δημοψηφίσματος θα απαγορεύεται η χρηματοδότηση προεκλογικών διαφημίσεων από τρίτες χώρες. Με αυτόν τον τρόπο θα μειωθεί η παραπληροφόρηση, όπως και οι παρεμβάσεις στις δημοκρατικές διαδικασίες.
Ούτως ή άλλως, η Meta ανακοίνωσε σήμερα ότι επιβάλλει παγκοσμίως σχετική επισήμανση όταν σε μια εικόνα ή βίντεο με πολιτικό περιεχόμενο υπάρχει ψηφιακή επεξεργασία/αλλοίωση από πρόγραμμα τεχνητής νοημοσύνης (τα λεγόμενα deepfakes). Παρόμοια πολιτική έχει εισαγάγει και η Google.
Στη Γερμανία ο νόμος θα μπορούσε να αφορά sτους ψηφοφόρους με τουρκική καταγωγή. Επιπλέον, αν και δεν αναφέρεται ρητά η Ρωσία στον κανονισμό, αυτός μάλλον αφορά και στις ρωσικές προσπάθειες επιρροής. Υπενθυμίζεται ότι στις ευρωεκλογές του 2019 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προειδοποιούσε για ανάμειξη της Ρωσίας.
Πάντως, ο Μάρτιν Έμερ, καθηγητής Επιστημών Επικοινωνίας στο Ελεύθερο Πανεπιστήμιο του Βερολίνου, δεν θεωρεί πως ο νέος νόμος θα σημάνει και το οριστικό τέλος της μικροστόχευσης. Η μικροστόχευση αποτελεί ένα κομβικής σημασίας μέσο για τα πολιτικά κόμματα, μέσω του οποίου μπορούν να προσεγγίζουν ψηφοφόρους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Ο επικοινωνιολόγος εκτιμά πως οι κανονισμοί αφορούν περισσότερο στην αποτροπή συγκεκαλυμμένων μεθόδων επηρεασμού των χρηστών, πίσω από τις οποίες δεν αναγνωρίζουν καν συγκεκριμένη κομματική ιδεολογία.
Ο Έμερ αμφιβάλλει πως ο νέος νόμος θα αποτρέψει τη συνέχιση των «πολέμων πληροφοριών». Ωστόσο, εκτιμά ότι οι κανονισμοί θα αυξήσουν πράγματι τον έλεγχο που ασκεί η Ε.Ε. και τα κράτη-μέλη της. Επιπλέον, χαιρετίζει τη διαμόρφωση ενός αρχείου που θα επιτρέπει την επιστημονική ανάλυση της αποτελεσματικότητας των μέτρων.
Η πλειονότητα των νέων κανονισμών ίσως να μην έχει τεθεί εγκαίρως σε ισχύ πριν από τις επικείμενες ευρωεκλογές, διότι προβλέπεται μία μεταβατική περίοδος 18 μηνών, η οποία θα ξεκινήσει αφότου τα κράτη-μέλη και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο εγκρίνουν τον νόμο επισήμως.
13°
