Σαν σήμερα, 17 Σεπτεμβρίου, πέθανε ο σπουδαίος Μάνος Λοΐζος

Σαν σήμερα, 17 Σεπτεμβρίου 1982, πέθανε ο Μάνος Λοΐζος σε ηλικία μόλις 45 ετών.

Ποιος ήταν ο Μάνος Λοΐζος

Ο σπουδαίος μουσικοσυνθέτης γεννήθηκε στις 22 Οκτωβρίου του 1937 στην Αλεξάνδρεια. Σύμφωνα, βέβαια, με άλλες μαρτυρίες στη Λάρνακα και λίγο αργότερα μετανάστευσαν οικογενειακώς στην Αίγυπτο προς αναζήτηση καλύτερων συνθηκών διαβίωσης.

Είχε κυπριακή και ελλαδίτικη καταγωγή αφού ο πατέρας του, Ανδρέας Λοΐζου, καταγόταν και ήταν κάτοικος των Αγιών Βαβατσινιάς -χωριό της επαρχίας Λάρνακας- και η μητέρα του, Δέσποινα Μανάκη, καταγόταν από τη Ρόδο. Από μικρή ηλικία ασχολείται με τη μουσική: στην ηλικία των επτά ετών μελετά βιολί, αρχικά ερασιτεχνικά κι έπειτα στο Εθνικό Ωδείο της Αλεξάνδρειας.

Αφού αποφοίτησε από το Αβερώφειο Γυμνάσιο το 1955 ήλθε στην Αθήνα με σκοπό να σπουδάσει. Αρχικά γράφτηκε στην Φαρμακευτική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, αλλά στις αρχές του 1956 την εγκαταλείπει με σκοπό να φοιτήσει στην Ανωτάτη Εμπορική. Για ένα σύντομο χρονικό διάστημα φοιτά στην Σχολή Βακαλό θέλοντας να σπουδάσει ζωγραφική. Το 1960 εγκαταλείπει τις σπουδές του στο πανεπιστήμιο και εργάζεται περιστασιακά προκειμένου να επιβιώσει: άλλοτε ως σερβιτόρος, άλλοτε ως γραφίστας σε διαφημιστικές εταιρείες, άλλοτε ως μουσικός σε μπουάτ.

Το ΚΚΕ, η γνωριμία με Θεοδωράκη και Πλέσσα και τα δύσκολα χρόνια της δικτατορίας

Ο Μάνος Λοΐζος ήταν μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας. Στα τέλη του 1961 αρχές του 1962 συμμετέχει σε μια πρωτοβουλία συγκρότησης του Συλλόγου Φίλων της Ελληνικής Μουσικής.με στόχο τη στήριξη του έργου του Μίκη Θεοδωράκη, αλλά και την προβολή νέων δημιουργών. Στις τάξεις του συλλόγου θα βρεθούν πολύ γρήγορα ο Χρήστος Λεοντής, ο Γιάννης Μαρκόπουλος, ο Διονύσης Σαββόπουλος, η Μαρία Φαραντούρη, ο Νότης Μαυρουδής, ο Φώντας Λάδης, ο Μάνος Ελευθερίου και πολλοί άλλοι.

Την άνοιξη του 1962 χρησιμοποιείται από τον Μίκη Θεοδωράκη ως διευθυντής της χορωδίας του Συλλόγου Φίλων της Ελληνικής Μουσικής στις παραστάσεις της Όμορφης Πόλης. Ο Μάνος Λοΐζος φιλοξενείται στο σπίτι της πρώην συζύγου του καθηγητή των γαλλικών που είχε στην Αλεξάνδρεια, της Διδούς Πετροπούλου, η οποία εργαζόταν στο Εθνικό Ίδρυμα Ραδιοφωνίας. Αυτή θα συστήσει τον νεαρό μουσικό στον Μίμη Πλέσσα, ο οποίος μεσολαβεί στη δισκογραφική εταιρεία Φιντέλιτυ. Το 1962 ηχογραφεί το πρώτο του σαρανταπεντάρι Το τραγούδι του δρόμου σε στίχους Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα και ερμηνεία από τον Γιώργο Μούτσιο.

