Σαν σήμερα, 2 Σεπτεμβρίου, η ναυμαχία στο Άκτιο που άλλαξε τον ρου της ιστορίας

Ήταν μία ημέρα σαν σήμερα, στις 2 Σεπτεμβρίου, όταν έγινε η Ναυμαχία του Ακτίου, το 31 π.Χ., αυτή που θα σηματοδοτούσε το τέλος μίας ολόκληρης εποχής και την γέννηση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.

Η ναυτική αναμέτρηση έγινε απέναντι από τη σημερινή πόλη της Πρέβεζας ανάμεσα στον Οκταβιανό από τη μια πλευρά και τον ενωμένο στόλο του Μάρκου Αντωνίου και της Κλεοπάτρας από την άλλη, ως συνέπεια του εμφύλιου πόλεμου ανάμεσα στον Γάιο Οκτάβιο και τον Μάρκο Αντώνιο, που διεκδικούσαν, μετά τη δολοφονία του Καίσαρα, την εξουσία στο απέραντο κράτος της Ρώμης.

Νικητής αποδείχτηκε ο Οκταβιανός και αυτή ήταν η αρχή για την Aυτοκρατορία που θα κυριαρχούσε τα επόμενα πεντακόσια χρόνια.

Ο ανταγωνισμός Οκταβιανού - Μάρκου Αντωνίου για την εξουσία

Ο Οκταβιανός έπεισε τη Σύγκλητο να επιτεθεί στον Μάρκο Αντώνιο, με την κατηγορία ότι σύνηψε ερωτική σχέση και συμμαχία με την Κλεοπάτρα και ότι σκόπευε να παραδώσει στους Αιγύπτιους Ρωμαϊκή γη. Αυτό που επίσης δεν μπορούσε να αποδεχτεί ο Οκταβιανός ήταν το γεγονός ότι ο Μάρκος Αντώνιος παντρεύτηκε την Κλεοπάτρα, χωρίς προηγουμένως να έχει διαζευχθεί την αδερφή του, Οκταβία, με την οποία ήταν ήδη παντρεμένος.

Η Κλεοπάτρα, η ανώτατη μονάρχις της Αιγύπτου, είχε αποφασίσει να συμμαχήσει με τον Μάρκο Αντώνιο, μετά τη δολοφονία του Ιουλίου Καίσαρα, το 44 π.Χ με τον οποίο είχε αποκτήσει τον γιο της, Καισαρίωνα. τον Μάρκο Αντώνιο όμως τον ερωτεύτηκε και τον παντρεύτηκε με βάση το Αιγυπτιακό εθιμοτυπικό.

Μαζί του η Κλεοπάτρα απέκτησε τρία παιδιά, την Κλεοπάτρα Σελήνη Β', τον Αλέξανδρο Ήλιο και τον Πτολεμαίο Φιλάδελφος. Ωστόσο κανένα από τα παιδιά της δεν έμελε να γίνει Φαραώ της Αρχαίας Αιγύπτου.

Η βασιλεία της Κλεοπάτρας  σηματοδότησε το τέλος της Ελληνιστικής και την αρχή της Ρωμαϊκής Περιόδου στην ανατολική Μεσόγειο.

Αποτέλεσε τον τελευταίο Φαραώ της Αρχαίας Αιγύπτου, αφού ο γιος της, Καισαρίων, βασίλεψε μόνο κατ' όνομα, προτού εκτελεστεί με διαταγή του Οκταβιανού μετά την τραγωδία της Ναυμαχίας του Ακτίου.

Τα υπόλοιπα τρία ορφανά, μετά την αυτοκτονία της μητέρας τους, παιδιά έλαβαν χάρη από τον Οκταβιανό και μεταφέρθηκαν στη Ρώμη όπου τα μεγάλωσε η Οκταβία, η χήρα του Μάρκου Αντώνιου.

Η προετοιμασία της ναυμαχίας

Ο Γάιος Οκτάβιος έφτασε στην Πρέβεζα ένα μήνα νωρίτερα από τη ναυμαχία του Ακτίου. Απέπλευσε από το Βρινδήσιο, το σημερινό Πρίντεζι, με ισχυρές ναυτικές και στρατιωτικές δυνάμεις. Κάτω από την αρχηγία του ικανότατου ναυάρχου Μάρκου Αγρίππα κατέπλευσαν στο λιμάνι Κόμαρος, τον σημερινό Μύτικας, 400 πολεμικά πλοία με 75.000 πεζούς στρατιώτες, και 12.000 ιππείς.

