Σαν σήμερα 30 Μαΐου, ο Σαρλ ντε Γκολ σφραγίζει το τέλος του Μάη του '68

Σαν σήμερα, στις 30 Μαΐου 1968, ο στρατηγός Σαρλ ντε Γκωλ επιστρέφει στο Παρίσι έπειτα από την ολιγόωρη «απόδρασή» του στο Μπάντεν-Μπάντεν της Γερμανίας και εκφωνεί ραδιοφωνικό διάγγελμα, που σηματοδότησε το τέλος της εξέγεσης του Μάη του '68.

Της φυγής του ντε Γκωλ στο γερμανικό θέρετρο είχαν προηγηθεί εβδομάδες άγριων συγκρούσεων μεταξύ φοιτητών και εργατών με την αστυνομία, γενική απεργία και διαδηλώσεις σε πανεθνικό επίπεδο που όμοιές τους δεν είχε ξαναδεί η Γαλλία, με το Παρίσι και το Quartier Latin να βρίσκονται στο επίκεντρο της εξέγερσης κόντρα στο κατεστημένο.

Τα τελευταία 24ωρα του Μάη η ένταση είχε κορυφωθεί σε τέτοιο σημείο που ο πρόεδρος ντε Γκωλ είχε εκφράσει τη βεβαιότητά του ότι στις 29 Μαΐου θα γινόταν επανάσταση και εξέτασε την επέμβαση του στρατού. Στη συνέχεια, αποφάσισε αιφνιδιαστικά - και μυστικά από την κυβέρνησή του - να φύγει από τη χώρα, πιστεύοντας ότι με τον τρόπο αυτό θα αποδυναμωθεί ο σκοπός και το μήνυμα της μεγάλης διαδήλωσης που προγραμματιζόταν.

Έτσι, δύο ελικόπτερα απογειώθηκαν το μεσημέρι από τα νοτιοδυτικά του Παρισιού και μετέφεραν τον ντε Γκώλ στη Γερμανία, οπού εκεί θα οργάνωνε τη στρατιωτική επίθεση ανακατάληψης του Παρισιού, καθώς ήταν βέβαιος ότι το προεδρικό μέγαρο θα έπεφτε στα χέρια των εξεγερμένων.

Αφού είχε έρθει σε επαφή με όλους τους διοικητές των μεγάλων μονάδων και είχε εξασφαλίσει την υποστήριξή τους για την κατάπνιξη της εξέγερσης με τα όπλα, επέστρεψε στο εξοχικό του, στο Κολομπέ λε ντεζ Εγκλίζ, στη βορειοανατολική Γαλλία. Πέρασε τη νύχτα εκεί. Τελικά, η τεράστια διαδήλωση έλαβε χώρα ειρηνικά.

To διάγγελμα

Την επόμενη μέρα, στις 30 Μαΐου ο Σαρλ ντε Γκωλ επέστρεψε στο Μέγαρο των Ηλυσίων. Αισθανόταν πανίσχυρος. Το απόγευμα, απηύθυνε διάγγελμα στον γαλλικό λαό μέσω ραδιοφώνου, για να ξυπνήσει τις αναμνήσεις των ραδιοφωνικών μηνυμάτων του της αντίστασης κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου.

Στο καταλυτικό αυτό διάγγελμα, απείλησε ευθέως με επέμβαση του στρατού και με εμφύλιο πόλεμο, ενώ ταυτόχρονα διέλυσε την Εθνοσυνέλευση, ώστε να μην υπάρχει δυνατότητα θεσμικής έκφρασης της αντιπολίτευσης σε περίπτωση αιματοκυλίσματος της χώρας.