Τον Μάρτιο του 1965 παντρεύεται την πρώτη του σύζυγο Μάρω Λήμνου. Μαζί της αποκτά και μία κόρη, τη Μυρσίνη. Όταν επιβλήθηκε η Χούντα των Συνταγματαρχών έφυγε για την Αγγλία, τον Σεπτέμβριο του 1967, για να επιστρέψει πάλι στην Ελλάδα στις αρχές της επόμενης χρονιάς. Το 1971 γνωρίζει τη δεύτερη σύζυγό του, την ηθοποιό Δώρα Σιτζάνη. Το 1972 θα αποτελέσει ιδρυτικό μέλος της Ένωσης Μουσικοσυνθετών και Στιχουργών Ελλάδος (ΕΜΣΕ), που συστήνεται για την καταπολέμηση της κασετοπειρατείας και της λογοκρισίας.

Κατά τη διάρκεια της επταετίας μπήκε πολλές φορές στο στόχαστρο των δικτατόρων, κυρίως για τις αριστερές πολιτικές του πεποιθήσεις. Μετά την εξέγερση του Πολυτεχνείου τον Νοέμβριο του 1973 συνελήφθη και πέρασε δέκα ημέες στα κρατητήρια στης Ασφάλειας. Αμέσως μετά την πτώση των συνταγματαρχών και κατά τις πρώτες περιόδους της μεταπολίτευσης συμμετέχει στις μεγάλες λαϊκές συναυλίες της εποχής και στο τέλος του 1974 κυκλοφορεί το δίσκο «Τα Τραγούδια του Δρόμου», με τα τραγούδια εκείνα του που είτε είχαν απαγορευτεί τα προηγούμενα χρόνια, είτε δεν τους είχε επιτραπεί η ηχογράφηση από τη λογοκρισία της επταετίας. Την τριετία 1974 - 1977 υπήρξε ένας από τους κυριότερους εκφραστές του πολιτικού τραγουδιού. Το 1978 αναλαμβάνει την προεδρία της Ένωσης Μουσικοσυνθετών Ελλάδας και πρωτοστατεί στη δημιουργία φορέα είσπραξης των πνευματικών δικαιωμάτων. Ήταν η ίδια χρονιά που θα παντρευτεί την ηθοποιό Δώρα Σιτζάνη και την ίδια χρονιά θα γίνει πρόεδρος της Ένωσης Μουσικοσυνθετών και Στιχουργών Ελλάδος.

Το δύσκολο τέλος

Τον Οκτώβριο του 1981 μπήκε στο Γενικό Κρατικό νοσοκομείο με περικαρδίτιδα και νεφρική ανεπάρκεια και στο τέλος του χρόνου ταξίδεψε στη Μόσχα για ιατρικές εξετάσεις. Στις 8 Ιουνίου του 1982 υπέστη εγκεφαλικό επεισόδιο και νοσηλεύτηκε για ένα μήνα σε νοσοκομείο.

Τον Αύγουστο ταξίδεψε για νοσηλεία στη Μόσχα, όπου στις 7 Σεπτεμβρίου υπέστη δεύτερο εγκεφαλικό επεισόδιο. Απεβίωσε δέκα ημέρες αργότερα, στις 17 Σεπτεμβρίου του 1982, σε ηλικία 44 ετών.

Πέθανε σε νοσοκομείο στη Μόσχα, στις 17 Σεπτεμβρίου 1982. To 2007 χαρακτηρίστηκε από τον μουσικό χώρο ως έτος Μάνου Λοΐζου τιμώντας τα 70 χρόνια από τη γέννησή του και τα 25 χρόνια από τον θάνατό του.