Ο Μάρκος Αντώνιος με την Κλεοπάτρα έφτασαν καθυστερημένα στην περιοχή, και οχύρωσαν βιαστικά ένα στρατόπεδο στο Άκτιο, κοντά στο σημερινό αεροδρόμιο του ΝΑΤΟ.

Είχαν 480 πολεμικά πλοία, 60.000 πεζούς στρατιώτες και 12.000 ιππείς. Τα πλοία του Αντωνίου, αιγυπτιακής κατασκευής τα περισσότερα, ήταν μεγάλα και ισχυρά, οπλισμένα με πύργους, καταπέλτες και τεράστιες σιδερένιες αρπάγες. Αυτό όμως τα καθιστούσε δυσκίνητα.

Ο στόλος του Μάρκου Αντωνίου  ενισχυόταν και από τα 60 Αιγυπτιακά πλοία της Κλεοπάτρας. Η Κλεοπάτρα έλαβε μέρος στη Ναυμαχία με τη Βασιλική ναυαρχίδα της, την «Αντωνία», με όλα τα κοσμήματα και θησαυρούς, κατά την Αιγυπτιακή παράδοση.

Ενώ όμως ήταν ολοφάνερη η υλική υπεροχή του Αντωνίου, μεγάλο μέρος του στόλου του ήταν ουσιαστικά άχρηστο γιατί παρά τις απεγνωσμένες προσπάθειες να στρατολογηθούν πληρώματα ο αριθμός των κωπηλατών ήταν ανεπαρκής. Η θέση του Αντωνίου ήταν ήδη δύσκολη.

Η ναυμαχία του Ακτίου αρχίζει 

Η επιθυμία του Μάρκου Αντωνίου ήταν να γίνει μάχη επί ξηράς και όχι ναυμαχία. Εξάλλου όλες οι προετοιμασίες εκατέρωθεν αποσκοπούσαν σε μάχη επί ξηράς.

Όμως υπήρξε διαμάχη ανάμεσα στο επιτελείο του Μάρκου Αντώνιου και τους επιτελείς Αιγύπτιους στρατηγούς της Κλεοπάτρας σχετικά με το θέμα, και τελικά αποφασίσθηκε η αναμέτρηση στη θάλασσα.

Η ναυμαχία άργησε να ξεκινήσει λόγω άπνοιας. Τελικά άρχισε στις 12.00 το μεσημέρι της 2ας Σεπτεμβρίου 31 π.Χ.  και συνεχίστηκε μέχρι αργά το απόγευμα.

Η καθοριστική νίκη του Οκταβιανού για το μέλλον της ιστορίας

Η σύγκρουση έγινε στο κέντρο της παράταξης, έξω από το Στενό της Πρέβεζας, απέναντι και λίγο βόρεια του Αεροδρομίου του Ακτίου. Τα μικρά και ευέλικτα πλοία του Αγρίππα άρχισαν να εμβολίζουν το ένα μετά το άλλο τα δυσκίνητα πλοία του Μάρκου Αντώνιου.

Κατά τη διάρκεια της ναυμαχίας τα εμβολιζόμενα πλοία καιγόντουσαν ή αιχμαλωτίζονταν. Ενώ η ναυμαχία του Ακτίου εξελισσόταν, το μεγαλύτερο τμήμα του επίγειου στρατού του Μάρκου Αντώνιου λιποτάκτησε ή παραδόθηκε στον Αγρίππα.

Η Κλεοπάτρα, παρατηρώντας αμέτοχη τις εξελίξεις, πανικοβλήθηκε και αποχώρησε από τον χώρο της ναυμαχίας, ξεφεύγοντας μέσα από ένα άνοιγμα των αντιπάλων πλοίων, αφήνοντας αβοήθητο και τραυματισμένο τον Αντώνιο.

Επικράτησε πανικός και τελικά ο Μάρκος Αντώνιος διέφυγε με τα απομεινάρια του στόλου του, ακολουθώντας την Κλεοπάτρα.

Ο Οκταβιανός είχε νικήσει κατά κράτος και κατέστη κυρίαρχος της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Τέσσερα χρόνια αργότερα, το 27 π.Χ., ανακηρύχθηκε στη Ρώμη Αύγουστος.

