Σαν σήμερα 14 Αυγούστου 1971, ξεκινά το πείραμα φυλάκισης του Στάνφορντ

Το πείραμα φυλάκισης του Στάνφορντ, του οποίου η πρώτη φάση ξεκίνησε σαν σήμερα το 1971, ήταν ένα πείραμα πάνω στις ψυχολογικές επιπτώσεις που επιφέρει η μετατροπή ενός ατόμου σε φυλακισμένο ή δεσμοφύλακα.

Το πείραμα διεξήχθη το 1971 από την ερευνητική ομάδα του καθηγητή ψυχολογίας Φίλιπ Ζιμπάρντο, του Πανεπιστημίου του Στάνφορντ.

Εικοσιτέσσερις φοιτητές επιλέχθηκαν από 70 για να παίξουν τους ρόλους των φυλακισμένων και των δεσμοφυλάκων και να ζήσουν σε μια υποτιθέμενη φυλακή που είχε δημιουργηθεί για τους σκοπούς του πειράματος στο υπόγειο του κτιρίου της Επιστήμης της Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου του Στάνφορντ.

Η επιλογή των υποψηφίων έγινε με βάση την απουσία ψυχολογικών και ιατρικών προβλημάτων, αλλά και ποινικού μητρώου, έτσι ώστε να αποτελούν ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα για την επιστημονική παρατήρηση.

Οι ρόλοι μοιράστηκαν μετά από ρίψη κέρματος (κορώνα ή γράμματα).

Οι επικίνδυνες και ψυχολογικά καταστροφικές επιπτώσεις του πειράματος

Οι φυλακισμένοι και οι δεσμοφύλακες μπήκαν κατευθείαν στους ρόλους τους προχωρώντας τους ρόλους του όμως πέρα από τις προβλέψεις, οδηγούμενοι σε επικίνδυνες και ψυχολογικά καταστροφικές καταστάσεις.

Το ένα τρίτο από τους φρουρούς κρίθηκε ότι επέδειξαν γνήσια σαδιστικές τάσεις, με αποτέλεσμα αρκετοί φυλακισμένοι να τραυματιστούν ψυχολογικά και δύο από τους φοιτητές να αποχωρήσουν νωρίς από το πείραμα.

Κρατούμενοι και δεσμοφύλακες ταυτίστηκαν υπερβολικά με τους ρόλους τους

Μετά την κατάρρευση ενός φοιτητή από τις απάνθρωπες συνθήκες που επικρατούσαν στη φυλακή, και συνειδητοποιώντας ότι είχε παθητικά επιτρέψει ανάρμοστες συμπεριφορές να λάβουν χώρα κάτω από την εποπτεία του, ο Ζιμπάρντο κατέληξε στο συμπέρασμα ότι τόσο οι φυλακισμένοι όσο και οι δεσμοφύλακες είχαν ταυτιστεί υπερβολικά με τους ρόλους τους, με αποτέλεσμα να τερματίσει το πείραμα μετά από έξι μέρες.

Η ερμηνεία του καθηγητή Ζιμπάρντο και η αμφισβήτηση του πειράματος

Τα ευρήματα του πειράματος έχουν τεθεί υπό αμφισβήτηση, και το πείραμα έχει δεχθεί κριτική για τη μη επιστημονική του μεθοδολογία.

Παρά το γεγονός ότι ο Ζιμπάρντο ερμήνευσε το πείραμα ότι οι «φύλακες» ενστικτωδώς απέκτησαν σαδιστικές και αυταρχικές συμπεριφορές, ο ίδιος ο Ζιμπάρντο στην πραγματικότητα τους είχε δώσει οδηγίες να ασκήσουν ψυχολογικό έλεγχο στους «κρατούμενους».

Κριτικοί επίσης τόνισαν ότι κάποιοι από τους συμμετέχοντες δρούσαν με τρόπο έτσι ώστε να βοηθήσουν στην πορεία του πειράματος, όπως ένας φρουρός είπε εκ των υστέρων, «ώστε οι ερευνητές να έχουν με κάτι να δουλέψουν».

Παραλλαγές του πειράματος έχουν συμβεί και από άλλους ερευνητές, αλλά καμία από αυτές δεν έχει αναπαράγει τα αποτελέσματά του.

