Κλιματική αλλαγή: Σε «αχαρτογράφητα νερά» ο πλανήτης - Τα ρεκόρ που καταρρίπτονται κατά πολύ φέτος το καλοκαίρι
Μια σειρά από κλιματικά ρεκόρ για τη θερμοκρασία, τη θερμότητα των ωκεανών και τους πάγους της Ανταρκτικής έχουν θορυβήσει ορισμένους επιστήμονες, οι οποίοι λένε ότι η ταχύτητα και ο χρόνος τους είναι «πρωτοφανείς».
Τα επικίνδυνα κύματα καύσωνα στην Ευρώπη θα μπορούσαν να σπάσουν περαιτέρω ρεκόρ, λέει ο ΟΗΕ.
Είναι δύσκολο να συνδεθούν άμεσα αυτά τα γεγονότα με την κλιματική αλλαγή, επειδή ο καιρός - και οι ωκεανοί - είναι τόσο πολύπλοκοι.
Οι μελέτες βρίσκονται σε εξέλιξη, αλλά οι επιστήμονες φοβούνται ήδη ότι εκτυλίσσονται τα χειρότερα σενάρια.
«Δεν γνωρίζω παρόμοια περίοδο κατά την οποία όλα τα μέρη του κλιματικού συστήματος βρίσκονταν σε επίπεδα ρεκόρ ή σε ανώμαλη κατάσταση», λέει ο Τόμας Σμιθ, περιβαλλοντικός γεωγράφος στο London School of Economics.
«Η Γη βρίσκεται τώρα σε αχαρτογράφητο έδαφος» λόγω της υπερθέρμανσης του πλανήτη από την καύση ορυκτών καυσίμων, καθώς και της θερμότητας από το πρώτο Ελ Νίνιο -ένα θερμότερο φυσικό καιρικό σύστημα- από το 2018, λέει ο λέκτορας κλιματικής επιστήμης του Imperial College του Λονδίνου, δρ Πάολο Σέπι.
Το BBC καταγράφει τέσσερα κλιματικά ρεκόρ που έχουν σπάσει μέχρι στιγμής αυτό το καλοκαίρι - και τι σημαίνουν.
Η θερμότερη ημέρα στον κόσμο που έχει καταγραφεί
Ο πλανήτης έζησε τον Ιούλιο την πιο ζεστή ημέρα που έχει καταγραφεί ποτέ, σπάζοντας το ρεκόρ παγκόσμιας μέσης θερμοκρασίας που είχε σημειωθεί το 2016.
Η μέση παγκόσμια θερμοκρασία ξεπέρασε για πρώτη φορά τους 17 βαθμούς Κελσίου, φθάνοντας τους 17,08 βαθμούς Κελσίου στις 6 Ιουλίου, σύμφωνα με την υπηρεσία παρακολούθησης του κλίματος της ΕΕ Copernicus.
Οι συνεχιζόμενες εκπομπές από την καύση ορυκτών καυσίμων όπως το πετρέλαιο, ο άνθρακας και το φυσικό αέριο βρίσκονται πίσω από την τάση θέρμανσης του πλανήτη.
Αυτό ακριβώς προβλέπεται να συμβεί σε έναν κόσμο που θα θερμαίνεται με περισσότερα αέρια του θερμοκηπίου, λέει η κλιματολόγος Φριντερίκε Όττο, από το Imperial College του Λονδίνου.
«Ο άνθρωπος είναι 100% υπεύθυνος για την ανοδική τάση», λέει η ίδια.
«Αν με εκπλήσσει κάτι, είναι ότι βλέπουμε τα ρεκόρ να σπάνε τον Ιούνιο, δηλαδή νωρίτερα μέσα στο έτος. Το Ελ Νίνιο κανονικά έχει πραγματικά παγκόσμιο αντίκτυπο μετά από πέντε ή έξι μήνες», εξηγεί ο Τόμας Σμιθ.
Το Ελ Νίνιο είναι η πιο ισχυρή φυσική κλιματική διακύμανση στον κόσμο. Φέρνει θερμότερο νερό στην επιφάνεια του τροπικού Ειρηνικού, ωθώντας θερμότερο αέρα στην ατμόσφαιρα. Συνήθως αυξάνει τις παγκόσμιες θερμοκρασίες του αέρα.
Ο θερμότερος Ιούνιος που έχει καταγραφεί παγκοσμίως
Η μέση παγκόσμια θερμοκρασία τον Ιούνιο του τρέχοντος έτους ήταν κατά 1,47 βαθμούς Κελσίου υψηλότερη από την τυπική θερμοκρασία του Ιουνίου της προβιομηχανικής περιόδου. Ο άνθρωπος άρχισε να διοχετεύει αέρια του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα όταν ξεκίνησε η βιομηχανική επανάσταση γύρω στο 1800.
Ερωτηθείς αν το καλοκαίρι του 2023 είναι αυτό που θα προέβλεπε πριν από μια δεκαετία, ο Δρ. Σμιθ λέει ότι τα κλιματικά μοντέλα είναι καλά στην πρόβλεψη των μακροπρόθεσμων τάσεων, αλλά λιγότερο καλά στην πρόβλεψη των επόμενων 10 ετών.
«Τα μοντέλα της δεκαετίας του 1990 μας έφεραν λίγο πολύ εκεί που βρισκόμαστε σήμερα. Αλλά το να έχουμε μια ιδέα για το πώς ακριβώς θα είναι τα επόμενα 10 χρόνια θα ήταν πολύ δύσκολο», λέει.
«Τα πράγματα δεν πρόκειται να κρυώσουν», προσθέτει.
