Σύνοδος Κορυφής: «Παύσεις» για ανθρωπιστικούς διαδρόμους στη Γαζα

Σε συμφωνία επί του κειμένου συμπερασμάτων για τη Μέση Ανατολή κατέληξαν οι 27 ηγέτες στη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ, έπειτα από περίπου πέντε ώρες συζητήσεων.

«Επιβεβαιώνοντας τη δήλωση των μελών του της 15ης Οκτωβρίου 2023, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο επαναλαμβάνει ότι καταδικάζει με τον πιο έντονο τρόπο τη Χαμάς για τις βάναυσες και αδιάκριτες τρομοκρατικές επιθέσεις της σε ολόκληρο το Ισραήλ. Η χρήση αμάχων ως ανθρώπινων ασπίδων από τη Χαμάς είναι μια ιδιαίτερα άθλια θηριωδία» επισημαίνουν.

Υπογραμμίζουν ότι το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο τονίζει έντονα το δικαίωμα του Ισραήλ να αμύνεται σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο και το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο.

Επαναλαμβάνει την έκκλησή της προς τη Χαμάς να απελευθερώσει αμέσως και άνευ όρων όλους τους ομήρους.

Οι 27 επαναλαμβάνουν τη σημασία της διασφάλισης της προστασίας όλων των αμάχων ανά πάσα στιγμή, σύμφωνα με το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο, και εκφράζει τη λύπη του για όλες τις απώλειες αμάχων.

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο εξέτασε την κατάσταση και τη συνέχεια που δόθηκε στα διάφορα σκέλη δράσης, συμπεριλαμβανομένων των συντονισμένων προσπαθειών για την παροχή βοήθειας στους πολίτες της ΕΕ.

Οι αρχηγοί των κρατών-μελών επαναλαμβάνουν «τη βαθύτατη ανησυχία τους για την επιδείνωση της ανθρωπιστικής κατάστασης στη Γάζα και καλούν για συνεχή, ταχεία, ασφαλή και απρόσκοπτη ανθρωπιστική πρόσβαση και βοήθεια (προκειμένου αυτή) να φτάσει σε όσους έχουν ανάγκη μέσω όλων των απαραίτητων μέτρων, συμπεριλαμβανομένων ανθρωπιστικών διαδρόμων και παύσεων για ανθρωπιστικές ανάγκες».

Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα συνεργαστεί στενά με τους εταίρους στην περιοχή για την προστασία των αμάχων, την παροχή βοήθειας και τη διευκόλυνση της πρόσβασης σε τροφή, νερό, ιατρική περίθαλψη, καύσιμα και καταφύγιο, διασφαλίζοντας ότι η βοήθεια αυτή δεν γίνεται κατάχρηση από τρομοκρατικές οργανώσεις.

Επίσης, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο υπενθυμίζει την ανάγκη να αποφευχθεί η περιφερειακή κλιμάκωση και να υπάρξει συνεργασία με τους εταίρους από την άποψη αυτή, συμπεριλαμβανομένης της Παλαιστινιακής Αρχής.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι έτοιμη να συμβάλει στην αναβίωση μιας πολιτικής διαδικασίας στη βάση της λύσης των δύο κρατών, μεταξύ άλλων μέσω της προσπάθειας για την Ημέρα της Ειρήνης, και χαιρετίζει τις διπλωματικές πρωτοβουλίες για την ειρήνη και την ασφάλεια και υποστηρίζει τη διεξαγωγή μιας διεθνούς ειρηνευτικής διάσκεψης σύντομα.

Τέλος, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο τονίζει την ανάγκη καταπολέμησης της διάδοσης παραπληροφόρησης και παράνομου περιεχομένου και υπογραμμίζει τη νομική ευθύνη των πλατφορμών σε αυτό το πλαίσιο.

Το παρασκήνιο της Συνόδου Κορυφής

Το αγκάθι της Συνόδου Κορυφής ήταν εάν θα υπάρχει αναφορά σε «ανθρωπιστική παύση» ή «ανθρωπιστικές παύσεις».

