Σαν σήμερα 5 Μαΐου 1981: Έρχεται το τέλος για τον Μπόμπι Σαντς

Σαν σήμερα, 5 Μαΐου 1981, o Μπόμπι Σαντς, ηγετικό στέλεχος του Ιρλανδικού Δημοκρατικού Στρατού (IRA), άφησε την τελευταία του πνοή μετά από πολυήμερη απεργία πείνας στις φυλακές Μέιζ, στη Βόρεια Ιρλανδία.

Ήταν ο επικεφαλής της απεργίας πείνας του 1981, κατά την οποία φυλακισμένα μέλη του IRA εναντιώθηκαν στην αφαίρεση της ιδιότητας τους ως πολιτικών κρατουμένων. Στα υπόλοιπα αιτήματά τους συμπεριλαμβάνονταν το να επιτρέπεται στους κρατουμένους να φορούν τα δικά τους ρούχα μέχρι να δέχονται επισκέψεις και αλληλογραφία. Οι αρχές απέρριψαν τα αιτήματα του Μπόμπι Σαντς και ο ίδιος ήταν αποφασισμένος να συνεχίσει την απεργία πείνας μέχρι τέλους.

Κατά τη διάρκεια της απεργίας πείνας εξελέγη βουλευτής του Βρετανικού Κοινοβουλίου, επικρατώντας του Προτεστάντη αντιπάλου του, ακυρώνοντας το επιχείρημά της βρετανικής κυβέρνησης ότι ο IRA ήταν μία περιθωριακή τρομοκρατική οργάνωση και δεν τύγχανε λαϊκής υποστήριξης.

Παρά την εκλογή του, ο Σαντς συνέχισε την απεργία πείνας, καθώς η στάση της Θάτσερ δεν άλλαξε. Στις 3 Μαΐου έπεσε σε κώμα και στις 5 Μαΐου 1981 άφησε την τελευταία του πνοή σε ηλικία 27 ετών. Είχε αρνηθεί τροφή για 66 ημέρες. Τις τελευταίες εβδομάδες της ζωής του τις πέρασε σε μία κλίνη νερού για την προστασία του εύθραυστου σώματός του.

Ο θάνατος του Σαντς προκάλεσε κύματα αγανάκτησης σε όλο τον κόσμο. Οι ΗΠΑ εξέφρασαν «βαθιά λύπη», εφημερίδες σε όλο τον κόσμο καταδίκασαν την σκληρότητα της Θάτσερ να αφήσει ένα μέλος του κοινοβουλίου να πεθάνει και μεγάλες ταραχές ξέσπασαν στους δρόμους της Βόρειας Ιρλανδίας. Την πομπή της κηδείας του παρακολούθησαν περισσότερα από 100.000 άτομα.

«Ο κύριος Σαντς ήταν ένας καταδικασμένος εγκληματίας. Ο ίδιος επέλεξε να χάσει τη ζωή του. Ήταν μια επιλογή που η οργάνωσή του δεν άφησε σε πολλά από τα θύματά της», είχε πει η Μάργκαρετ Θάτσερ, απαντώντας σε ερώτηση στη Βουλή των Κοινοτήτων στις 5 Μαΐου 1981.

Τους επόμενους μήνες, εννέα ακόμη κρατούμενοι, μέλη του IRA, πέθαναν σε απεργίες πείνας, που σταμάτησαν τελικά στις 3 Οκτωβρίου 1981.

Τελικά, η βρετανική κυβέρνηση, υποκύπτοντας και στις διεθνείς πιέσεις, ικανοποίησε τα περισσότερα αιτήματα των φυλακισμένων στελεχών του IRA και πολλοί από αυτούς απελευθερώθηκαν βάσει της λεγόμενης «Συμφωνίας της Μεγάλης Παρασκευής», που έθεσε τέλος στις μακροχρόνιες συγκρούσεις στη Βόρεια Ιρλανδία, τις λεγόμενες «Ταραχές» («The Troubles»).

Γεγονότα σαν σήμερα 5 Μαΐου

553: Αρχίζει στην Κωνσταντινούπολη η Ε΄ Αγία Οικουμενική Σύνοδος.

1260: Ο Κουμπλάι Χαν γίνεται κυβερνήτης της Μογγολικής αυτοκρατορίας.

1494: Ο Χριστόφορος Κολόμβος αποβιβάζεται στην Τζαμάικα και τη διεκδικεί για την Ισπανία.

1762: Η Ρωσία και η Πρωσία υπογράφουν τη συνθήκη της Αγίας Πετρούπολης.

1789: Στη Γαλλία, συνέρχεται για πρώτη φορά από το 1614 η Συνέλευση των Τάξεων.

1818: Ο Παναγιώτης Σέκερης μυείται στη Φιλική Εταιρεία.

1821: Ο αυτοκράτορας Ναπολέων Α΄ πεθαίνει εξόριστος στη νήσο της Αγίας Ελένης στον νότιο Ατλαντικό Ωκεανό.

1821: Ο πλοίαρχος Ευάγγελος Ματζαράκης σηκώνει το λάβαρο της επανάστασης στη Σαντορίνη.

1835: Ανοίγει μεταξύ Βρυξελλών και Μέχελεν ο πρώτος σιδηρόδρομος στην ηπειρωτική Ευρώπη.

1860: Ο Τζουζέπε Γκαριμπάλντι σαλπάρει από τη Γένοβα, ηγούμενος της εκστρατείας των Χιλίων για να κατακτήσει το Βασίλειο των Δύο Σικελιών.

1925: Τα Αφρικάανς γίνονται επίσημη γλώσσα στη Νότια Αφρική.

1936: Οι ιταλικές δυνάμεις καταλαμβάνουν την Αντίς Αμπέμπα στην Αιθιοπία.

1941: Ο αυτοκράτορας της Αιθιοπίας Χαϊλέ Σελασιέ επιστρέφει στη χώρα.

1945: Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος: Η Πράγα επαναστατεί κατά των ναζί. Την ίδια ημέρα απελευθερώνεται το στρατόπεδο συγκέντρωσης Μαουτχάουζεν.

1949: Ιδρύεται το Συμβούλιο της Ευρώπης.

1961: Πρόγραμμα Μέρκιουρι: ο Άλαν Σέπαρντ γίνεται ο πρώτος Αμερικανός που ταξιδεύει στο διάστημα, σε μία υποτροχιακή πτήση.

1980: Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής εκλέγεται πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας για πρώτη φορά.

2001: Ο Πάπας Ιωάννης Παύλος Β΄ επισκέπτεται την Ελλάδα. Είναι η πρώτη επίσκεψη πάπα της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας μετά το σχίσμα του 1054.

2002: Ο Παναθηναϊκός αναδεικνύεται πρωταθλητής Ευρώπης στο μπάσκετ για τρίτη φορά στην ιστορία του. Στον τελικό του φάιναλ-φορ που έγινε στην Μπολόνια της Ιταλίας επικράτησε της Κίντερ Μπολόνια με 89-83.

2005: Στις εθνικές εκλογές του Ηνωμένου Βασιλείου, ο Τόνι Μπλερ εκλέγεται για τρίτη συνεχόμενη φορά πρωθυπουργός.

2010: Μεγάλη απεργία στην Ελλάδα κατά της υπογραφής μνημονίου με το ΔΝΤ και την ΕΕ για την αποτροπή της χρεοκοπίας. Πραγματοποιούνται διαδηλώσεις σε όλη τη χώρα. Στην τράπεζα Marfin πραγματοποιείται εμπρηστική επίθεση κατά την οποία τρεις εργαζόμενοι χάνουν τη ζωή τους.

Γεννήσεις σαν σήμερα 5 Μαΐου

1210: Αλφόνσος Γ΄, βασιλιάς της Πορτογαλίας

1352: Ρούπερτ, βασιλιάς της Γερμανίας

1590: Ιωάννης Αλβέρτος Β΄, δούκας του Μεκλεμβούργου

1591: Φρειδερίκος Αχιλλέας, δούκας της Βυρτεμβέργης-Νόιενστατ

1652: Μπαρίς Σερεμέτιεφ, Ρώσος ευγενής

1747: Λεοπόλδος Β΄, αυτοκράτορας της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας

1766: Αντουάν Μορλό, Γάλλος στρατηγός

1813: Σαίρεν Κίρκεγκωρ, Δανός φιλόσοφος

1818: Καρλ Μαρξ, Γερμανός φιλόσοφος

1826: Ευγενία ντε Μοντίχο, αυτοκράτειρα της Γαλλίας

1846: Χένρικ Σιενκιέβιτς, Πολωνός συγγραφέας

1864: Ελίζαμπεθ Κόχραν, Αμερικανίδα δημοσιογράφος

1882: Σίλβια Πάνκχερστ, Αγγλίδα σουφραζέτα

1889: Βασίλης Ρώτας, Έλληνας συγγραφέας

1905: Φλόιντ Γκόντφρεντσον, Αμερικανός σχεδιαστής κόμικς

1919: Ζιλ Αντριαμαχαζό, στρατιωτικός από τη Μαδαγασκάρη

1919: Γεώργιος Παπαδόπουλος, Έλληνας δικτάτορας

1922: Νταν Γεωργιάδης, Έλληνας προπονητής ποδοσφαίρου

1927: Τσαρλς Ρόζεν, Αμερικανός πιανίστας και μουσικολόγος

1933: Ρατνασίρι Γουικρεμαναγιάκε, πρωθυπουργός της Σρι Λάνκα

1935: Κοραλία Ανδρειάδη, Ελληνίδα ποιήτρια

1947: Μαλάμ Μπακάι Σανιά, πρόεδρος της Γουινέας-Μπισσάου

1948: Μπιλ Γουόρντ, Άγγλος μουσικός

1955: Κώστας Χαριτοδιπλωμένος, Έλληνας τραγουδοποιός

1963: Τζέιμς ΛαΜπρι, Καναδός τραγουδιστής (Dream Theater)

1965: Αλέξανδρος Ρήγας, Έλληνας ηθοποιός και σκηνοθέτης

1966: Σεργκέι Στάνισεφ, Βούλγαρος πολιτικός

1976: Τάσος Πάντος, Έλληνας ποδοσφαιριστής

1983: Χένρι Κάβιλ, Βρετανός ηθοποιός

1987: Μαρίγια Σέστιτς, Βόσνια τραγουδίστρια

1988: Αντέλ, Αγγλίδα τραγουδίστρια

Θάνατοι σαν σήμερα 5 Μαΐου

311: Γαλέριος, Ρωμαίος αυτοκράτορας

984: Γκερμπέργκα της Σαξονίας, βασίλισσα της Γαλλίας

1198: Σοφία του Μινσκ, βασίλισσα της Δανίας

1309: Κάρολος Β΄, βασιλιάς της Νάπολης

1426: Άγιος Εφραίμ της Νέας Μάκρης

1432: Φραντσέσκο Μπουσσόνε ντα Καρμανιόλα, Ιταλός τυχοδιώκτης

1600: Ζαν Νικό, Γάλλος διπλωμάτης και λόγιος

1705: Λεοπόλδος Α΄, αυτοκράτορας της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας

1821: Ναπολέων Α΄, Γάλλος στρατιωτικός και πολιτικός ηγέτης

1827: Φρειδερίκος-Αύγουστος Α΄ της Σαξωνίας, βασιλιάς της Σαξωνίας

1930: Γεώργιος Μ. Αβέρωφ, Έλληνας πολιτικός

1948: Αλέξανδρος Γκιάλας, Έλληνας ποιητής

1965: Νίκος Γούναρης, Έλληνας τραγουδιστής

1977: Λούντβιγκ Έρχαρντ, Γερμανός πολιτικός

1981: Μπόμπι Σαντς, Ιρλανδός αγωνιστής

1984: Φωκίων Βουνάτσος, Έλληνας πολιτικός

1991: Λευτέρης Κιοσκλής, Έλληνας πολιτικός

1993: Ηλίας Κατριβάνος, Έλληνας πολιτικός

1993: Παναγής Παπαληγούρας, Έλληνας πολιτικός

1995: Μιχαήλ Μποτβίνικ, Ρώσος σκακιστής

1999: Βασίλης Διαμαντόπουλος, Έλληνας ηθοποιός

2010: Ουμάρου Γιαρ Αντούα, Νιγηριανός πολιτικός

2017: Ελί Ουλντ Μοχάμεντ Βαλ, Μαυριτανός πολιτικός