Η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία που θα κυριαρχούσε στον τότε γνωστό κόσμο είχε μόλις ανατείλει. 

Το άδοξο τέλος του Μάρκου Αντωνίου και της Κλεοπάτρας 

Ο Μάρκος Αντώνιος επέστρεψε λίγο αργότερα από το Άκτιο στην Αίγυπτο τραυματισμένος ελαφρά, με το μικρό τμήμα του στρατού που του είχε απομείνει. Υπάρχουν διάφορες θεωρίες για το τι συνέβη στο ταξίδι του αυτό προς την Αλεξάνδρεια. Ωστόσο σύμφωνα με τις ιστορικές πηγές, φαίνεται πως ο Μάρκος Αντώνιος αυτοκτόνησε για να μην συλληφθεί αιχμάλωτος.

Η Κλεοπάτρα μόλις έφτασε στην Αλεξάνδρεια είπε ψέματα στον λαό της ότι δήθεν νίκησαν στη ναυμαχία. Έπειτα προσπάθησε να φυγαδεύσει τον 17χρονο γιο της Καισαρίωνα έγκαιρα, αλλά τελικά το παιδί συνελήφθη και εκτελέστηκε μαζί με τον δάσκαλό του, με εντολή του Οκταβιανού.

Λέγεται ότι δίνοντας την εντολή ο Οκταβιανός είπε «Υπερβολικά πολλοί Καίσαρες». Ο Οκταβιανός εισέβαλε στην Αλεξάνδρεια και άρχισε διαπραγματεύσεις με την Κλεοπάτρα.

Κάποια στιγμή «συμφώνησαν» να οδηγηθεί η Κλεοπάτρα στη Ρώμη και να δηλώσει υποταγή στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία αλλά να παραμείνει στον Αιγυπτιακό θρόνο ο γιος της Καισαρίων, πράγμα πού δεν αποδέχθηκε ο Οκταβιανός.

Έτσι, η Κλεοπάτρα, υπό το πρόσχημα προετοιμασίας Αιγυπτιακής κηδείας για τον Αντώνιο, στις 12 Αυγούστου 30 π.Χ., κλείστηκε σε ένα χώρο του ανακτόρου της και αυτοκτόνησε με το τσίμπημα μιας κόμπρας στο στήθος. Το ίδιο έκαναν και οι δύο πιστές της υπηρέτριες. Άλλες πηγές λένε πως η αυτοκτονία έγινε με κάποιο δηλητήριο.

Οι Ρωμαίοι έσπασαν την πόρτα και αντίκρυσαν το πτώμα της Κλεοπάτρας. Βλέποντάς την ο Οκταβιανός είπε «Νίκησες Κλεοπάτρα».

