Ρούντολφ Άουγκσταϊν: Ποιος ήταν ο δημοσιογράφος και θρυλικός εκδότης του γερμανικού Der Spiegel
«Οδός Ρούντολφ Άουγκσταϊν» ονομάζεται ένας ολόκληρος δρόμος του Αμβούργου, κοντά στα κεντρικά γραφεία του περίφημου γερμανικού περιοδικού DER SPIEGEL. «Εκδότης: Ρούντολφ Άουγκσταϊν» γράφει ακόμη και σήμερα, η ταυτότητα έκδοσης του περιοδικού. Μπορεί ο θρυλικός εκδότης να έφυγε από τη ζωή το 2002, σε ηλικία 79 ετών, αλλά βέβαια δεν νοείται DER SPIEGEL χωρίς τον Ρούντολφ Άουγκσταϊν.
Το περιοδικό, με αριστερό αλλά και φιλελεύθερο πολιτικό προσανατολισμό, αναδείχθηκε σε ένα από τα πιο ηχηρά brand names παγκοσμίως στον χώρο της ενημέρωσης. Το πρώτο τεύχος κυκλοφόρησε το 1947, σε μία εποχή που η παλαιά Γερμανίαείχε καταρρεύσει, αλλά η δημοκρατική, μεταπολεμική Γερμανία δεν είχε ακόμη αναδυθεί μέσα από τα ερείπια του πολέμου, του ναζιστικού καθεστώτος,του Ολοκαυτώματος. Στα επόμενα χρόνια τα ελεύθερα μέσα ενημέρωσης θα διαδραμάτιζαν σημαντικό ρόλο στην ανοικοδόμηση της χώρας.
«Να λέμε τα πράγματα όπως είναι»
Για τον Άουγκσταϊν, το περιοδικό του ήταν «το βαρύ πυροβολικό της Δημοκρατίας». Ισχύει και σήμερα αυτή η διαπίστωση; Απαντώντας σε σχετικό ερώτημα του Γερμανικού Πρακτορείου Ειδήσεων (DPA) ο σημερινός αρχισυντάκτης του περιοδικού, Ντιρκ Κούρμπγιουβεϊτ, λέει ότι ο ίδιος σήμερα δεν θα χρησιμοποιούσε τον όρο «βαρύ πυροβολικό», αλλά τον θεωρεί απολύτως ενδεδειγμένο για την εποχή εκείνη, στην οποία μόνο αυτονόητη δεν ήταν ακόμη η εδραίωση της Δημοκρατίας.
Σε κάθε περίπτωση, λέει ο Κούρμπγιουβεϊτ, το περιοδικό οφείλει πολλά στον ιδρυτή του, ακόμη και σήμερα. Γιατί, όπως επισημαίνει, ο Ρούντολφ Άουγκσταϊν «μας έχει εμφυτεύσει ένα συγκεκριμένο δημοσιογραφικό DNA: την έρευνα, την ενδελεχή παρατήρηση, την ανάγκη να λέμε τα πράγματα ακριβώς όπως είναι.
Πολλά μπορεί κανείς να διηγηθεί για τον Ρούντολφ Άουγκσταϊν, ο οποίος γεννήθηκε το 1923 στο Αννόβερο, μεγάλωσε σε αστική και καθολική οικογένεια, διέπρεψε στο δημοσιογραφικό λειτούργημα και παντρεύτηκε ...πέντε φορές. Αδιανόητη θεωρείται σήμερα μία έφοδος της αστυνομίας, όπως εκείνη που έγινε το 1962, στο απόγειο του Ψυχρού Πολέμου, στα γραφεία του DER SPIEGEL. Το περιοδικό είχε στηλιτεύσει τα κακώς κείμενα στον γερμανικό στρατό και η αστυνομία εισέβαλε στην αίθουσα σύνταξης κατάσχοντας γραφομηχανές και «αποδεικτικό υλικό». Ο εκδότης κατηγορήθηκε για «αποκάλυψη κρατικών απορρήτων» και παρέμεινε προφυλακισμένος για περίπου 100 ημέρες.
Όμως γρήγορα πήρε την εκδίκησή του. Οι φωνές για την προάσπιση της ελευθεροτυπίας έγιναν όλο και πιο ηχηρές. Προκλήθηκε κυβερνητική κρίση και ο υπουργός Άμυνας Φραντς Γιόζεφ Στράους αναγκάστηκε να παραιτηθεί, προκειμένου να ηρεμήσουν τα πνεύματα. Κράτησε πολλά χρόνια η προσωπική αντιπαράθεση ανάμεσα στον υπερσυντηρητικό (μετέπειτα πρωθυπουργό της Βαυαρίας) Στράους και τον Άουγκσταϊν, ο οποίος εντάχθηκε στο πολιτικό στρατόπεδο των Φιλελευθέρων (FDP).
Μερίδιο στους συντάκτες
Μία ακόμη ιδιαιτερότητα του DER SPIEGEL ήταν ότι, ως εκδότης ο Άουγκσταϊν είχε παραχωρήσει το ήμισυ της επιχείρησης στους συνεργάτες του. Κατ' αυτόν τον τρόπο οι δημοσιογράφοι του περιοδικού έγιναν συμμέτοχοι και απέκτησαν δικαίωμα λόγου σε σημαντικές αποφάσεις. Αυτή η παράδοση συνεχίζεται μέχρι σήμερα.
Ωστόσο, έχει έρθει πλέον η ώρα για μία πιο κριτική αποτίμηση της ισχυρής, αλλά και αντιφατικής προσωπικότητας του Άουγκσταϊν, ακόμη και από τους ίδιους τους συντάκτες του DER SPIEGEL. Κάποιοι επισημαίνουν την αρνητική συμπεριφορά που είχε επιδείξει απέναντι στις γυναίκες. Άλλοι εστιάζουν σε εθνικιστικές συμπεριφορές στο οικογενειακό του περιβάλλον. Αλλά η υπόμνηση «Να λέμε τα πράγματα όπως είναι» δεσπόζει ακόμη και σήμερα στην είσοδο του κτιρίου όπου στεγάζεται το γερμανικό περιοδικό.
«Έχουμε μία επίκαιρη σειρά άρθρων, στην οποία μιλάμε ανοιχτά για τις 'γκρίζες ζώνες' μίας τόσο λαμπρής και πληθωρικής προσωπικότητας», λέει ο αρχισυντάκτης Ντιρκ Κούρμπγιουβεϊτ. «Ωστόσο δεν πρόκειται να αποστασιοποιηθούμε. Ο Ρούντολφ Άουγκσταϊν παραμένει ιδρυτής και κυρίαρχη φυσιογνωμία για το περιοδικό μας».
Τα βλέμματα πλέον είναι στραμμένα στους ευρωπαίους ηγέτες. Θέλουν να διαχωρίσουν ουσιαστικά τη στάση τους από τη νέα Διοίκηση των ΗΠΑ; Κι αν το αποφασίσουν, μπορούν να το κάνουν;
Εκτός του ότι η ομιλία του στο Μόναχο είχε απαράδεκτα επιθετικό, διδακτικό και συγκαταβατικό τόνο, έδειχνε άγνοια τόσο του παρελθόντος όσο και της επικαιρότητας
14°