«Γαλλίδες, Γάλλοι, ως εγγυητής της εθνικής και δημοκρατικής νομιμότητας... πήρα τις αποφάσεις μου. Υπό τις παρούσες συνθήκες, δεν παραιτούμαι... Δεν θα αλλάξω τον πρωθυπουργό... Διαλύω σήμερα την Εθνοσυνέλευση... Αναβάλλω το δημοψήφισμα το οποίο είχα εξαγγείλει... Αν συνεχιστεί αυτή η κατάσταση, θα πρέπει, για να διατηρήσω τη Δημοκρατία, να ακολουθήσω, σύμφωνα με το Σύνταγμα, άλλους δρόμους, πέραν της άμεσης καθολικής ψηφοφορίας. Σε οποιαδήποτε περίπτωση, παντού και αμέσως πρέπει να οργανωθεί η αντίσταση των πολιτών... Η Γαλλία πραγματικά απειλείται με δικτατορία. Θέλουν να την υποχρεώσουν να υποκύψει σε μια εξουσία που θα επιβαλλόταν μέσα σε εθνική απελπισία. Μια εξουσία που θα ήταν τότε προφανώς κατ' ουσίαν η εξουσία του νικητή, δηλαδή του ολοκληρωτικού κομμουνισμού. Φυσικά, στην αρχή θα την χρωμάτιζαν με απατηλή εμφάνιση, χρησιμοποιώντας τη φιλοδοξία ή το μίσος περιθωριακών πολιτικών. Έπειτα από αυτό, αυτά τα πρόσωπα δεν θα ζύγιζαν περισσότερο από το βάρος τους, που δεν είναι μεγάλο. Ε, λοιπόν, όχι! Η Δημοκρατία δεν θα παραιτηθεί, ο λαός θα ανακτήσει τον έλεγχο. Ζήτω η Δημοκρατία, ζήτω η Γαλλία!»

Το διάγγελμα του ντε Γκωλ σφράγισε οριστικά και αμετάκλητα την τύχη της εξέγερσης του Μάη. Αμέσως μετά τη λήξη του, εκατοντάδες χιλιάδες Γάλλοι ξεχύθηκαν στους δρόμους για να συμμετάσχουν σε μία ήδη προγραμματισμένη διαδήλωση υποστήριξης του στρατηγού. Υπολογίζεται ότι συμμετείχαν πάνω από 500.000 άτομα στη διαδήλωση αυτή υπέρ του ντε Γκωλ.

Οι κινητοποιήσεις των φοιτητών συνεχίστηκαν και στις αρχές Ιουνίου, χωρίς ανάλογα αποτελέσματα, ενώ τα συνδικάτα κατάφεραν να συμφωνήσουν με την κυβέρνηση σημαντικές μισθολογικές αυξήσεις.

Η εξέγερση έλαβε τέλος επί της ουσίας, ωστόσο η παρακαταθήκη της έμεινε ζωντανή για πάντα, καθώς δημιούργησε πολιτική ριζοσπαστικοποίηση σε ολόκληρη τη γενιά των νέων εκείνης της εποχής, πυροδότησε εξεγέρσεις σε άλλα σημεία του πλανήτη και υποχρέωσε τις κυβερνήσεις να κάνουν σοβαρές μεταρρυθμίσεις στη συνέχεια. Κυρίως όμως ο "Γαλλικός Μάης" δημιούργησε έναν πολιτισμό άρνησης του παλαιού σε όλους σχεδόν τους τομείς της κοινωνίας, έναν πολιτισμό εξέγερσης και ανυπακοής που εκφράστηκε γλαφυρά με πολλά από τα συνθήματά του που έμειναν στην Ιστορία.