Γεγονότα σαν σήμερα 2 Σεπτεμβρίου

44 π.Χ. - Η Κλεοπάτρα Ζ΄ της Αιγύπτου ανακηρύσσει το γιο της Πτολεμαίο ΙΕ΄ Καισαρίωνα συμβασιλέα της Αιγύπτου.
44 π.Χ. - Ο Μάρκος Τύλλιος Κικέρων εξαπολύει τον πρώτο του Φιλιππικό λόγο εναντίον του Μάρκου Αντώνιου.
31 π.Χ. - Ναυμαχία του Ακτίου: Οι δυνάμεις του Οκταβιανού νικούν τα στρατεύματα του Μάρκου Αντώνιου και της Κλεοπάτρας.
1649 - Οι δυνάμεις του Πάπα Ιννοκέντιου Ι΄ καταστρέφουν ολοσχερώς την ιταλική πόλη Κάστρο.
1666 - Ξεσπάει η μεγάλη πυρκαγιά του Λονδίνου που θα διαρκέσει τρεις ημέρες και θα καταστρέφει 10.000 κτίρια, μεταξύ των οποίων και τον Καθεδρικό Ναό του Αγίου Παύλου.
1752 - Η Μεγάλη Βρετανία υιοθετεί το γρηγοριανό ημερολόγιο, σχεδόν δύο αιώνες αργότερα απ' ότι οι περισσότερες χώρες της Δυτικής Ευρώπης.
1789 - Ιδρύεται το Υπουργείο Οικονομικών των Η.Π.Α.
1792 - Κατά τη διάρκεια της Γαλλικής Επανάστασης, αφηνιασμένα πλήθη σφαγιάζουν τρεις καθολικούς επισκόπους, περισσότερους από 200 ιερείς, και φυλακισμένους που θεωρούνται βασιλόφρονες.
1807 - Το Βασιλικό Ναυτικό βομβαρδίζει την Κοπεγχάγη με εμπρηστικές βόμβες και ρουκέτες φωσφόρου για να εμποδίσει τη Δανία να παραδώσει το στόλο της στον Ναπολέοντα.
1862 - Αμερικανικός Εμφύλιος Πόλεμος: Ο πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών Αβραάμ Λίνκολν αποκαθιστά απρόθυμα τον στρατηγό Τζορτζ ΜακΛέλαν μετά την καταστροφική ήττα του στρατηγού Τζον Πόουπ στο Μανάσας.
1864 - Αμερικανικός Εμφύλιος Πόλεμος: Οι δυνάμεις της Ένωσης εισέρχονται στην Ατλάντα, μία μέρα μετά την αποχώρηση από την πόλη των Συνομόσπονδων υπερασπιστών.
1944 - Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος: Σφαγή του Χορτιάτη. Γερμανοί στρατιώτες σκοτώνουν 147 κατοίκους στον Χορτιάτη Θεσσαλονίκης.
1945 - Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος: Υπογράφεται στο USS Missouri (BB-63), στον κόλπο του Τόκιο, η παράδοση της Ιαπωνίας.
1945 - Το Βιετνάμ ανακηρύσσει την ανεξαρτησία του.
1957 - Ο πρόεδρος του Νοτίου Βιετνάμ Νγκο Ντιν Ντιέμ γίνεται ο πρώτος εν ενεργεία ξένος αρχηγός κράτους που πραγματοποιεί επίσημη επίσκεψη στην Αυστραλία.
1958 - Αεροσκάφος Lockheed C-130 Hercules της Αμερικανικής Πολεμικής Αεροπορίας καταρρίπτεται από καταδιωκτικά πάνω από το Γερεβάν στην Αρμενία όταν, κατά τη διάρκεια αποστολής, εισέρχεται στον σοβιετικό εναέριο χώρο. Όλα τα μέλη του πληρώματος σκοτώνονται.
1960 - Πραγματοποιούνται οι πρώτες στην ιστορία του Θιβέτ εκλογές του κοινοβουλίου της Κεντρικής Διοίκησης του Θιβέτ. Η θιβετιανή κοινότητα τηρεί την ημέρα αυτή ως Ημέρα της Δημοκρατίας.
1970 - Η NASA ανακοινώνει την ακύρωση δύο αποστολών Απόλλων στη Σελήνη: του Απόλλων 15 (η ονομασία επαναχρησιμοποιήθηκε από μεταγενέστερη αποστολή) και του Απόλλων 19.
1990 - Η Υπερδνειστερία κηρύσσεται μονομερώς σοβιετική δημοκρατία. Ο Σοβιετικός πρόεδρος Μιχαήλ Γκορμπατσώφ δηλώνει την απόφαση άκυρη.
1992 - Σεισμός μεγέθους 7,7 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ χτυπά τη δυτική ακτή της Νικαράγουας. Ο σεισμός προκάλεσε τσουνάμι με ακόμα περισσότερες ζημιές και απώλειες, σκοτώνοντας τουλάχιστον 116 άτομα.
1998 - Από συντριβή αεροσκάφους McDonnell Douglas MD-11 της ελβετικής εταιρείας «Swiss Air» στον Ατλαντικό Ωκεανό κοντά στο Πέγκις Κόουβ σκοτώνονται και οι 229 επιβαίνοντες.
1998 - Οι πιλότοι της Air Canada κάνουν την πρώτη τους απεργία στην ιστορία της εταιρείας.

