Εμανουέλ Μακρόν εναντίον οικολόγων

Η είδηση είναι αυτή: «Ο Μακρόν ποινικοποιεί το οικολογικό κίνημα. Μεγάλες αντιδράσεις για την απόφαση του γαλλικού υπουργικού συμβουλίου να διαλύσει μαζικό ριζοσπαστικό οικολογικό κίνημα».

Σε μια κίνηση που θεωρείται ότι αποτελεί ένα ακόμη βήμα περιορισμού βασικών δημοκρατικών ελευθεριών προχώρησε η κυβέρνηση του Εμανουέλ Μακρόν. Το υπουργικό συμβούλιο αποφάσισε στις 21 Ιουνίου να προχωρήσει στη διάλυση των οικολογικών κινήσεων που είναι γνωστές με το όνομα «Soulèvements de la terre (Οι ξεσηκωμοί της γης)», κατηγορώντας το οικολογικό ρεύμα ότι «υπό το πρόσχημα της προάσπισης του περιβάλλοντος υποκινούν σε σαμποτάζ, υλικές φθορές και βία». Η γαλλική κυβέρνηση ισχυρίζεται ότι η συλλογικότητα έχει προχωρήσει σε «υλικές καταστροφές» και σε «σωματικές επιθέσεις στις δυνάμεις της τάξης».

Την ίδια στιγμή, μέλη του κινήματος βρίσκονται στο στόχαστρο των διωκτικών αρχών και ειδικότερα της αντιτρομοκρατικής υποδιεύθυνσης της δικαστικής αστυνομίας, με αφορμή μια δράση του κινήματος σε εργοστάσιο τσιμέντου της εταιρείας Lafarge κοντά στη Μασσαλία τον περασμένο Δεκέμβριο. Μάλιστα, συνελήφθη και ένας εκ των εκπροσώπων του κινήματος, ο Benoît Feuillu.

Soulèvements de la terre (Οι ξεσηκωμοί της γης): Η ιστορία του κινήματος

Το συγκεκριμένο κίνημα έχει μακρά ιστορία: Προέκυψε ως ένα βαθμό από την κινητοποίηση ενάντια στην κατασκευή ενός νέου αεροδρομίου κοντά στη Νάντη. Σε εκείνη την κινητοποίηση που κράτησε χρόνια δοκιμάστηκε η πρακτική της διαμόρφωσης μιας «Ζώνης προς υπεράσπιση» (Zone à défendre ή ΖΑD), δηλαδή μιας αυτοδιαχειριζόμενης έκτασης όπου εγκαθίστανται ακτιβιστές ώστε με την παρουσία τους να αποτρέπουν την υλοποίηση ενός περιβαλλοντικά επιβαρυντικού έργου. Αν και το 2012 η γαλλική κυβέρνηση προχώρησε σε μεγάλης κλίμακας καταστολή για να εκκενώσει τη ZAD, το κίνημα τελικά ήταν νικηφόρο, αφού το 2018 το σχέδιο για το αεροδρόμιο εγκαταλείφθηκε.

Ουσιαστικά, οι «Ξεσηκωμοί της γης» είναι ένα κίνημα σε μεγάλο βαθμό οργανωμένο «οριζόντια», με τη συμμετοχή ανθρώπων και κινημάτων από διαφορετικές προελεύσεις και σημαντική στήριξη και από την Αριστερά. Το βασικό του χαρακτηριστικό είναι ο μαζικός και δυναμικός αγώνας.

Πέραν της πάλης κατά των μεγάλων εργοστασίων τσιμέντου, το κίνημα αντιτίθεται στα σχέδια για νέους αυτοκινητοδρόμους που συνεπάγονται την καταστροφή μεγάλων εκτάσεων αγροτικής γης και δασών, στα σχέδια για νέους σιδηροδρόμους υψηλής ταχύτητας, στις μαζικές εξορύξεις άμμου από τις εκβολές ποταμών για χρήση από τη βιομηχανία, αλλά και στις νέες «μεγα-δεξαμενές» για την άρδευση που διαμορφώνονται σε ορισμένες περιοχές. Μάλιστα, ειδικά για τις τελευταίες έγινε τον περασμένο Μάρτιο μια πραγματική μάχη εναντίον πολύ ισχυρών αστυνομικών δυνάμεων.