Βασική Δισκογραφία

• «Ο Σταθμός» (1968): Επτά τραγούδια σε στίχους Λευτέρη Παπαδόπουλου και πέντε ορχηστρικά. («Minos») Επιτυχίες: «Δελφίνι, Δελφινάκι», «Το παληό ρολό», «Η δουλειά κάνει τους άντρες», «Ο Σταθμός». Τραγουδούν: Γιάννης Καλατζής, Λίτσα Διαμάντη, Δημήτρης Ευσταθίου και Γιώργος Νταλάρας.
• «Θαλασσογραφίες» (1970): 11 τραγούδια σε στίχους Λευτέρη Παπαδόπουλου. («Minos») Επιτυχίες: «Έχω ένα καφενέ», «Τζαμάικα», «10 παλληκάρια». Τραγουδούν: Γιάννης Καλατζής, Γιώργος Νταλάρας, Μαρίζα Κωχ, Γιάννης Πάριος και ο συνθέτης.
• «Ευδοκία» (1971): Το σάουντρακ της ομώνυμης ταινίας του Αλέξη Δαμιανού. («Minos») Επιτυχία: «Το Ζεϊμπέκικο της Ευδοκίας».
• «Να 'χαμε τι να 'χαμε...» (1972): 10 τραγούδια σε στίχους Λευτέρη Παπαδόπουλου. («Minos») Επιτυχίες: «Παποράκι», «Ήλιε μου σε παρακαλώ», «Κουταλιανός», «Ελισσώ». Τραγουδούν: Γιάννης Καλατζής και Γιώργος Νταλάρας.
• «Τραγούδια του δρόμου» (1974): 12 τραγούδια σε στίχους Γιάννη Νεγρεπόντη, Δημήτρη Χριστοδούλου, Νίκου Γκάτσου και Μάνου Λοΐζου. («Minos») Επιτυχίες: «Μέρμηγκας», «Τσε», «Τ' Ακορντεόν», «Τρίτος Παγκόσμιος». Τραγουδούν: Αλέκα Αλιμπέρτη, Βασίλης Παπακωνσταντίνου, η Χορωδία Γιώργου Κακίτση και ο συνθέτης.
• «Καλημέρα ήλιε» (1974): 12 τραγούδια σε στίχους Δημήτρη Χριστοδούλου και Μάνου Λοΐζου. («Minos») Επιτυχίες: «Καλημέρα Ήλιε», «Μια καλημέρα», «Με φάρο το φεγγάρι», «Θα έρθει μόνο μια στιγμή», «Δώδεκα παιδιά» και «Όταν σε είδα να ξυπνάς». Τραγουδούν: Κώστας Σμοκοβίτης, Χάρις Αλεξίου, Αλέκος Αλιμπέρτης και ο συνθέτης.
• «Τα νέγρικα» (1975): Κύκλος 10 τραγουδιών σε ποίηση Γιάννη Νεγρεπόντη. («Minos») Επιτυχία: «Ο γερο νέγρο Τζιμ». Τραγουδούν: Μαρία Φαραντούρη και Μανώλης Ρασούλης.
• «Τα τραγούδια μας» (1976): 12 τραγούδια σε στίχους Φώντα Λάδη με ερμηνευτή τον Γιώργο Νταλάρα. («Minos») Επιτυχίες: «Λιώνουν τα νιάτα μας», «Πάγωσε η τζιμινιέρα», «Το Δέντρο». Ο δίσκος έγινε πλατινένιος, αλλά τα περισσότερα τραγούδια κόπηκαν από το ραδιόφωνο της ΕΡΤ, λόγω των πολιτικοκοινωνικών τους μηνυμάτων.
• «Τα τραγούδια της Χαρούλας» (1979): 12 τραγούδια σε στίχους Μανώλη Ρασούλη και Πυθαγόρα. («Minos») Επιτυχίες: «Γύφτισσα τον εβύζαξε», «Τέλι, Τέλι, Τέλι», «Όλα σε θυμίζουν». Τραγουδούν: Χάρις Αλεξίου και Δημήτρης Κοντογιάννης. Ο δίσκος έγινε πλατινένιος.
• «Για μια μέρα ζωής» (1980): 12 τραγούδια σε στίχους Λευτέρη Παπαδόπουλου, Μανώλη Ρασούλη, Δώρας Σιτζάνη, Φώντα Λάδη, Τάσου Λειβαδίτη και Μάνου Λοΐζου. («Minos») Επιτυχίες: «Σ' ακολουθώ», «Κι αν είμαι ροκ», «Η ημέρα εκείνη δεν θα αργήσει». Τραγουδούν: Δήμητρα Γαλάνη, Βασίλης Παπακωνσταντίνου, Δώρα Σιτζάνη και ο συνθέτης.
• «Γράμματα στην αγαπημένη» (1983): Μελοποιημένη ποίηση του τούρκου  σε απόδοση Γιάννη Ρίτσου. («Minos»)
• «Εκτός Σειράς. Σαράντα σκόρπιες ηχογραφήσεις» (2002): Συλλογή με επιτυχίες του που δεν είχαν συμπεριληφθεί σε δίσκους. («Minos»)
• «Τα τραγούδια του Σεβάχ» (2003): Συλλογή με τις μεγάλες επιτυχίες του («Minos»)

Τι συνέβη σαν σήμερα, 17 Σεπτεμβρίου

Γεγονότα

1176: Ο βυζαντινός στρατός υπό τον αυτοκράτορα Μανουήλ Α' Κομνηνό υφίσταται δεινή ήττα στο Μυριοκέφαλο της Μικράς Ασίας, από τους Σελτζούκους Τούρκους του Κιλίτζ Αρσλάν.