Γεννήσεις σαν σήμερα 2 Σεπτεμβρίου

406 - Αττίλας, βασιλιάς των Ούννων
1548 - Βιτσέντζο Σκαμότσι, Ιταλός αρχιτέκτονας
1753 - Μαρία Ιωσηφίνα της Σαβοΐας, βασίλισσα της Γαλλίας
1778 - Λουδοβίκος Βοναπάρτης, βασιλιάς της Ολλανδίας
1840 - Τζοβάννι Βέργκα, Ιταλός συγγραφέας
1877 - Φρέντερικ Σόντυ, Άγγλος χημικός
1878 - Βέρνερ φον Μπλόμπεργκ, Γερμανός στρατάρχης
1883 - Ρούντολφ Βάιγκλ, Πολωνός ιατρός
1894 - Γιόζεφ Ροτ, Αυστριακός συγγραφέας
1901 - Ανδρέας Εμπειρίκος, Έλληνας ποιητής
1908 - Νικολάι Κόζυρεφ, Ρώσος αστρονόμος
1913 - Μπιλ Σάνκλι, Σκωτσέζος ποδοσφαιριστής και προπονητής
1923 - Βαλέριαν Μπόροβτσικ, Πολωνός σκηνοθέτης
1926 - Ιμπραχίμ Ναζίρ, πρόεδρος των Μαλδίβων
1933 - Ματιέ Κερεκού, πρόεδρος του Μπενίν
1950 - Μίκαελ Ρόδερ, Γερμανός μουσικός (Neu! και Kraftwerk)
1959 - Πέτρος Ξανθόπουλος, Έλληνας ποδοσφαιριστής
1960 - Φωτεινή Ντεμίρη, Ελληνίδα ηθοποιός
1961 - Κάρλος Βαλντεράμα, Κολομβιανός ποδοσφαιριστής
1964 - Κιάνου Ριβς, Καναδός ηθοποιός
1966 - Σάλμα Χάγιεκ, Μεξικανή ηθοποιός
1974 - Ινάρι Βαξ, Αμερικανίδα πορνογραφική ηθοποιός
1980 - Ντανιέλ Εντουσέι, Γκανέζος ποδοσφαιριστής
1982 - Τζόι Μπάρτον, Άγγλος ποδοσφαιριστής
1983 - Ηλίας Βρεττός, Έλληνας τραγουδιστής
1990 - Μάρκους Έρικσον, Σουηδός οδηγός αγώνων

Θάνατοι σαν σήμερα 2 Σεπτεμβρίου

421 - Κωνστάντιος Γ΄, Ρωμαίος αυτοκράτορας
595 - Ιωάννης Δ΄ Νηστευτής, Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως
1353 - Φρειδερίκος Γ΄, μάργραβος του Μπάντεν
1651 - Κιοσέμ, σουλτάνα της Οθωμανικής αυτοκρατορίας
1652 - Χοσέ Ριμπέρα, Ισπανός ζωγράφος
1813 - Ζαν Βικτόρ Μορό, Γάλλος στρατηγός
1865 - Γουίλιαμ Ρόουαν Χάμιλτον, Ιρλανδός φυσικός, αστρονόμος και μαθηματικός
1877 - Κωνσταντίνος Κανάρης, Έλληνας ναύαρχος και πολιτικός
1906 - Αθανάσιος Χατζηπανταζής, Έλληνας οπλαρχηγός
1910 - Ανρί Ρουσσώ, Γάλλος ζωγράφος
1917 - Μπόρις Στούρμερ, Ρώσος πολιτικός
1935 - Τζιρόλαμο Βιτέλλι, Ιταλός φιλόλογος
1937 - Θωμάς Θωμόπουλος, Έλληνας γλύπτης και ζωγράφος
1937 - Πιερ ντε Κουμπερτέν, Γάλλος ιστορικός, ιδρυτής της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής
1969 - Χο Τσι Μιν, Βιετναμέζος πολιτικός
1973 - Τζ. Ρ. Ρ. Τόλκιν, Βρετανός συγγραφέας
1984 - Μάνος Κατράκης, Έλληνας ηθοποιός
1987 - Γιάννης Γαβριηλίδης, Έλληνας πολιτικός
1996 - Αλεξάνδρα Μαντζουλίνου, Ελληνίδα νομικός, πολιτικός και συγγραφέας
1998 - Θεοχάρης Μαναβής, Έλληνας πολιτικός
2001 - Κρίστιαν Μπάρναρντ, Νοτιοαφρικανός χειρουργός
2004 - Ελένη Ζαφειρίου, Ελληνίδα ηθοποιός
2006 - Μπομπ Ματάιας, Αμερικανός αθλητής και πολιτικός
2014 - Αντώνης Βαρδής, Έλληνας τραγουδοποιός
2016 - Ισλάμ Καρίμοφ, Ουζμπέκος πολιτικός
2021 - Μίκης Θεοδωράκης, Έλληνας συνθέτης
2021 - MadClip, Έλληνας ράπερ