Η μέση παγκόσμια θερμοκρασία των ωκεανών κατέρριψε τα ρεκόρ για τον Μάιο, τον Ιούνιο και τον Ιούλιο. Πλησιάζει την υψηλότερη θερμοκρασία της επιφάνειας της θάλασσας που έχει καταγραφεί ποτέ, η οποία ήταν το 2016.
Αλλά είναι η ακραία ζέστη στον ωκεανό του Βόρειου Ατλαντικού που ανησυχεί ιδιαίτερα τους επιστήμονες.
«Δεν είχαμε ποτέ θαλάσσιο καύσωνα σε αυτό το τμήμα του Ατλαντικού. Δεν το περίμενα αυτό», λέει η Ντανιέλα Σμιτ, καθηγήτρια Γεωεπιστημών στο Πανεπιστήμιο του Μπρίστολ.
Τον Ιούνιο οι θερμοκρασίες στα ανοικτά των δυτικών ακτών της Ιρλανδίας ήταν μεταξύ 4 και 5 βαθμών Κελσίου πάνω από τον μέσο όρο, γεγονός που η Εθνική Υπηρεσία Ωκεανών και Ατμόσφαιρας χαρακτήρισε ως καύσωνα κατηγορίας 5, δηλαδή «πέραν των ακραίων».
«Η άμεση απόδοση αυτού του καύσωνα στην κλιματική αλλαγή είναι πολύπλοκη, αλλά η εργασία αυτή συνεχίζεται. Αυτό που είναι σαφές είναι ότι ο κόσμος έχει θερμανθεί και οι ωκεανοί έχουν απορροφήσει το μεγαλύτερο μέρος αυτής της θερμότητας από την ατμόσφαιρα», εξηγεί η Σμιτ.
«Τα μοντέλα μας έχουν φυσική μεταβλητότητα και εξακολουθούν να εμφανίζονται πράγματα που δεν είχαμε προβλέψει, ή τουλάχιστον όχι ακόμη» προσθέτει, τονίζοντας τον αντίκτυπο αυτής της θερμότητας στα θαλάσσια οικοσυστήματα, τα οποία παράγουν το 50% του παγκόσμιου οξυγόνου.
«Οι άνθρωποι τείνουν να σκέφτονται ότι τα δέντρα και τα χόρτα πεθαίνουν όταν μιλάμε για καύσωνες. Ο Ατλαντικός είναι 5C θερμότερος από ό,τι θα έπρεπε - αυτό σημαίνει ότι οι οργανισμοί χρειάζονται 50% περισσότερη τροφή μόνο και μόνο για να λειτουργήσουν κανονικά», λέει.
Η έκταση που καλύπτεται από θαλάσσιο πάγο στην Ανταρκτική βρίσκεται σε επίπεδα ρεκόρ για τον Ιούλιο. Λείπει μια περιοχή περίπου 10 φορές μεγαλύτερη από το μέγεθος του Ηνωμένου Βασιλείου, σε σύγκριση με τον μέσο όρο της περιόδου 1981-2010.
Ο κώδωνας του κινδύνου χτυπάει για τους επιστήμονες καθώς προσπαθούν να ξεδιαλύνουν την ακριβή σχέση με την κλιματική αλλαγή.
Ένας θερμαινόμενος κόσμος θα μπορούσε να μειώσει τα επίπεδα του θαλάσσιου πάγου της Ανταρκτικής, αλλά η σημερινή δραματική μείωση θα μπορούσε επίσης να οφείλεται σε τοπικές καιρικές συνθήκες ή σε ωκεάνια ρεύματα, εξηγεί η Δρ Κάρολαϊν Χολμς από το British Antarctic Survey.
Η ίδια τονίζει ότι δεν πρόκειται απλώς για ένα ρεκόρ που καταρρίπτεται, αλλά για ένα ρεκόρ που καταρρίπτεται κατά πολύ.
«Αυτό δεν έχει καμία σχέση με οτιδήποτε έχουμε ξαναδεί τον Ιούλιο. Είναι 10% χαμηλότερο από το προηγούμενο χαμηλό, το οποίο είναι τεράστιο», δηλώνει χαρακτηριστικά.
Πρόκειται για «άλλο ένα σημάδι ότι δεν καταλαβαίνουμε πραγματικά τον ρυθμό των αλλαγών», υπογραμμίζει.
Οι επιστήμονες πίστευαν ότι η υπερθέρμανση του πλανήτη θα επηρέαζε κάποια στιγμή τον θαλάσσιο πάγο της Ανταρκτικής, αλλά μέχρι το 2015 αντιστάθηκε στην παγκόσμια τάση για τους άλλους ωκεανούς, λέει η Χολμς.
«Μπορείτε να πείτε ότι έχουμε πέσει από έναν γκρεμό, αλλά δεν ξέρουμε τι βρίσκεται στο κάτω μέρος του γκρεμού εδώ. Νομίζω ότι αυτό μας εξέπληξε όσον αφορά την ταχύτητα με την οποία συνέβη. Σίγουρα δεν είναι το καλύτερο σενάριο που περιμέναμε - είναι πιο κοντά στη χειρότερη περίπτωση», σημειώνει.
Μπορούμε σίγουρα να περιμένουμε όλο και περισσότερα από αυτά τα ρεκόρ να σπάσουν καθώς το έτος προχωρά και μπαίνουμε στο 2024, εκτιμούν οι επιστήμονες.
Αλλά θα ήταν λάθος να αποκαλέσουμε αυτό που συμβαίνει «κλιματική κατάρρευση» ή «ανεξέλεγκτη αύξηση της θερμοκρασίας», προειδοποιεί η Όττο.
Βρισκόμαστε σε μια νέα εποχή, αλλά «έχουμε ακόμη χρόνο για να εξασφαλίσουμε ένα βιώσιμο μέλλον για πολλούς», εξηγεί.
20°