Γεγονότα σαν σήμερα 30 Μαΐου

1381 - Έναρξη της Εξέγερσης των Χωρικών στην Αγγλία.
1416 - Η Σύνοδος της Κωνσταντίας, η οποία συγκλήθηκε από τον αυτοκράτορα Σιγισμόνδο, υποστηρικτή του Αντίπαπα Ιωάννη ΚΓ΄, εκτελεί στην πυρά τον Ιερώνυμο της Πράγας ως αιρετικό.
1431 - Εκατονταετής Πόλεμος: Στη Ρουέν της Γαλλίας, η 19χρονη Ιωάννα της Λωραίνης καίγεται στην πυρά από τους Άγγλους.
1434 - Πόλεμοι των Χουσιτών: Μάχη του Λίπανι. Οι δυνάμεις των Ουτρακιστών νικούν και σχεδόν εξολοθρεύουν τις δυνάμεις των Θαβοριτών του Πρόκοπ, τερματίζοντας ουσιαστικά τον πόλεμο.
1536 - Ο Ερρίκος Η΄ της Αγγλίας παντρεύεται την Τζέιν Σίμουρ.
1574 - Ο Ερρίκος Γ΄ γίνεται βασιλιάς της Γαλλίας.
1588 - Σαλπάρει από τη Λισαβόνα για τη Μάγχη το τελευταίο πλοίο της Ισπανικής Αρμάδας.
1631 - Εκδίδεται η Gazette de France, η πρώτη γαλλική εφημερίδα.
1635 - Τριακονταετής Πόλεμος: Υπογράφεται η συνθήκη της Πράγας.
1814 - Ναπολεόντειοι Πόλεμοι: Υπογράφεται η συνθήκη των Παρισίων, με την οποία τα γαλλικά σύνορα επιστρέφουν στην έκταση που είχαν το 1792. Ο Ναπολέων Α΄ της Γαλλίας εξορίζεται στην Έλβα.
1842 - Πραγματοποιείται στο Λονδίνο αποτυχημένη απόπειρα δολοφονίας της βασίλισσας Βικτώρια.
1876 - Καθαιρείται ο Οθωμανός σουλτάνος Αμπντούλ Αζίζ και τον διαδέχεται ο ανιψιός του, Μουράτ Ε΄.
1883 - Στη Νέα Υόρκη, μία φήμη ότι η γέφυρα του Μπρούκλιν πρόκειται να καταρρεύσει προκαλεί πανικό με απολογισμό 12 νεκρούς.
1911 - Ολοκληρώνεται το πρώτο Ράλι Ιντιανάπολις 500, με πρώτο νικητή τον Ρέι Χαρούν.
1913 - Υπογράφεται η συνθήκη του Λονδίνου, δίνοντας τέλος στον Α΄ Βαλκανικό Πόλεμο.
1937 - Η αστυνομία του Σικάγου πυροβολεί και σκοτώνει 10 διαδηλωτές εργάτες.
1941 - Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος: Ο Μανώλης Γλέζος και ο Απόστολος Σάντας αναρριχώνται στην Ακρόπολη της Αθήνας και κατεβάζουν τη γερμανική σημαία.
1961 - Δολοφονείται στο Σάντο Ντομίγκο της Δομινικανής Δημοκρατίας ο δικτάτορας Ραφαήλ Τρουχίλιο.
1967 - Η ανατολική περιφέρεια της Νιγηρίας ανακηρύσσει την ανεξαρτησία της ως Δημοκρατία της Μπιάφρας, πυροδοτώντας εμφύλιο πόλεμο.
1968 - Ο Σαρλ ντε Γκωλ επανεμφανίζεται δημόσια μετά την πτήση του προς το Μπάντεν-Μπάντεν της Γερμανίας και με ραδιοφωνικό του διάγγελμα ανακοινώνει τη διάλυση της Γαλλικής Εθνοσυνέλευσης. Αμέσως μετά, λιγότερο από ένα εκατομμύριο υποστηρικτές του βαδίζουν στη λεωφόρο Ηλυσίων Πεδίων στο Παρίσι. Αυτό είναι το σημείο καμπής των γεγονότων του Μάη του '68 στη Γαλλία.
1998 - Η Κατερίνα Θάνου καταρρίπτει το ρεκόρ στα 100 μέτρα γυναικών, σημειώνοντας επίδοση 10.99.
2006 - Αθήνα: η τρομοκρατική οργάνωση Επαναστατικός Αγώνας εξαπολύει βομβιστική επίθεση κατά του τότε υπουργού Πολιτισμού Γ. Βουλγαράκη έξω από το σπίτι του, στον Λυκαβηττό.

