Για τον Σύρο δολοφόνο της παιδικής χαράς στη Γαλλία

Ο Abdelmessih Η γεννήθηκε στη Συρία το 1991. Όταν ξέσπασε ο εμφύλιο πόλεμος με την Αραβική Άνοιξη επιστρατεύθηκε στις ένοπλες δυνάμεις του προέδρου Άσαντ. Λιποτάκτησε και κατάφερε να περάσει στην Τουρκία. Όλα αυτά συμβαίνουν το 2011. Όπως πολλοί πολίτες της Συρίας είναι χριστιανός, προφανώς μαρωνίτης, δηλαδή καθολικός. Θα μπορούσε να είναι και Ελληνο-ορθόδοξος ή μονοφυσίτης αφού αυτά τα δόγματα συνυπάρχουν ταυτόχρονα με μουσουλμανικές δογματικές εκδοχές στη Συρία. Το ότι είναι χριστιανός αποκλείει κάθε ενδεχόμενο να έχει ενσωματωθεί σε κάποια ισλαμιστική φράξια και να έχει εκπαιδευτεί ως μέλος ένοπλης ισλαμικής οργάνωσης ή και ως «μοναχικός λύκος». Αυτά ως προς τα αυτονόητα.

Στην Τουρκία γνωρίζει μία κοπέλα την οποία και παντρεύεται. Μετά από ένα κλασικό «μεταναστευτικό περίπλου» καταλήγουν στη Σουηδία η οποία το 2013 προσφέρει καταφύγιο σε πολλούς πρόσφυγες από τη Συρία. Εξ αρχής το ζευγάρι απολαμβάνει των προνομίων που προβλέπει η σουηδική νομοθεσία. Επιδόματα και μηνιαίες αποζημιώσεις, κατάλυμα κ.λπ. Ο Abdelmessih H κάνει αίτηση για να αποκτήσει σουηδική υπηκοότητα αλλά δεν τα καταφέρνει. Αποφασίζει να εγκαταλείψει τη Σουηδία και παίρνει διαζύγιο διότι η σύζυγός του επιθυμεί να παραμείνει στη Σκανδιναβία.

Ξεκινά, λοιπόν, μόνος του έναν νέο περίπλου που τον φέρνει στην Ιταλία, κατόπιν στην Ελβετία και τέλος στη Γαλλία. Σε κάθε χώρα καταθέτει και μία αίτηση παροχής πολιτικού ασύλου.

Στις 4 Ιουνίου, λίγες ημέρες πριν από το αιματηρό περιστατικό στους «Κήπους της Ευρώπης» στο φιλήσυχο Annecy, μία πόλη στην περιοχή των Γαλλικών Άλπεων στην οποία συνήθως δεν συμβαίνει τίποτε, ο πρόσφυγας πληροφορείται αρμοδίως (μέσω e-mail) πως οι γαλλικές αρχές απέρριψαν το αίτημά του για την παροχή ασύλου. Την επομένη επισκέπτεται τα γραφεία του αρμόδιου οργανισμού για να του επιδοθούν τα επίσημα χαρτιά απόρριψης του αιτήματός του.

Από εκείνη τη στιγμή και μετά ήταν πια παράνομος στη Γαλλία. Ο Abdelmessih H δεν διέθετε πλέον άδεια παραμονής στη Σουηδία. Δεν υπήρχε περίπτωση να απελαθεί στη σκανδιναβική χώρα δηλαδή. Ενδεχομένως να πλανιόταν και η απειλή απελάσεώς του προς τη Συρία με ό,τι αυτό συνεπάγεται.

Στον λαιμό του είχε ένα τατουάζ με έναν χριστιανικό σταυρό. Πάνω βρέθηκαν δύο εικονίσματα. Ένα με την Παναγία και ένα άλλο με τον Χριστό. Όταν μαχαίρωνε τα θύματά του, όπως το μωρό μέσα στο καροτσάκι του, φώναζε «Στο όνομα του Ιησού Χριστού». Κάτι ανάλογο με την ισλαμική κραυγή - προσευχή «Μπιρ Αλλάχ». Ένας είναι ο Θεός.

Προφανώς η διαταραχή δεν έχει ούτε εθνική καταγωγή ούτε και δογματική - θρησκευτική ταυτότητα.

Όμως εύκολα κάθε διαταραχή βρίσκει πιο εύκολα καταφύγιο σε κάποια θεωρία ή δόγμα με έντονη εθνική ή θρησκευτική διάσταση. Βλέπετε η διαταραχή έχει απόλυτη ανάγκη την αναζήτηση και τελικά την ανεύρεση μίας ταυτότητας. Όποια και αν είναι αυτή, οπαδική, εθνική, θρησκευτική, ακτιβιστική, πολιτικο-κομματική.