Ταινίες που βασίστηκαν στο πείραμα του Στάνφορντ

• Το 1992, έναντοκιμαντέρ έγινε διαθέσιμο από τον επίσημο ιστότοπο του πειράματος. Το ντοκιμαντέρ, «Quiet Rage: The Stanford Prison Experiment», γράφτηκε από τον Ζιμπάρντο και σκηνοθετήθηκε από τον Κεν Μιούζεν.
• Το 2002 ένα μισάωρης διάρκειας ντοκιμαντέρ από τοBBC σκηνοθετήθηκε από τον Κιμ Ντιουκ.
• «Breathing Room», μια εισαγωγή στο Brussels International Fantastic Film Festival.
  
• To 2001 κυκλοφόρησε η γερμανικής παραγωγής ταινία «Das Experiment», βασισμένη στο πείραμα φυλάκισης του Στανφορντ.
• To 2015 κυκλοφόρησε η Αμερικάνικης παραγωγής ταινία «The Stanford Prison Experiment».
• Το 2010 κυκλοφόρησε η γνωστή ταινία «The experiment» με πρωταγωνιστή τον Έιντριεν Μπρόντι.
  

Γεγονότα σαν σήμερα 14 Αυγούστου

1846: Ο Αμερικανός συγγραφέας, Χένρι Ντέιβιντ Θόροου, φυλακίζεται, επειδή αρνείται να πληρώσει φόρο για λόγους ιδεολογίας.

1867: Υπογράφεται στο Φεσλάου της Αυστρίας η μυστική συνθήκη της ελληνοσερβικής συμμαχίας, η οποία αποσκοπεί στην απελευθέρωση των χριστιανικών εδαφών που κατέχει η Οθωμανική Αυτοκρατορία στα Βαλκάνια.

1880: Ολοκληρώνεται η κατασκευή του γοτθικού ρυθμού Καθεδρικού της Κολωνίας, στη Γερμανία. Οι εργασίες για την ανέγερσή του είχαν ξεκινήσει το 1248.

1893: Η Γαλλία γίνεται η πρώτη χώρα που επιβάλει στους κατόχους αυτοκινήτων άδεια και αριθμό κυκλοφορίας.

1908: Διεξάγονται τα πρώτα διεθνή καλλιστεία στον ιππόδρομο του Φολκστόουν στην Αγγλία.

1910: Αρχίζει η λειτουργία της Διώρυγας, μήκους τεσσάρων μιλίων, που ενώνει τον Ειρηνικό με τον Ατλαντικό Ωκεανό στον Παναμά.

1932: Ολοκληρώνονται οι 10οι Ολυμπιακοί Αγώνες στο Λος Άντζελες, η διεξαγωγή των οποίων απειλήθηκε από το κραχ του 1929 στην Γουόλ Στρίτ και οι οποίοι συμπυκνώθηκαν σε 16 ημέρες (30/7-14/8).

1935: Στις ΗΠΑ, ο Φράνκλιν Ρούσβελτ υπογράφει το νόμο περί καθιέρωσης Κοινωνικών Ασφαλίσεων, εκπληρώνοντας την προεκλογική υπόσχεση που είχε δώσει το 1932.

1941: Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Φράνκλιν Ρούζβελτ, και ο Βρετανός πρωθυπουργός, Ουίνστον Τσόρτσιλ, υπογράφουν την «Ατλαντική Χάρτα» η οποία μετά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο θα αποτελέσει τη βάση για τη δημιουργία των Ηνωμένων Εθνών.

1945: Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Χάρι Τρούμαν, αναγγέλλει την παράδοση της Ιαπωνίας, σημαίνοντας τη λήξη του Β’ Παγκοσμίου Πόλεμου.

1947: Ακριβώς τα μεσάνυχτα το Πακιστάν και η Ινδία αποκτούν την ανεξαρτησία τους από τη Βρετανία. Το Πακιστάν τιμά την επέτειο στις 14 Αυγούστου, ενώ η Ινδία στις 15 Αυγούστου.

1959: Ανεγείρεται ελληνικό εργοστάσιο σπίρτων στο Λαύριο.

1969: Ισχυρός σεισμός, με επίκεντρο τον Κορινθιακό, προκαλεί πολλές ζημιές σε οικήματα.

1971: Το Μπαχρέιν ανακοινώνει την ανεξαρτησία του από τη Βρετανία.

1972: Σοβιετικό αεροσκάφος εξερράγη λίγο μετά την απογείωσή του από το αεροδρόμιο του Ανατολικού Βερολίνου, με αποτέλεσμα να σκοτωθούν και οι 156 επιβαίνοντες.

1973: Οι ΗΠΑ δηλώνουν επισήμως ότι τερματίζουν τους βομβαρδισμούς στην Καμπότζη.