Αρκετοί υποστηρίζουν ότι ουσιαστικά ο Μακρόν έχει αποφασίσει να κηρύξει τον πόλεμο στη νέα γενιά των οικολόγων ακτιβιστών που προτιμούν την άμεση δράση ή ακόμη και τις δολιοφθορές αντί για πιο παραδοσιακές μορφές ειρηνικής διαμαρτυρίας. Βεβαίως, τέτοια τάση προς την άμεση δράση παρατηρούμε αυτή τη στιγμή σε ένα ευρύτερο φάσμα από οικολογικά κινήματα, όπως για παράδειγμα εκείνα που αγωνίζονται ενάντια στην επέκταση των αγωγών στη Βόρεια Αμερική. Θα μπορούσε κανείς ακόμη να αναφέρει τα κινήματα ενάντια στα ορυκτά καύσιμα, τα οποία, στη Γερμανία, επιδίδονται συχνά στο κλείσιμο οδικών αρτηριών με καθιστικές διαμαρτυρίες για να διεκδικήσουν τον ριζικό περιορισμό της χρήσης των ιδιωτικών αυτοκινήτων.

Αλλά και στο παρελθόν, ιδίως σε θέματα όπως είναι η κατασκευή ή επέκταση αεροδρομίων είχαν υπάρξει μεγάλες διαμαρτυρίες σε αρκετές χώρες, με πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα τις ιστορικές μάχες γύρω από την επέκταση του αεροδρομίου στο Τόκυο.

Ωστόσο, αυτή τη φορά αυτός ο νέος ριζοσπαστισμός έχει να κάνει με τον τρόπο που μια νεότερη γενιά, νιώθει την αγωνία ότι θα ζήσει όντως τις καταστροφικές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και συνολικά της υποβάθμισης του περιβάλλοντος. Αυτά συνδυάζονται και με τη λογική της αυτοοργάνωσης, της διαμόρφωσης «οριζόντιων» δικτύων και της διαμόρφωσης «απελευθερωμένων ζωνών». Στα μάτια τους δεν πρόκειται για βία αλλά για πολιτική ανυπακοή.

Δεν είναι τυχαίο ότι την ίδια περίοδο και στις διαδηλώσεις για το ασφαλιστικό έχει παρατηρηθεί ότι ολοένα και περισσότεροι νέοι διαδηλωτές στρέφονται σε πρακτικές τύπου μαύρου μπλοκ.

Η διάλυση οργανώσεων στη Γαλλία

Η Γαλλία μπορεί να υπερηφανεύεται για τη δημοκρατική της παράδοση αλλά έχει μια αρκετά μακρά παράδοση διάλυσης οργανώσεων. Μετά τον Μάη του 1968 διαλύθηκαν οι οργανώσεις της άκρας αριστεράς που είχαν πρωτοστατήσει στις καταλήψεις και τις διαδηλώσεις, ενώ και το 1973 διαλύθηκε η Κομμουνιστική Λίγκα, ύστερα από μια δυναμική διαδήλωση ενάντια σε μια συγκέντρωση φασιστών.

Πιο πρόσφατα η γαλλική κυβέρνηση χρησιμοποίησε αυτό το μέτρο κυρίως κατά ισλαμιστικών οργανώσεων συμπεριλαμβανόμενων της Συλλογικότητας κατά της Ισλαμοφοβίας στη Γαλλία (CCIF) και της φιλανθρωπικής ΜΚΟ BarakaCity. Και τότε είχαν υπάρξει σφοδρές αντιδράσεις και κατηγορίες κατά της κυβέρνησης για αυταρχισμό και ισλαμοφοβία. Τώρα, το μέτρο αυτό στρέφεται κατά ενός μαχητικού οικολογικού κινήματος που εξακολουθεί να διατηρεί σημαντικό κύρος και απήχηση. Στα μάτια αρκετών η εξέλιξη αυτή φαντάζει η φυσική συνέχεια της συνολικότερης αυταρχικής στροφής των κυβερνήσεων του Εμανουέλ Μακρόν. Θυμίζουμε την πολύ μεγάλης κλίμακας αστυνομική βία που ξεδιπλώθηκε κατά των διαδηλώσεων των «κίτρινων γιλέκων», με πλήθος σοβαρών τραυματισμών. Αλλά και πιο πρόσφατα υπήρξε ιδιαίτερα σκληρή αστυνομική καταστολή και στις διαδηλώσεις και κινητοποιήσεις κατά της μεταρρύθμισης των συντάξεων.

Όπως αναμενόταν, υπάρχει πλήθος αντιδράσεων στην απόφαση της ποινικοποίησης της ριζοσπαστικής οικολογικής οργάνωσης. Ήδη, πάνω από εκατό αιρετοί της Ανυπότακτης Γαλλίας και των Οικολόγων, έχουν συνυπογράψει δήλωση ότι δεν αποδέχονται τη διάλυση των «Ξεσηκωμών της γης». Το ίδιο το κίνημα συνεχίζει να συλλέγει υπογραφές στήριξης σε μια έκκληση που έχει τίτλο «Είμαστε οι ξεσηκωμοί της γης. Δεν διαλύεται ένα κίνημα» και προωθώντας το hashtag  #JeMeSoulève.