Σύμφωνα με τα συμπεράσματα, τονίζεται ότι «η Ευρωπαϊκή Ένωση εκφράζει τη βαθύτατη ανησυχία της για την επιδείνωση της ανθρωπιστικής κατάστασης στη Γάζα και καλεί για συνεχή, ταχεία, ασφαλή και απρόσκοπτη ανθρωπιστική πρόσβαση και βοήθεια που θα φτάσει σε όσους έχουν ανάγκη μέσω όλων των απαραίτητων μέτρων, συμπεριλαμβανομένων ανθρωπιστικών διαδρόμων και παύσεων για ανθρωπιστικές ανάγκες».

Παράλληλα, μεταξύ των «27» υπάρχουν κράτη-μέλη, όπως η Ιρλανδία και το Λουξεμβούργο, τα οποία υποστηρίζουν παραδοσιακά τα δικαιώματα των Παλαιστινίων. Επίσης, χώρες όπως η Γαλλία και η Πολωνία τείνουν να βλέπουν τις εξωτερικές υποθέσεις από την οπτική γωνία της ασφάλειας, υιοθετώντας μια πιο ρεαλιστική προσέγγιση και περιορίζονται σε αυτό.

Από την άλλη πλευρά, υπάρχουν χώρες όπως η Αυστρία και η Γερμανία, για τις οποίες ό,τι έχει να κάνει με το Ισραήλ αποτελεί ένα ιδιαίτερα ευαίσθητο θέμα, καθώς βαραίνει μέχρι και σήμερα ο ρόλος τους στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και στο Ολοκαύτωμα.

Ανώτερος διπλωμάτης της Ευρωπαϊκής Ένωσης δήλωσε νωρίτερα ότι «μπορεί να υπάρξει εκτοπισμός παρόμοιος με αυτόν της Συρίας και του Ιράκ. Αυτό έχει οδηγήσει σε τεράστιες διαιρέσεις στην ευρωπαϊκή κοινωνία -αύξηση του αντισημιτισμού και της ισλαμοφοβίας. Ιδανικά, θέλουμε να τελειώσει ο πόλεμος πριν επεκταθεί στα δικά μας σύνορα».

Η διαφωνία για «ανθρωπιστική παύση» ή «ανθρωπιστικές παύσεις»

Σύμφωνα με την ανταποκρίτρια της ΕΡΤ στις Βρυξέλλες, Ειρήνη Ζαρκαδούλα, η μάχη των λέξεων επικρατούσε έως αργά το βράδυ της Πέμπτης στη Σύνοδο των «27», με τα κράτη-μέλη να διαφωνούν για το εάν θα ζητήσουν «ανθρωπιστικές παύσεις» -κάτι που αναφέρεται στην κατάπαυση πυρός για τη δημιουργία διαδρόμων για ανθρωπιστική βοήθεια στη Γάζα- ή «ανθρωπιστική παύση».

Αυτό συμβαίνει διότι κράτη-μέλη όπως η Γερμανία, η Αυστρία, η Τσεχία δεν δέχονται τη φρασεολογία «ανθρωπιστική παύση», διότι κάτι τέτοιο θα είχε τη σημασία της εκεχειρίας και είναι σαν να αναιρείται το δικαίωμα του Ισραήλ στην αυτοάμυνα με σεβασμό όπως τονίζεται στο διεθνές δίκαιο. Με βάση το τελευταίο προσχέδιο των συμπερασμάτων, εικάζεται ότι θα γίνεται αναφορά σε ανθρωπιστικούς διαδρόμους και παύσεις, φράση που δείχνει κάτι πιο προσωρινό.

Όσον αφορά στο μεταναστευτικό, το άλλο κρίσιμο θέμα της Συνόδου, έγινε μία στρατηγική συζήτηση. Ωστόσο, στο κομμάτι που αφορά στα τρομοκρατικά χτυπήματα, στις Βρυξέλλες και στη Γαλλία, υπογραμμιστηκε η ανάγκη για καταπολέμηση των διακινητών και η συνεργασία με τρίτες χώρες, κάτι που συνδέεται με τις επιστροφές.

