Σαν σήμερα, 28 Ιουνίου 1969, η εξέγερση-ορόσημο του Stonewall

Η εξέγερση του Stonewall ξεκίνησε τα ξημερώματα της 28ης Ιουνίου 1969 από τους θαμώνες του Stonewall Inn, ένα γκέι μπαρ στη Νέα Υόρκη. Τέσσερις ημέρες νωρίτερα, στις 24 Ιουνίου, η αστυνομία, με επικεφαλής τον αναπληρωτή επιθεωρητή Σέιμουρ Πάιν, έκανε έφοδο στο Stonewall Inn και άρχισε να συλλαμβάνει τους υπαλλήλους του μπαρ και να κατάσχει ποτά.

Όταν όμως ο Πάιν ηγήθηκε μιας δεύτερης αστυνομικής επιδρομής τύπου «σκούπα» στις 28 του μήνα, οι θαμώνες αντιστάθηκαν. Περίπου 150 άτομα τράπηκαν σε φυγή, ανασυντάχθηκαν στο δρόμο και επέστρεψαν στο μπαρ. Για έξι νύχτες, οι διαδηλωτές συγκρούονταν με την αστυνομία, ενώ φώναζαν και διαδήλωναν μέσα, έξω και γύρω από την Christopher Street.

Σήμερα, η εξέγερση του Stonewall θεωρείται ορόσημο για τα δικαιώματα των ΛΟΑΤΚΙ+. Στην πραγματικότητα, οι ομοφυλόφιλοι και τρανσέξουαλ θαμώνες του Stonewall Inn κινητοποίησαν μια ολόκληρη γενιά για τη δημιουργία ενός μαζικού κινήματος για τα πολιτικά δικαιώματα.

Στα τέλη της δεκαετίας του 1960, ήταν ακόμη παράνομο στις περισσότερες πολιτείες των ΗΠΑ να είσαι ομοφυλόφιλος. Η ασφυκτική ομοφοβία και τρανσφοβία της εποχής αντανακλάται στη μιντιακή κάλυψη της εξέγερσης του Stonewall

Εκείνη την εποχή, αν ήσουν Νεοϋορκέζος και διάβαζες τις εφημερίδες, δεν θα γνώριζες ότι ένα νέο κίνημα για τα πολιτικά δικαιώματα διεκδικούσε ορατότητα. Ανάλογα με το ποια εφημερίδα διάβαζες, θα είχες εκτεθεί σε μια εντελώς διαφορετική εκδοχή των γεγονότων. Οι μεγάλες ημερήσιες εφημερίδες έδιναν αποκλειστικό βήμα στην πλευρά της αστυνομίας.

Το Stonewall Inn άνοιξε ως γκέι κλαμπ το 1967 στην καρδιά της μποέμ γειτονιάς Γκρίνουιτς Βίλαταζ του Μανχάταν. Στη Νέα Υόρκη επικρατούσε αυστηρή εφαρμογή των αντι-ομοφυλοφιλικών νόμων που καθιστούσαν επικίνδυνη την παρουσία τους σε δημόσιο χώρο, πόσο μάλλον σε μπαρ.

Η μαφία μπήκε στη μέση για να καρπωθεί τα οφέλη. Για να παρακάμψει τους πολιτειακούς κανονισμούς που απαγόρευαν να σερβίρονται αλκοολούχα ποτά στους ομοφυλόφιλους, ο μαφιόζος «Fat Tony» Lauria λειτούργησε το Stonewall Inn ως ιδιωτικό κλαμπ.

Το Stonewall δεν ήταν το μοναδικό γκέι μπαρ στο Γκρίνουιτς Βίλαταζ, ούτε το ωραιότερο. Τα παράθυρά του ήταν σφραγισμένα με σανίδες ώστε κανείς να μην μπορεί να δει μέσα, ενώ τα ποτά ήταν νερωμένα και υπερτιμημένα. Αλλά τίποτα από αυτά δεν είχε σημασία για τους θαμώνες, επειδή ήταν ένα από τα λίγα μέρη όπου μπορούσαν να χορέψουν.

Όταν η αστυνομία αποφάσισε να εισβάλει στο Stonewall τη νύχτα της 27ης προς 28η Ιούνη, τα πάντα έδειχναν ότι θα εξελίσσονταν όπως σε κάθε έφοδο ρουτίνας: εξακρίβωση στοιχείων ταυτότητας, εξέταση στις τουαλέτες όσων ήταν ντυμένοι με γυναικεία ρούχα για «εξακρίβωση του φύλου τους», συλλήψεις, κλείσιμο του μπαρ για μερικές νύχτες.