1974: Στην Κύπρο, οι Τούρκοι εξαπολύουν σφοδρή επίθεση σε όλα τα μέτωπα, λίγα μόνο λεπτά μετά τον άδοξο τερματισμό της Διάσκεψης της Γενεύης. Η Ελλάδα, σε ένδειξη διαμαρτυρίας για τον «Αττίλα 2», αποσύρει τις δυνάμεις της από το στρατιωτικό σκέλος του ΝΑΤΟ.

1980: Ο ηλεκτρολόγος, Λεχ Βαλέσα, ηγείται των απεργιών στα ναυπηγία του Γκντανσκ της Πολωνίας, κόντρα στο καθεστώς της χώρας.

1982: Περίπου 2.000 στρέμματα δάσους καίγονται στο Μπογιάτη Αττικής.

1991: ΗΠΑ, Καναδάς και Μεξικό υπογράφουν συμφωνία για την από κοινού αντιμετώπιση της επιδημίας χολέρας, που είχε πλήξει τη Λατινική Αμερική.

1992: Το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ εγκρίνει τη χρησιμοποίηση στρατιωτικών δυνάμεων στη Βοσνία για τη διασφάλιση των αποστολών ανθρωπιστικής βοήθειας.

1993: Ιάπωνες ιστορικοί ανακαλύπτουν έγγραφα που αποδεικνύουν ότι ο αυτοκρατορικός στρατός της χώρας διεξήγε μυστικό βιολογικό πόλεμο στην Κίνα, στη διάρκεια του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου.

1994: Σύλληψη του περιβόητου διεθνή τρομοκράτη Κάρλος το Τσακάλι, κατά κόσμον Ιλιτς Ραμίρερ Σάντσετς στο Σουδάν. Την ίδια ημέρα εκδίδεται στη Γαλλία.

1996: Νέα δολοφονία Ελληνοκύπριου καταγράφεται στην Κύπρο, όταν Τουρκοκύπριοι σκοτώνουν εν ψυχρώ, σε ηλικία 26 ετών, τον Σολωμό Σολωμού, την ώρα που προσπαθούσε να κατεβάσει την τουρκική σημαία στη Δερύνεια.

2003: Περίπου 50 εκατομμύρια άνθρωποι στις ανατολικές ΗΠΑ και τον Καναδά βυθίζονται για πολλές ώρες στο σκοτάδι σε ένα από τα μεγαλύτερα μπλακ-άουτ στην ιστορία. Χιλιάδες άνθρωποι παγιδεύονται στο μετρό και σε ανελκυστήρες, ενώ κυκλοφοριακό κομφούζιο επικρατεί στους δρόμους.

2003: Περίπου 50 τραυματίες και πολλές υλικές ζημιές, είναι ο απολογισμός της σεισμικής δόνησης 6,4 Ρίχτερ, που συγκλονίζει τη Λευκάδα.

2004: Στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας, ο Δημοσθένης Ταμπάκος πραγματοποιεί εξαιρετική εμφάνιση στους κρίκους και παίρνει την πρόκριση για τον τελικό. Μεγάλη έκπληξη αποτελεί ο αποκλεισμός του Βλάση Μάρα, που παρά την εξαιρετική του εμφάνιση στο μονόζυγο, καθώς δεν του δόθηκαν οι απαραίτητοι βαθμοί για πρόκριση στον τελικό.

2005: Αεροσκάφος τύπου Boeing 737-300 της κυπριακής εταιρείας Helios Airways προερχόμενο από Λάρνακα συντρίβεται σε ακατοίκητη περιοχή στο Γραμματικό Αττικής, παρασύροντας στο θάνατο 121 επιβαίνοντες.

2013: Η Αίγυπτος κηρύσσεται σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης, καθώς δυνάμεις ασφαλείας σκοτώνουν εκατοντάδες διαδηλωτές που υποστήριζαν τον πρώην πρόεδρο Μοχάμεντ Μόρσι.

2015: Εγκρίνεται με 222 ψήφους «υπέρ» το νομοσχέδιο για τη συμφωνία με τους εταίρους (3ο μνημόνιο). «Όχι» ψηφίζουν 64 βουλευτές. «Υπέρ» τάσσονται ο ΣΥΡΙΖΑ, η Νέα Δημοκρατία, το Ποτάμι, οι Ανεξάρτητοι Έλληνες και το ΠΑΣΟΚ, ενώ «κατά» το ΚΚΕ και η Χρυσή Αυγή. Από τον ΣΥΡΙΖΑ 32 βουλευτές καταψηφίζουν το νομοσχέδιο, 11 δηλώνουν «παρών», τρεις διαφοροποιούνται ψηφίζοντας «ναι» επί της αρχής και «παρών» σε επιμέρους άρθρα, ενώ ένας βουλευτής απουσιάζει.