Ο Abdelmessih H, ένας μη μουσουλμάνος, ένας χριστιανός, μη ενταγμένος σε τρομοκρατική οργάνωση, ένας όμως πρόσφυγας που λιποτακτεί και εγκαταλείπει τη χώρα του, ένας κατά τις περιγραφές των αρμοδίων «ευγενής και ήρεμος άνθρωπος».

Κάποια στιγμή διαβαίνει τον Ρουβίκωνα και εισέρχεται στον σκοτεινό κόσμο της διαταραχής. Στην περίπτωση αυτή δεν είναι δυνατόν να επιστρατευθούν τα γνωστά κλισέ όπως «Ανθρωπόμορφο τέρας», «Μακελάρης», «Κτηνώδης δολοφόνος», Αιμοσταγής τρομοκράτης» κ.λπ. Πρώτα πρώτα διότι είναι όλα αυτά μαζί αλλά και ταυτόχρονα τίποτε από όλα αυτά.

Η περίπτωσή του ξεχωρίζει διότι «ακουμπά» μία ενδεχομένως τόσο πολυάριθμη μερίδα του πληθυσμού των προσφύγων που πιθανότατα να είναι και η πλειοψηφία. Εκείνων που έφυγαν για να γλυτώσουν από τον πόλεμο, που λιποτάκτησαν για να σώσουν τη ζωή τους ή και την ψυχή τους. Εκείνων που έπρεπε να γλιτώσουν τα παιδιά τους από το θανατικό. Ανεξαρτήτως θρησκευτικής και εθνικής καταγωγής και πέρα από την προσωπική πολιτισμική σφραγίδα που φέρει ο κάθε πρόσφυγας υπάρχουν κάποια κοινά χαρακτηριστικά που καθορίζουν συμπεριφορές. Είναι το διαρκές αίσθημα της ανασφάλειας, η απόλυτη ανάγκη ανεύρεσης ενός ανεκτικού περιβάλλοντος με την παράλληλη αποδοχή της άλλωστε εμφανούς ιδιαιτερότητας (γλωσσικής, θρησκευτικής κ.λπ.) και βεβαίως η ικανοποίηση της διαρκούς ανάγκης έκφρασης του αισθήματος της αδικίας που αυτονόητα κάθε πρόσφυγας - ξεριζωμένος κουβαλά στην πλάτη του και που τον πνίγει.

Κάθε πρόσφυγας, ωστόσο, είναι μία προσωπική και μοναδική περίπτωση. Άλλοι αντέχουν. Άλλοι όχι. Άλλοι παραδίνουν την ψυχή τους στον διάβολο. Άλλοι στους θεούς τους. Άλλοι απλά «σπάνε» στη μέση του οδοιπορικού τους. Χάνουν τον δρόμο και τις συντεταγμένες και εισέρχονται σε αυτό το πηκτό σκοτάδι της διαταραχής. Αυτήν την αέναη σκοτοδίνη. 

Ο «φονιάς του Annecy» πρέπει να είχε ρίξει τη μοιραία ζαριά του τότε το 2011 όταν τα πάντα έδειχναν να παίζονται σε αυτήν την απερίγραπτη Αραβική Άνοιξη. Όταν κάποιοι πίστεψαν πως τα καθεστώτα του φόβου και της βίας θα σαρώνοντας από τις ημέτερες δημοκρατικές δυνάμεις. Όταν σε αυτά τα πεδία της ιστορικής απόγνωσης η έννοια της δημοκρατίας μοιάζει περισσότερο με τη φαιά θολούρα που προκαλούν οι αμμοθύελλες της ερήμου. 

Οι γαλλικές αρχές κρατούν το στόμα τους ερμητικά κλειστό. Θα χρειαστεί να διαμορφώσουν μία πολύ πειστική ερμηνεία. Ο «μαχαιροβγάλτης της παιδικής χαράς» δεν φιλοξενήθηκε στις προβλεπόμενες δομές για πρόσφυγες. Κοιμόταν σε εκκλησίες. Εισέπραττε, ωστόσο, τα προβλεπόμενα επιδόματα για τους πρόσφυγες που έχουν αιτηθεί άσυλο. Ζούσε σε αυτήν την «γκρίζα ζώνη» σε μία πόλη που δεν συμβαίνει, συνήθως, απολύτως τίποτε. Δεν τρελάθηκε ξαφνικά βέβαια. Ούτε και ξύπνησε ένα πρωί λέγοντας «σήμερα πρέπει να σκοτώσω παιδάκια στην παιδική χαρά». Και κάτι ακόμη. Ο Αbdelmessih H δεν φαίνεται να είχε φάκελο στους αρμόδιους μηχανισμούς ασφαλείας. Είναι όντως ο «κανένας» που περιδιάβαινε στη χώρα του «τίποτε» συζητώντας με τον εαυτό του σε τρίτο πρόσωπο. Η απόλυτη απόγνωση.