Η είδηση διαδόθηκε σε όλη την πόλη το επόμενο πρωί. Το βράδυ της 28ης Ιουνίου συγκεντρώθηκαν 500 με 600 άτομα, αλλά το βράδυ του Σαββάτου, 29 Ιουνίου 1969, εκτιμάται ότι 2.000 άτομα εμφανίστηκαν έξω από το μπαρ.

Κρατώντας ο ένας το χέρι του άλλου, σε μια τολμηρή και επικίνδυνη για την εποχή δημόσια εκδήλωση αγάπης, φώναζαν «gay power», «θέλουμε ελευθερία τώρα» και «η Christopher Street ανήκει στις βασίλισσες».

Λίγη ώρα μετά τα μεσάνυχτα του της 29ης Ιουνίου 1969, εννέα αστυνομικοί εισέβαλαν στο μπαρ, συνέλαβαν τους υπευθύνους με την δικαιολογία ότι πουλούσαν αλκοόλ χωρίς άδεια, ξυλοφόρτωσαν κάποιους από τους θαμώνες του και συνέλαβαν κάποιους άλλους, επειδή «δεν φορούσαν τα κατάλληλα ρούχα για το φύλο τους». Ήταν η τρίτη επιδρομή της αστυνομίας σε γκέι μπαρ του Γκρίνουϊτς Βίλατζ σε σύντομο χρονικό διάστημα.

Αυτή τη φορά όμως οι θαμώνες του μπαρ δεν υποχώρησαν, ούτε διασκορπίστηκαν. Η οργή τους, καθώς παρακολουθούσαν τους συλληφθέντες φίλους και γνωστούς του να στοιβάζονται στις κλούβες της αστυνομίας, πήρε σάρκα και οστά. Άρχισαν να φωνάζουν συνθήματα κατά των αστυνομικών και να εκτοξεύουν μπουκάλια και σκουπίδια εναντίον τους. Συνηθισμένοι στην παθητική συμπεριφορά τους, ακόμη και από μεγαλύτερες ομάδες ομοφυλοφίλων, οι αστυνομικοί αιφνιδιάστηκαν. Ζήτησαν ενισχύσεις και ταμπουρώθηκαν μέσα στο μπαρ.

Από την πλευρά τους οι εξαγριωμένοι ομοφυλόφιλοι και τρανσέξουαλ πέρασαν στην αντεπίθεση. Έσπασαν τον αστυνομικό κλοιό, μπήκαν στο μπαρ και τού έβαλαν φωτιά. Οι αστυνομικές ενισχύσεις έφτασαν έγκαιρα και αφού κατόρθωσαν να σβήσουν την φωτιά, κατάφεραν τελικά να διασκορπίσουν το πλήθος, που ξεπερνούσε τα 400 άτομα.

Από την επόµενη χρονιά, το 1970, ξεκίνησαν να οργανώνονται διαδηλώσεις στην επέτειο της εξέγερσης του Stonewall. Σήµερα, οι πορείες οµοφυλόφιλης υπερηφάνειας (pride), πραγµατοποιούνται στις µεγαλύτερες πόλεις του κόσµου και βγάζουν στο δρόµο χιλιάδες ανθρώπωπν. Η 28η Ιουνίου έχει καθιερωθεί πλέον ως η Παγκόσμια Ημέρα Ομοφυλοφιλικής Υπερηφάνειας.