Η λύση των δύο κρατών ξανά στο προσκήνιο

Η λύση δύο κρατών είναι το πλαίσιο που προτείνεται για να λυθεί η χρόνια αυτή αιματηρή διαμάχη και προβλέπει την ίδρυση ανεξάρτητου παλαιστινιακού κράτους δίπλα σε αυτό του Ισραήλ. Ωστόσο, υπάρχουν τέσσερα ακανθώδη ζητήματα:

Σύνορα:

Βασικό και κύριο να συμφωνήσουν πού θα χαραχτούν τα σύνορα τους. Το επικρατέστερο σενάριο είναι να γίνει με βάση τα σύνορα του 1967. Αλλά, στη δυτική όχθη το Ισραήλ έχει αυξήσει τον εποικισμό και αυτό θεωρητικά καθιστά ένα μελλοντικό παλαιστινιακό κράτος μικρότερο ή τη διάσπασή του σε μικρότερα τμήματα. Στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων είχε βρεθεί το ενδεχόμενο το Ισραήλ να κρατήσει ένα μέρος του εδάφους αυτού και να παραχωρήσει σε αντάλλαγμα ένα άλλο στους Παλαιστινίους.

Ιερουσαλήμ:

Δεύτερο ζήτημα είναι τι θα γίνει με την Ιερουσαλήμ. Και οι δύο πλευρές τη διεκδικούν ως πρωτεύουσα, αλλά είναι δύσκολος ο διαχωρισμός γιατί οι εβραϊκοί, μουσουλμανικοί και χριστιανικοί ιεροί τόποι είναι ο ένας δίπλα ή μέσα στον άλλον.

Πρόσφυγες:

Τρίτο ζήτημα τι θα γίνει με τους παλαιστινίους που εκτοπίστηκαν ή εγκατέλειψαν τις εστίες τους κατά την ίδρυση του κράτους του Ισραήλ το 1948. Αν επιστρέψουν -η εκτίμηση είναι πως πρόκειται για τουλάχιστον 5 εκατομμύρια- θα μπορούσαν να αλλοιώσουν δημογραφικά τον εβραϊκό χαρακτήρα του ισραηλινού κράτους που είναι και ο πυρήνας της λύσης των δύο κρατών.

Ασφάλεια:

Και τέταρτο πρέπει και οι δύο να νιώθουν ασφαλείς: Οι Παλαιστίνιοι ότι δεν θα τεθούν υπό νέα κατοχή και το Ισραήλ ότι δεν θα απειλείται υπαρξιακά, όπως γίνεται στην προκειμένη περίπτωση με την παρουσία της Χαμάς στη Λωρίδα της Γάζας.

 Σαρλ Μισέλ: «Όλοι αναγνωρίζουμε το δικαίωμα του Ισραήλ στην αυτοάμυνα με σεβασμό του διεθνούς δικαίου»

«Όλοι αναγνωρίζουμε το δικαίωμα του Ισραήλ στην αυτοάμυνα με σεβασμό του διεθνούς δικαίου, αλλά την ίδια ώρα είναι εξαιρετικά σημαντικό να είναι δυνατή η ανθρωπιστική πρόσβαση» είπε o πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ, προσερχόμενος στη Σύνοδο.

Φον ντερ Λάιεν: Οι τρομοκρατικές επιθέσεις της Χαμάς στο Ισραήλ βλάπτουν και τον παλαιστινιακό λαό

Η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, προσερχόμενη στη Σύνοδο Κορυφής τόνισε ότι η ΕΕ πρέπει να ενεργήσει με ενότητα και αποφασιστικότητα για να αντιμετωπίσει τις υπάρχουσες προκλήσεις.

«Οι τρομοκρατικές επιθέσεις της Χαμάς στο Ισραήλ βλάπτουν επίσης τον παλαιστινιακό λαό και δημιουργούν κίνδυνο για αποσταθεροποίηση της περιοχής» ανέφερε.

Σημείωσε ακόμη ότι «οι μετανάστες ωθούνται στην αναζήτηση καλύτερης ζωής από τον πόλεμο και τη σύγκρουση και φτάνουν στις ακτές μας σε μεγαλύτερους αριθμούς».

Μέτσολα: Η συνοχή και η ενότητα της ΕΕ θα δοκιμαστούν περισσότερο από ποτέ

«Αυτό το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο πραγματοποιείται με φόντο τον πόλεμο και τη γεωπολιτική αστάθεια και η ενότητα και η συνοχή της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα δοκιμαστούν περισσότερο από ποτέ», είπε φτάνοντας στη σύνοδο κορυφής, η πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Ρομπέρτα Μέτσολα.