Γεννήσεις σαν σήμερα 14 Αυγούστου

1742 – Πάπας Πίος Ζ’
1771 – Σερ Γουόλτερ Σκότ, Σκωτσέζος ιστορικός, συγγραφέας και ποιητής
1851 – Γιαννούλης Χαλεπάς, Έλληνας γλύπτης
1867 – Τζον Γκαλσγουόρθι, Βρετανός λογοτέχνης και νομπελίστας
1909 – Μάνος Κατράκης, Έλληνας ηθοποιός
1926 – Λίνα Βερτμίλερ, Ιταλίδα σκηνοθέτιδα
1926 – Ρενέ Γκοσινί, Γάλλος συγγραφέας κόμικς
1941 – Ντέιβιντ Κρόσμπι, Αμερικανός τραγουδιστής και τραγουδοποιός
1945 – Βιμ Βέντερς, Γερμανός σκηνοθέτης
1945 – Στιβ Μάρτιν, Αμερικανός κωμικός
1947 – Ντανιέλ Στιλ, Αμερικανίδα συγγραφέας
1950 – Γκάρι Λάρσον, Αμερικανός σκιτσογράφος
1952 – Ντέμπι Μέγιερ, Αμερικανίδα κολυμβήτρια
1959 – Μάτζικ Τζόνσον, Αμερικανός καλαθοσφαιριστής
1959 – Μάρσα Γκέι Χάρντεν, Αμερικανίδα ηθοποιός
1960 – Σάρα Μπράιτμαν, Βρετανίδα ηθοποιός και σοπράνο
1963 – Εμμανουέλ Μπεάρ, Γαλλίδα ηθοποιός
1966 – Χάλι Μπέρι, Αμερικανίδα ηθοποιός και μοντέλο
1972 – Λοράν Λαμότ, πρωθυπουργός της Αϊτής
1973 – Κίερεν Πέρκινς, Αυστραλός κολυμβητής
1978 – Τάσος Κυριάκος, Έλληνας ποδοσφαιριστής
1979 – Ζερεμί Μπρεσέ, Γάλλος ποδοσφαιριστής
1981 – Κόφι Κίνγκστον, Γκανέζος παλαιστής
1983 – Μίλα Κούνις, Ουκρανή ηθοποιός
1988 – Λιούμπομιρ Φέισα, Σέρβος ποδοσφαιριστής

Θάνατοι σαν σήμερα 14 Αυγούστου

582 – Τιβέριος Β´, Βυζαντινός αυτοκράτορας
1040 – Ντάνκαν Α’, βασιλιάς της Σκωτίας
1433 – Ιωάννης Α’, βασιλιάς της Πορτογαλίας
1464 – Πάπας Πίος Β΄
1954 – Νίκος Πλουμπίδης, Έλληνας πολιτικός αγωνιστής
1956 – Μπέρτολτ Μπρεχτ, Γερμανός συγγραφέας
1956 – Κόνσταντιν φον Νόιρατ, Γερμανός διπλωμάτης
1972 – Νίκος Φέρμας, Έλληνας ηθοποιός
1988 – Ρόυ Μπιουκάναν, Αμερικανός κιθαρίστας
1988 – Έντσο Φεράρι, Ιταλός οδηγός αγώνων και επιχειρηματίας
1994 – Ελίας Κανέτι, Βούλγαρος συγγραφέας
1996 – Σολωμός Σολωμού, Κύπριος ακτιβιστής
1996 – Καμίλα Χορν, Γερμανίδα χορεύτρια και ηθοποιός
2001 – Δωρόθεος Στέκας, Έλληνας μητροπολίτης
2006 – Μπρούνο Κίρμπι, Αμερικανός ηθοποιός
2006 – Τζόνι Ντάνκαν, Αμερικανός τραγουδιστής
2010 – Ράλλης Κοψίδης, Έλληνας καλλιτέχνης και συγγραφέας
2010 – Άμπεϊ Λίνκολν, Αμερικανίδα τραγουδίστρια
2016 – Αμπούντ Τζούμπε, πρόεδρος της Ζανζιβάρης