Γεγονότα σαν σήμερα 28 Ιουνίου

572 - Δολοφονείται ο Αλβοΐνος, βασιλιάς των Λομβαρδών.
1098 - Μαχητές της Α΄ Σταυροφορίας νικούν τον Κερμπογκά της Μοσούλης στη μάχη της Αντιόχειας.
1461 - Ο Εδουάρδος Δ΄ στέφεται βασιλιάς της Αγγλίας.
1519 - Ο Κάρολος Κουίντος γίνεται αυτοκράτορας της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.
1635 - Η Γουαδελούπη γίνεται γαλλική αποικία.
1838 - Η Βικτώρια στέφεται βασίλισσα του Ηνωμένου Βασιλείου.
1855 - Ιδρύεται στη Βόρεια Αμερική η αδερφότητα Σίγμα Χι.
1859 - Διεξάγονται στο Νιούκασλ της Αγγλίας τα πρώτα καλλιστεία σκύλων.
1881 - Υπογράφεται μυστική συνθήκη μεταξύ της Αυστροουγγαρίας και της Σερβίας.
1902 - Το Κογκρέσο των Ηνωμένων Πολιτειών εγκρίνει την Πράξη Σπούνερ, εξουσιοδοτώντας τον πρόεδρο Θεόδωρο Ρούζβελτ να αποκτήσει από την Κολομβία τα δικαιώματα για τη Διώρυγα του Παναμά.
1914 - Δολοφονία του Αρχιδούκα Φραγκίσκου Φερδινάνδου της Αυστρίας: Ο αρχιδούκας Φραγκίσκος Φερδινάνδος της Αυστρίας και η σύζυγός του, Σοφία, δολοφονούνται στο Σαράγεβο από το Σερβοβόσνιο εθνικιστή Γκαβρίλο Πρίντσιπ, γεγονός που αποτέλεσε την αφορμή για την έναρξη του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου.
1917 - Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος: Η Ελλάδα κηρύσσει τον πόλεμο στις Κεντρικές Δυνάμεις.
1919 - Υπογράφεται η Συνθήκη των Βερσαλλιών, τερματίζοντας τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο μεταξύ της Γερμανίας και των συμμάχων.
1921 - Ο βασιλιάς Αλέξανδρος Α΄ της Σερβίας ανακηρύσσει το νέο σύνταγμα του Βασιλείου της Γιουγκοσλαβίας, γνωστό έκτοτε ως Σύνταγμα του Βίντοβνταν.
1922 - Αρχίζει ο Ιρλανδικός εμφύλιος πόλεμος με τον βομβαρδισμό των δικαστηρίων στο Δουβλίνο.
1926 - Ο Γκότλιμπ Ντάιμλερ και ο Καρλ Μπεντς συγχωνεύουν τις εταιρείες τους και δημιουργούν την Daimler-Benz AG.
1940 - Το Βασίλειο της Ρουμανίας παραχωρεί τη Βεσσαραβία (σημερινή Μολδαβία) στη Σοβιετική Ένωση, κατόπιν τελεσίγραφου.
1942 - Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος: Η Ναζιστική Γερμανία ξεκινά τη στρατηγική θερινή επίθεση κατά της Σοβιετικής Ένωσης.
1964 - Δημιουργείται η Οργάνωση Αφροαμερικάνικης Ενότητας από τον Μάλκολμ Χ.
2007 - Μεγάλη καταστροφή στην Πάρνηθα. Οι πυρκαγιές κατακαίουν χιλιάδες στρέμματα δασικής έκτασης.

Γεννήσεις σαν σήμερα 28 Ιουνίου

751 - Καρλομάν Α΄, βασιλιάς των Φράγκων
1444 - Καρλόττα, βασίλισσα της Κύπρου
1476 - Πάπας Παύλος Δ΄
1491 - Ερρίκος Η΄, βασιλιάς της Αγγλίας
1577 - Πέτερ Πάουλ Ρούμπενς, Φλαμανδός ζωγράφος
1703 - Τζον Γουέσλεϋ, Άγγλος θεολόγος, ιδρυτής του Μεθοδισμού
1712 - Ζαν Ζακ Ρουσσώ, Ελβετός φιλόσοφος
1818 - Άντζελο Σέκι, Ιταλός αστρονόμος
1847 - Σβάινμπγιερν Σβάινμπγιερνσσον, Ισλανδός συνθέτης
1867 - Λουίτζι Πιραντέλλο, Ιταλός συγγραφέας
1873 - Αλεξίς Καρέλ, Γάλλος ιατρός
1883 - Πιερ Λαβάλ, Γάλλος πολιτικός
1906 - Μαρία Γκέπερτ-Μάγιερ, Γερμανίδα φυσικός
1909 - Κριστόφ Σολιό, στρατιωτικός και πολιτικός από το Μπενίν
1912 - Αμαλία Φλέμινγκ, Ελληνίδα ιατρός και πολιτικός
1914 - Άριμπερτ Χάιμ, Αυστριακός ιατρός
1926 - Μελ Μπρουκς, Αμερικανός ηθοποιός και σκηνοθέτης
1934 - Ζωρζ Βολίνσκυ, Γάλλος σκιτσογράφος
1940 - Μοχάμεντ Γιουνούς, οικονομολόγος από το Μπανγκλαντές
1941 - Ντέιβιντ Λόιντ Τζόνστον, Καναδός πολιτικός
1942 - Ρούπερτ Σέλντρεϊκ, Άγγλος βιοχημικός
1944 - Λουίς Νικολάο, Αργεντινός κολυμβητής
1948 - Κάθι Μπέιτς, Αμερικανίδα ηθοποιός
1952 - Πιέτρο Μενέα, Ιταλός αθλητής
1952 - Μούσκα, Φινλανδή τραγουδίστρια
1957 - Γκεόργκι Παρβάνοφ, Βούλγαρος πολιτικός
1959 - Φρανσέσκ Αρένι Κασάλ, Ανδορρανός πολιτικός
1961 - Λεονάρντ Όρμπαν, Ρουμάνος πολιτικός
1971 - Ίλον Μασκ, Νοτιοαφρικανός επιχειρηματίας
1971 - Φαμπιάν Μπαρτέζ, Γάλλος ποδοσφαιριστής
1978 - Ελεάνα Βραχάλη, Ελληνίδα στιχουργός
1982 - Ιρακλί Γκαριμπασβίλι, Γεωργιανός πολιτικός
1991 - Γουίλ Στίβενς, Βρετανός οδηγός αγώνων
1993 - Τάσος Μπακασέτας, Έλληνας ποδοσφαιριστής

Θάνατοι σαν σήμερα 28 Ιουνίου

548 - Θεοδώρα, Βυζαντινή αυτοκράτειρα
572 - Αλβοΐνος, βασιλιάς των Λομβαρδών
683 - Πάπας Λέων Β΄
767 - Πάπας Παύλος Α΄
1061 - Φλόρις Α΄, κόμης της Ολλανδίας
1189 - Ματθίλδη της Αγγλίας, δούκισσα της Σαξωνίας
1385 - Ανδρόνικος Δ´ Παλαιολόγος, Βυζαντινός αυτοκράτορας
1389 - Μουράτ Α΄, Οθωμανός σουλτάνος
1389 - Μίλος Όμπιλιτς, Σέρβος ιππότης
1389 - Λάζαρος Χρεμπελιάνοβιτς, πρίγκιπας της Σερβίας
1598 - Αβραάμ Ορτέλιους, Φλαμανδός χαρτογράφος
1796 - Θωμάς Μανδακάσης, Έλληνας λόγιος
1836 - Τζέιμς Μάντισον, 4ος πρόεδρος των Η.Π.Α.
1891 - Οδυσσέας Πετρόπουλος, Έλληνας πολιτικός
1892 - Διονύσιος Ροδοθεάτος, Έλληνας συνθέτης
1914 - Φραγκίσκος Φερδινάνδος, αρχιδούκας της Αυστρίας
1921 - Κάρολος Ιωσήφ Βοναπάρτης, Αμερικανός πολιτικός
1922 - Βελιμίρ Χλέμπνικωφ, Ρώσος συγγραφέας
1947 - Γεώργιος Ε. Γοργίας, Έλληνας πολιτικός
1950 - Αρχιεπίσκοπος Κύπρου Μακάριος Β΄
1971 - Φραντς Στανγκλ, Αυστριακός αξιωματικός των SS
1975 - Κωνσταντίνος Δοξιάδης, Έλληνας αρχιτέκτονας
1977 - Τάκης Ζενέτος, Έλληνας αρχιτέκτονας
1985 - Λάμπρος Κωνσταντάρας, Έλληνας ηθοποιός
1989 - Γιόρις Ίβενς, Ολλανδός σκηνοθέτης
1992 - Μιχαήλ Ταλ, Λετονός σκακιστής
2006 - Μπόμπαν Γιάνκοβιτς, Σέρβος καλαθοσφαιριστής
2007 - Κιίτσι Μιγιαζάουα, Ιάπωνας πολιτικός
2007 - Γιουτζίν Φλάκυ, Αμερικανός υποναύαρχος
2012 - Κώστας Λιδωρίκης, Έλληνας πολιτικός
2012 - Νέστορας Μάτσας, Έλληνας συγγραφέας και σκηνοθέτης