H oμιλία του διάσημου ιστορικού Τίμοθι Σνάιντερ στον ΟΗΕ για τη «ρωσοφοβία»

Την ομιλία του διάσημου ιστορικού Τίμοθι Σνάιντερ σχετικά με τη ρωσική ρητορική μίσους στο Συμβούλιο του ΟΗΕ, κατά τη Σύνοδο που συγκάλεσε η Ρωσική Ομοσπονδία με θέμα τη… «ρωσοφοβία», δημοσιεύει στο τρέχον τεύχος της η Athens Review of Books.

Στο τεύχος 149 της αθηναϊκής επιθεώρησης του βιβλίου, παρατίθεται ολόκληρο το κείμενο της ομιλίας του Τίμοθι Σνάιντερ σχετικά με τη ρωσική ρητορική μίσους στο Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, κατά τη Σύνοδο που συγκάλεσε η Ρωσική Ομοσπονδία στις 14 Μαρτίου 2023, με θέμα τη «ρωσοφοβία».

Ο καθηγητής Τίμοθι Σνάιντερ έστειλε το κείμενο της ομιλίας του στην Athens Review of Books από όπου αναδημοσιεύουμε.

Η μετάφραση είναι της Μιμής Βασιλάκη.

Τίμοθι Σνάιντερ - Παριστάνοντας το θύμα

1.

Κυρίες και κύριοι, βρίσκομαι ενώπιόν σας ως ιστορικός της περιοχής, ως ιστορικός της Ανατολικής Ευρώπης, και ειδικότερα ως ιστορικός μαζικών δολοφονιών και πολιτικών θηριωδιών. Χαίρομαι που μου ζητήθηκε να σας ενημερώσω σχετικά με τη χρήση του όρου «ρωσοφοβία» από τους Ρώσους κρατικούς παράγοντες. Πιστεύω ότι μια τέτοια συζήτηση μπορεί να ξεκαθαρίσει μερικά θέματα σχετικά με τον χαρακτήρα του επιθετικού πολέμου της Ρωσίας εναντίον της Ουκρανίας και την παράνομη κατοχή ουκρανικών εδαφών. Θα μιλήσω εν συντομία και θα περιοριστώ σε δύο παρατηρήσεις.

Η πρώτη παρατήρηση είναι ότι η ζημιά στους Ρώσους, και η ζημιά στη ρωσική κουλτούρα, είναι κατά κύριο λόγο αποτέλεσμα των πολιτικών της Ρωσικής Ομοσπονδίας. Εάν ανησυχούμε για την ζημιά στους Ρώσους και τον ρωσικό πολιτισμό, τότε θα πρέπει να μας ανησυχούν οι πολιτικές πρακτικές του ρωσικού κράτους.

Η δεύτερη παρατήρησή μου είναι ότι ο όρος «ρωσοφοβία» τον οποίο συζητάμε σήμερα χρησιμοποιείται κατά τη διάρκεια αυτού του πολέμου ως μια μορφή ιμπεριαλιστικής προπαγάνδας με την οποία ο επιτιθέμενος ισχυρίζεται ότι είναι το θύμα. Χρησίμευσε κατά τη διάρκεια του προηγούμενου έτους ως δικαιολογία για τα ρωσικά εγκλήματα πολέμου στην Ουκρανία.

Επιτρέψτε μου να ξεκινήσω από το πρώτο σημείο. Όταν συζητάμε για «ρωσοφοβία» προϋποτίθεται πως μας ανησυχεί η ζημία στους Ρώσους. Αυτή είναι μια προϋπόθεση που σίγουρα συμμερίζομαι. Συμμερίζομαι την ανησυχία για τους Ρώσους. Συμμερίζομαι την ανησυχία για τη ρωσική κουλτούρα. Ας θυμηθούμε λοιπόν, τις ενέργειες οι οποίες κατά την χρονιά που μας πέρασε προκάλεσαν τη μεγαλύτερη ζημιά στους Ρώσους και στον ρωσικό πολιτισμό. Θα αναφέρω εν συντομία δέκα.

1. Αναγκάζοντας τους πιο δημιουργικούς και παραγωγικούς Ρώσους να μεταναστεύσουν. Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία είχε ως αποτέλεσμα περίπου 750.000 Ρώσοι να εγκαταλείψουν τη Ρωσία, στους οποίους συμπεριλαμβάνονται μερικοί από τους πιο δημιουργικούς και παραγωγικούς ανθρώπους. Αυτό είναι ανεπανόρθωτο κακό για τον ρωσικό πολιτισμό και είναι αποτέλεσμα της ρωσικής πολιτικής.
2. Η καταστροφή της ανεξάρτητης ρωσικής δημοσιογραφίας ώστε οι Ρώσοι να μην μπορούν να γνωρίζουν τον κόσμο γύρω τους. Και αυτή είναι ρωσική πολιτική και προκαλεί ανεπανόρθωτη ζημιά στον ρωσικό πολιτισμό.
3. Γενική λογοκρισία και καταστολή της ελευθερίας του λόγου στη Ρωσία. Στην Ουκρανία μπορεί κάποιος να λέει ό,τι θέλει, είτε στα ρωσικά είτε στα ουκρανικά. Στη Ρωσία δεν μπορεί.

Εάν σταθείτε στον δρόμο στη Ρωσία κρατώντας ένα πανό που λέει «Όχι στον πόλεμο», θα συλληφθείτε και πιθανότατα θα φυλακιστείτε. Εάν σταθείτε στην Ουκρανία με ένα πανό που λέει «Όχι στον πόλεμο», ανεξάρτητα σε ποια γλώσσα, δεν θα συμβεί τίποτα. Η Ρωσία είναι μια χώρα μίας κύριας γλώσσας όπου κάποιος μπορεί να πει λίγα. Η Ουκρανία είναι μια χώρα δύο γλωσσών όπου κάποιος μπορεί να λέει ό,τι θέλει.

Όταν επισκέπτομαι την Ουκρανία οι άνθρωποι μου καταθέτουν τις μαρτυρίες τους για τα ρωσικά εγκλήματα πολέμου χρησιμοποιώντας και τις δύο γλώσσες, είτε ουκρανικά είτε ρωσικά, όπως προτιμούν.

4. Η επίθεση εναντίον της ρωσικής κουλτούρας μέσω της λογοκρισίας των σχολικών βιβλίων, της αποδυνάμωσης των ρωσικών πολιτιστικών ιδρυμάτων στο εσωτερικό και της καταστροφής μουσείων και μη κυβερνητικών οργανώσεων που ασχολούνται με τη ρωσική ιστορία. Όλα αυτά είναι ρωσική πολιτική.
5. Η διαστροφή της μνήμης του Μεγάλου Πατριωτικού Πολέμου μέσω της διεξαγωγής ενός επιθετικού πολέμου το 2014 και το 2022, στερώντας έτσι αυτή την κληρονομιά από όλες τις μελλοντικές γενιές των Ρώσων. Αυτή είναι η ρωσική πολιτική. Έχει κάνει μεγάλο κακό στη ρωσική κουλτούρα.
6. Η υποβάθμιση της ρωσικής κουλτούρας σε όλο τον κόσμο και το τέλος αυτού που παλαιότερα ονομαζόταν «russkiy mir», τουρωσικού κόσμου, στο εξωτερικό. Υπήρχαν πολλοί άνθρωποι στην Ουκρανία που έτρεφαν φιλικά αισθήματα προς τη Ρωσία και την ρωσική κουλτούρα. Αυτό τερματίστηκε από δύο ρωσικές εισβολές. Αυτές οι εισβολές ήταν ρωσική κρατική πολιτική.
7. Η μαζική δολοφονία ρωσόφωνων στην Ουκρανία. Ο ρωσικός επιθετικός πόλεμος στην Ουκρανία έχει σκοτώσει περισσότερους ομιλητές της ρωσικής από οποιαδήποτε άλλη ενέργεια μέχρι τώρα.
8. Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία οδήγησε στον μαζικό θάνατο Ρώσων πολιτών που πολεμούσαν ως στρατιώτες στον επιθετικό της πόλεμο. Περίπου 200.000 Ρώσοι είναι νεκροί ή έχουν ακρωτηριαστεί. Αυτή είναι, φυσικά, απλώς ρωσική πολιτική. Είναι πολιτική της Ρωσίας να στέλνει νέους Ρώσους να πεθάνουν στην Ουκρανία.
9. Εγκλήματα πολέμου, τραύματα και ενοχή. Αυτός ο πόλεμος σημαίνει ότι μια γενιά νεαρών Ρώσων, αυτοί που θα επιβιώσουν, θα συμμετάσχουν σε εγκλήματα πολέμου και θα κατατρύχονται από το τραύμα και την ενοχή για το υπόλοιπο της ζωής τους. Αυτό είναι μεγάλη ζημιά για τη ρωσική κουλτούρα.

Όλη αυτή η ζημιά στους Ρώσους και στον ρωσικό πολιτισμό είναι κατόρθωμα της ίδιας της ρωσικής κυβέρνησης, κυρίως κατά τη διάρκεια του περασμένου έτους. Έτσι, αν ανησυχούμε ειλικρινά για το κακό που υφίστανται οι Ρώσοι, αυτά είναι μερικά από τα ζητήματα που θα πρέπει να σκεφτούμε. Αλλά ίσως η χειρότερη ρωσική πολιτική όσον αφορά τους Ρώσους είναι η τελευταία.