Γεννήσεις σαν σήμερα 30 Μαΐου

1201 - Θεοβάλδος Α΄, βασιλιάς της Ναβάρρας
1814 - Μιχαήλ Μπακούνιν, Ρώσος επαναστάτης και φιλόσοφος
1845 - Αμεδαίος, βασιλιάς της Ισπανίας
1846 - Πέτερ Καρλ Φαμπερζέ, Ρώσος κοσμηματοποιός
1881 - Γκέοργκ φον Κύχλερ, Γερμανός στρατάρχης
1896 - Χάουαρντ Χοκς, Αμερικανός σκηνοθέτης
1899 - Έρβιν Θάλμπεργκ, Αμερικανός παραγωγός
1908 - Χάνες Αλφβέν, Σουηδός φυσικός
1908 - Μελ Μπλανκ, Αμερικανός ηθοποιός
1912 - Τζούλιους Άξελροντ, Αμερικανός βιοχημικός
1928 - Γκούσταβ Λέονχαρτ, Ολλανδός μουσικός και διευθυντής ορχήστρας
1931 - Γεράσιμος Αρσένης, Έλληνας πολιτικός
1934 - Αλεξέι Λεόνοφ, Ρώσος κοσμοναύτης
1934 - Αλκέτας Παναγούλιας, Έλληνας ποδοσφαιριστής και προπονητής
1935 - Γεράσιμος Λαβράνος, Έλληνας συνθέτης
1951 - Φερνάντο Λούγο, Παραγουανός πολιτικός
1951 - Ζντράβκο Τσόλιτς, Γιουγκοσλάβος τραγουδιστής
1962 - Τίμο Σόινι, Φινλανδός πολιτικός
1965 - Τάσος Μητσόπουλος, Κύπριος πολιτικός
1974 - Κώστας Χαλκιάς, Έλληνας ποδοσφαιριστής
1977 - Πυγμαλίων Δαδακαρίδης, Έλληνας ηθοποιός
1977 - Βάσκο Ευθύμωφ, Βούλγαρος καλαθοσφαιριστής
1980 - Στίβεν Τζέραρντ, Άγγλος ποδοσφαιριστής

Θάνατοι σαν σήμερα 30 Μαΐου

1035 - Βαλδουίνος Δ΄, κόμης της Φλάνδρας
1252 - Φερδινάνδος Γ΄, βασιλιάς της Καστίλης
1431 - Ιωάννα της Λωραίνης, Γαλλίδα ηρωίδα
1434 - Πρόκοπ ο Φαλακρός, ηγέτης των Χουσιτών
1574 - Κάρολος Θ΄, βασιλιάς της Γαλλίας
1593 - Κρίστοφερ Μάρλοου, Άγγλος θεατρικός συγγραφέας
1640 - Πέτερ Πάουλ Ρούμπενς, Φλαμανδός ζωγράφος
1744 - Αλεξάντερ Πόουπ, Άγγλος ποιητής
1770 - Φρανσουά Μπουσέ, Γάλλος ζωγράφος
1778 - Βολταίρος, Γάλλος συγγραφέας και φιλόσοφος
1826 - Παλαιών Πατρών Γερμανός, Έλληνας μητροπολίτης
1912 - Γουίλμπουρ Ράιτ, Αμερικανός αεροπόρος
1918 - Γκεόργκι Πλεχάνοφ, Ρώσος επαναστάτης και φιλόσοφος
1960 - Μπορίς Παστερνάκ, Ρώσος συγγραφέας
1967 - Κλοντ Ρέινς, Άγγλος ηθοποιός
1970 - Έντουιν Τζόνσον, Αμερικανός γερουσιαστής
1976 - Μιτσούο Φουσίντα, Ιάπωνας αεροπόρος
1977 - Βασίλης Ρώτας, Έλληνας συγγραφέας
2007 - Ουίλιαμ Μέρεντιθ, Αμερικανός ποιητής και πανεπιστημιακός
2009 - Λουίς Καμπράλ, πρόεδρος της Γουινέα-Μπισσάου
2014 - Λεωνίδας Βασιλικόπουλος, Έλληνας αντιναύαρχος
2019 - Κώστας Ευρυπιώτης, Έλληνας ηθοποιός