Για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, είπε η Μέτσολα, οι στόχοι είναι σαφείς:

«Η Χαμάς πρέπει να σταματήσει. Πρέπει να υπάρξει απελευθέρωση όλων των ομήρων χωρίς όρους. Ταυτόχρονα -δεν αποκλείουν το ένα το άλλο- πρέπει να επιτρέψουμε την παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας για να ανακουφιστούν οι σκληρότερες συνέπειες που βλέπουμε σε αθώους πολίτες στη Γάζα. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο στο ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου την περασμένη εβδομάδα ζητήσαμε μια ανθρωπιστική παύση.

»Αυτό δεν πρέπει να αποσπάσει την προσοχή μας από την Ουκρανία. Αυτό ακριβώς θα ήθελε ο Πούτιν. Πρέπει να συνεχίσουμε να βοηθάμε την Ουκρανία στρατιωτικά και οικονομικά».

Σολτς: «Ο άμαχος πληθυσμός της Γάζας είναι επίσης θύμα της Χαμάς»

Ο Γερμανός καγκελάριος Όλαφ Σολτς, προσερχόμενος στη συνάντηση με τους ομολόγους του των κυβερνήσεων των χωρών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις Βρυξέλλες δήλωσε ότι οι Ευρωπαίοι ηγέτες θα χρησιμοποιήσουν τη σύνοδο κορυφής στις Βρυξέλλες για να στείλουν ένα σαφές σήμα υποστήριξης στο Ισραήλ και στις προσπάθειές του για αυτοάμυνα.

«Είναι επίσης σημαντικό να επιτρέψουμε στην ανθρωπιστική βοήθεια να εισέλθει (στη Γάζα)», είπε ο Σολτς στους δημοσιογράφους πριν από τη σύνοδο κορυφής, προσθέτοντας πως ο άμαχος πληθυσμός της Γάζας «είναι επίσης θύμα της Χαμάς».

Ρούτε: «Μια στρατιωτική επιχείρηση είναι ο μόνο τρόπος για να εξαλειφθεί η Χαμάς»

Ο Ολλανδός πρωθυπουργός Μαρκ Ρούτε δήλωσε πως μια ισραηλινή στρατιωτική επιχείρηση για την εξάλειψη της Χαμάς είναι απαραίτητη, αλλά θα πρέπει να γίνει εντός των ορίων του διεθνούς δικαίου για τον πόλεμο και με το ελάχιστο επίπεδο βλάβης στον άμαχο πληθυσμό στη Γάζα.

«Δυστυχώς, μια στρατιωτική επιχείρηση πρέπει να λάβει χώρα προκειμένου να εξαλειφθεί η Χαμάς, δεν υπάρχει άλλος τρόπος, διαφορετικά το Ισραήλ δεν μπορεί να επιζήσει μακροπρόθεσμα. Όμως αυτό πρέπει να γίνει με την ελάχιστη βλάβη στον άμαχο πληθυσμό», είπε ο Ρούτε προσερχόμενος στη σύνοδο κορυφής της ΕΕ στις Βρυξέλλες.

Το ελληνικό σχέδιο 4 σημείων για το Μεσανατολικό από τον Μητσοτάκη

Την ελληνική θέση για τις δραματικές εξελίξεις στη Μέση Ανατολή επανέλαβε ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, προσερχόμενος στη Σύνοδο των Ευρωπαίων ηγετών στις Βρυξέλλες.

Ο κ. Μητσοτάκης χαρακτήρισε εξαιρετικά κρίσιμη τη συγκυρία και επανέλαβε ότι η θέση της Ελλάδος εδράζεται σε 4 κεντρικά σημεία. Μεταξύ άλλων υπογράμμισε ότι «το Ισραήλ έχει το δικαίωμα στην νόμιμη αυτοάμυνα πάντα σύμφωνα με το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο. Δέχτηκε μία πρωτοφανούς αγριότητας τρομοκρατική επίθεση και προφανώς έχει την υποχρέωση να αντιδράσει για να προστατεύσει την ασφάλεια των πολιτών του.»

Η ατζέντα της Συνόδου Κορυφής της ΕΕ

Στιγμιότυπα από τη σημερινή Σύνοδο Κορυφής στις Βρυξέλλες: