Politico: Πώς μια σαπουνόπερα μπορεί να στερήσει από τον Ερντογάν τη γυναικεία ψήφο

Πώς μια δημοφιλής σαπουνόπερα, με τίτλο «Cranberry Sherbet» («σορμπέ κράνμπερι»), έγινε ξαφνικά ένα από τα πιο καυτά σημεία συζήτησης πριν από τις κρίσιμες εκλογές στην Τουρκία, διερωτάται το Politico, και πώς μπορεί να επηρεάσει τις γυναίκες υποστηρίκτριες του Ερντογάν;

Όλα έχουν να κάνουν με ένα από τα πρόσωπα της σειράς, τη Νουρσεμά. Η συγκλονιστική της μοίρα ωθεί τους τηλεθεατές να θέσουν ένα δύσκολο ερώτημα: Ποιον θα ψήφιζε; Οι απαντήσεις είναι σκληρές για τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος θέλει να παρατείνει την 20ετή του κυριαρχία στην Τουρκία.

Η Νουρσεμά είναι μια ισχυρή, έξυπνη και ευσεβής μουσουλμάνα στη σαπουνόπερα. Εκατομμύρια γυναίκες της γειτονικής χώρας μπορούν εύκολα να ταυτιστούν μαζί της. Ωστόσο, η μοίρα της στη σαπουνόπερα είναι σοκαριστική: η συντηρητική οικογένειά της την αναγκάζει να παντρευτεί έναν βίαιο σύζυγο. Εκείνος επιχειρεί να τη βιάσει και στη συνέχεια τη σπρώχνει από ένα παράθυρο όταν εκείνη αντιστέκεται, σχεδόν σκοτώνοντάς την.

Στις αρχές Απριλίου, το ΕΣΡ της Τουρκίας αντέδρασε σκληρά στην οδυνηρή ιστορία της Νουρσεμά, επιβάλλοντας πρόστιμο στους δημιουργούς της σειράς και απαγορεύοντας προσωρινά τη σαπουνόπερα. Η επίσημη εκδοχή ήταν ότι οι Αρχές έπρεπε να παρέμβουν για να αποτρέψουν την απεικόνιση της βίας κατά των γυναικών. Ωστόσο, πολλοί παρατηρητές λένε πως η κυβέρνηση ενοχλήθηκε από την κριτική απεικόνιση μιας θρησκευτικής οικογένειας, στην οποία οι γυναίκες έχουν ελάχιστη φωνή.

Oι γυναίκες είχαν στηρίξει την άνοδο του Ερντογάν

Η υποστήριξη των θρησκευόμενων, συντηρητικών γυναικών υπήρξε ζωτικής σημασίας για την άνοδο του Ερντογάν στην εξουσία. Για πολλές, ο Τούρκος πρόεδρος ήταν μια απελευθερωτική φιγούρα, καθώς οι επιλογές τους είχαν προηγουμένως περιοριστεί από κοσμικές κυβερνήσεις, οι οποίες τις απέκλειαν από τα σχολεία, τα πανεπιστήμια, τους δημόσιους και εργασιακούς χώρους αν φορούσαν μαντήλα. Θεωρητικά, πολλοί πιστεύουν ότι θα έπρεπε να μπορεί να υπολογίζει στην ψήφο της Νουρσεμά.

Τα πράγματα, όμως, δεν είναι τόσο απλά. Όσα θίγονται στην τουρκική σειρά «αγγίζουν» μερικά από τα πιο φλέγοντα κοινωνικά και πολιτικά ζητήματα της χώρας.

Ορισμένες από τις γυναίκες που είχαν στηρίξει την άνοδο του Ερντογάν στην εξουσία έχουν τώρα αμφιβολίες για θέματα όπως η κακοδιαχείριση της οικονομίας, αλλά και τα δικαιώματα των γυναικών. Σημείο αιχμής αποτελεί και η συζυγική βία. Το πρόβλημα για τον Ερντογάν, πολιτικά, είναι ότι εγκαταλείφθηκε από πρώην συμμάχους του και αναγκάστηκε να προχωρήσει σε συνασπισμό με ακραίους ισλαμιστές εταίρους για αυτές τις εκλογές, γεγονός το οποίο εγείρει φόβους ότι η Άγκυρα θα μπορούσε να ανατρέψει τη νομοθεσία για την ενδοοικογενειακή βία.

Χάνει υποστηρίκτριες το ΑΚΡ

Αυτό είναι το σημείο όπου η Νουρσεμά γίνεται έντονα πολιτικό ζήτημα. Η σαπουνόπερα έχει γίνει θέμα πάνελ, συζητήσεων και άρθρων, και μάλιστα αποτέλεσε την έμπνευση για ένα πανό-σλόγκαν για την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας στις 8 Μαρτίου.

«Εμείς δεν έχουμε καμία επαφή πουθενά. Νομίζαμε ότι ένα θρησκευτικό κόμμα θα έφερνε ισότητα και δικαιοσύνη, αλλά όσο περνούσε ο καιρός βλέπαμε ότι δεν έκαναν κάτι τέτοιο»., δηλώνει μια νεαρή γυναίκα στο Politico, η οποία χαρακτηρίζει την Τουρκία «πελατειακό κράτος».

Το Ίδρυμα Κοινωνικής Δημοκρατίας, μια τουρκική ΜΚΟ, διαπίστωσε ότι πάνω από το ένα τρίτο των γυναικών υποστηρικτών μπορεί να απομακρυνθούν από το ΑΚΡ (Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης) του Ερντογάν, σε αυτές τις εκλογές. Η υποστήριξη για το ΑΚΡ μεταξύ των Τούρκων γυναικών το 2018 ήταν πάνω από 38%, αλλά αυτή τη φορά θα μπορούσε να πέσει κάτω από 27%.

«Οι θέσεις των συντηρητικών γυναικών, η απόσταση ή η εγγύτητά τους [στο ΑΚΡ] θα είναι καθοριστικές στις εκλογές. Παρατηρούμε ότι υπάρχει μια αποξένωση, αλλά δεν ξέρουμε αν αυτό θα μεταφραστεί σε ψήφο προς την αντιπολίτευση», σχολιάζει η Berrin Sönmez, ακτιβίστρια και ακαδημαϊκός.

Ο Ερντογάν, παρ' όλα αυτά, θα μπορούσε επίσης να αποδειχθεί σημαντικός παράγοντας για να ψηφίσουν αυτές οι γυναίκες το AKP για μια τελευταία φορά. Η Sönmez πρόσθεσε ότι οι συντηρητικές γυναίκες έχουν αποκτήσει ένα καθεστώς που δεν θέλουν να χάσουν.

Οι συνεργασίες-«αγκάθι» του Ερντογάν

Όμως, οι νεαρές γυναίκες εμφανίζονται να είναι καχύποπτες στη συμμαχία του Ερντογάν με το ισλαμιστικό Κόμμα Νέας Ευημερίας και το κουρδικό ισλαμιστικό HÜDA-PAR, προέκταση μιας βίαιης ομάδας, γνωστής ως κουρδική Hizbullah, η οποία κατηγορείται για εγκληματικές δραστηριότητες, συμπεριλαμβανομένων βασανιστηρίων και δολοφονιών.

Τα δύο αυτά κόμματα επιδιώκουν να φέρουν έναν πιο ισλαμικό τρόπο ζωής στην Τουρκία, να ποινικοποιήσουν τη μοιχεία, να καταργήσουν τους νόμους που τιμωρούν τη βία κατά των γυναικών και να αλλάξουν τους νόμους του Αστικού Κώδικα που αφορούν στην ηλικία γάμου για τα νεαρά κορίτσια.

Η Özlem Zengin, αναπληρώτρια πρόεδρος της ομάδας του AKP στο Κοινοβούλιο, είχε στοχοποιηθεί και απειληθεί επειδή υπερασπίστηκε τον νόμο που προστατεύει τις γυναίκες και αποτρέπει τη βία κατά των γυναικών. Η Zengin επισήμανε ότι ο νόμος για την προστασία των γυναικών αποτελεί κόκκινη γραμμή, όταν το Κόμμα Νέας Ευημερίας ζήτησε την ακύρωσή του κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων με τον Ερντογάν.

Υπενθυμίζεται ότι ο Ερντογάν αποσύρθηκε τον Ιούλιο του 2021 από τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης που προλαμβάνει και καταπολεμά τη βία κατά των γυναικών, με το επιχείρημα ότι διευκολύνει την ομοφυλοφιλία και υπονομεύει τις οικογενειακές αξίες, κάτι το οποίο απομακρύνει περισσότερο τις γυναίκες από τον ίδιο.