1920: Ο Βασιλιάς των Ελλήνων Αλέξανδρος Α' τραυματίζεται από δάγκωμα μαϊμούς, προσπαθώντας να υπερασπιστεί το αγαπημένο του σκυλάκι από την επίθεση δύο μαϊμούδων στους Βασιλικούς Κήπους του Τατοΐου. Οι γιατροί του ανακοινώνουν ότι το τραύμα του δεν εμπνέει καμία ανησυχία, αλλά λίγες μέρες αργότερα θα πάθει σηψαιμία και θα πεθάνει στις 12 Οκτωβρίου 1920, σε ηλικία 27 ετών.

1922: Ο Μητροπολίτης Κυδωνιών Γρηγόριος και ο Αρχιμανδρίτης Ευγένιος, μαζί με τους 22 ιερείς των 11 εκκλησιών των Κυδωνιών, ενώ βοηθούν στην αποχώρηση των τελευταίων χριστιανικών οικογενειών της πόλης, συλλαμβάνονται από τούρκους τακτικούς και τουρκο-κρητικούς τσέτες και κατακρεουργούνται μετά από βασανιστήρια.

1931: Η δισκογραφική εταιρία RCA λανσάρει για πρώτη φορά τον δίσκο 33 1/3 στροφών, με ηχογραφημένη την 5η Συμφωνία του Μπετόβεν. Λόγω υψηλού κόστους, το εγχείρημα δεν θα έχει εμπορική επιτυχία, παρά μόνο το 1948, από την αντίπαλο της RCA, Columbia.

1958: Ιδρύεται το καζίνο της Ρόδου.

2015: Μαζί με άλλους 15 διπλωμάτες από άλλες χώρες, ο Κουβανός διπλωμάτης Χοσέ Ραμόν Καμπάνιας Ροντρίγκες παρουσιάζει τα διαπιστευτήριά του στον Αμερικανό πρόεδροΜπαράκ Ομπάμα και γίνεται ο πρώτος πρεσβευτής της Κούβας στις ΗΠΑ από το 1961. 

2018: Το πρώτο εμπορικό τρένο υδρογόνου με επιβάτες ξεκινά τα δρομολόγιά του στην Κάτω Σαξωνία της Γερμανίας. Το τρένο δεν εκπέμπει καθόλου διοξείδιο του άνθρακα.

Γεννήσεις

1923: Στέφανος Δραγούμης, έλληνας δικαστικός και πολιτικός που διατέλεσε και πρωθυπουργός.

1931: Γεννιέται η Αμερικανή ηθοποιός Ανν Μπάνκροφτ.

1940: Σωτήρης Μουστάκας, Κύπριος ηθοποιός

1971: Γεννιέται το διάσημο μοντέλο Αντριάνα Σκλεναρίκοβα-Καρεμπέ.

1973: Γεννιέται ο Ντέμης Νικολαΐδης παλαίμαχος ποδοσφαιριστής και πρώην πρόεδρος της ΑΕΚ.

Θάνατοι

1982: Πεθαίνει ο Μάνος Λοΐζος, Έλληνας μουσικοσυνθέτης.

1994: Πεθαίνει ο διάσημος βρετανός φιλόσοφος, αυστριακής καταγωγής, Καρλ Πόπερ, σε ηλικία 92 ετών.

1996: Σπίρο Άγκνιου, (Σπυρίδων Θεόδωρος Αναγνωστόπουλος), ελληνοαμερικανός πολιτικός που διετέλεσε αντιπρόεδρος των ΗΠΑ κατά το διάστημα 1969-1973, επί προεδρίας Νίξον.

2005: Ζακ Λακαριέρ, φιλέλληνας και ελληνιστής συγγραφέας.

2013: Μιχάλης Γιαννάτος Έλληνας ηθοποιός.