10. Η συνεχής εκπαίδευση των Ρώσων στο να πιστεύουν ότι η γενοκτονία είναι κάτι φυσιολογικό. Το βλέπουμε αυτό στους επανειλημμένους ισχυρισμούς του Προέδρου της Ρωσίας ότι η Ουκρανία δεν υπάρχει. Το βλέπουμε αυτό στις γενοκτονικές φαντασιώσεις στα ρωσικά κρατικά μέσα ενημέρωσης. Το βλέπουμε αυτό στη διάρκεια ενός ολόκληρου χρόνου που η κρατική τηλεόραση φτάνει σε εκατομμύρια ή δεκάδες εκατομμύρια Ρώσους πολίτες τηλεθεατές κάθε μέρα. Το βλέπουμε αυτό όταν η ρωσική κρατική τηλεόραση παρουσιάζει τους Ουκρανούς σαν γουρούνια. Το βλέπουμε αυτό όταν η ρωσική κρατική τηλεόραση παρουσιάζει τους Ουκρανούς σαν παράσιτα. Το βλέπουμε αυτό όταν η ρωσική κρατική τηλεόραση παρουσιάζει τους Ουκρανούς σαν σκουλήκια. Το βλέπουμε αυτό όταν η ρωσική κρατική τηλεόραση παρουσιάζει τους Ουκρανούς σαν σατανιστές ή δαίμονες. Το βλέπουμε αυτό όταν η ρωσική κρατική τηλεόραση διακηρύσσει ότι τα παιδιά της Ουκρανίας πρέπει να πνιγούν. Το βλέπουμε αυτό όταν η ρωσική κρατική τηλεόραση διακηρύσσει ότι τα σπίτια της Ουκρανίας πρέπει να καούν με τους ανθρώπους μέσα. Το βλέπουμε αυτό όταν εμφανίζονται άνθρωποι στη ρωσική κρατική τηλεόραση και λένε: «Δεν πρέπει να υπάρχουν καθόλου. Πρέπει να τους οδηγήσουμε στο εκτελεστικό απόσπασμα». Το βλέπουμε όταν κάποιος εμφανίζεται στη ρωσική κρατική τηλεόραση και λέει «θα σκοτώσουμε 1 εκατομμύριο, θα σκοτώσουμε 5 εκατομμύρια, μπορούμε όλους να σας εξοντώσουμε», εννοώντας όλους τους Ουκρανούς.

Τώρα, αν ανησυχούσαμε ειλικρινά για τις βλάβες στους Ρώσους, θα ανησυχούσαμε για το τι σημαίνει η ρωσική πολιτική για τους Ρώσους. Ο ισχυρισμός ότι οι Ουκρανοί είναι «ρωσόφοβοι» είναι ένα ακόμη στοιχείο της ρωσικής ρητορικής μίσους στη ρωσική κρατική τηλεόραση. Στα ρωσικά μέσα ενημέρωσης, όλοι οι άλλοι ισχυρισμοί για τους Ουκρανούς αναμιγνύονται με τον ισχυρισμό ότι οι Ουκρανοί είναι ρωσόφοβοι. Έτσι, για παράδειγμα, στην παραπάνω δήλωση στη ρωσική κρατική τηλεόραση όπου ο ομιλητής προτείνει να εξοντωθούν όλοι οι Ουκρανοί, το σκεπτικό του ήταν ότι πρέπει να εξοντωθούν όλοι επειδή επιδεικνύουν «ρωσοφοβία».

Ο ισχυρισμός ότι οι Ουκρανοί πρέπει να εξοντωθούν επειδή πάσχουν από μια ψυχική ασθένεια γνωστή ως «ρωσοφοβία» βλάπτει τους Ρώσους, γιατί τους εκπαιδεύει στη γενοκτονία. Αλλά φυσικά ένας τέτοιος ισχυρισμός είναι πολύ χειρότερος για τους Ουκρανούς.

Αυτό με φέρνει στο δεύτερο σημείο που θέλω να επισημάνω. Ο όρος «ρωσοφοβία» είναι μια ρητορική στρατηγική που γνωρίζουμε από την ιστορία του ιμπεριαλισμού.

Όταν μια αυτοκρατορία επιτίθεται, η αυτοκρατορία ισχυρίζεται ότι είναι το θύμα. Το ρωσικό κράτος χρησιμοποιεί τη ρητορική ότι οι Ουκρανοί είναι κατά κάποιο τρόπο «ρωσόφοβοι» για να δικαιολογήσει έναν επιθετικό πόλεμο. Η γλώσσα είναι πολύ σημαντική. Αλλά αυτό που έχει μεγαλύτερη σημασία είναι το σκηνικό στο οποίο χρησιμοποιείται η γλώσσα. Το σκηνικό είναι αυτό: η ρωσική εισβολή στην ίδια την Ουκρανία, η καταστροφή ολόκληρων ουκρανικών πόλεων, η εκτέλεση τοπικών Ουκρανών ηγετών, η απέλαση παιδιών Ουκρανών, ο εκτοπισμός σχεδόν του μισού ουκρανικού πληθυσμού, η καταστροφή εκατοντάδων νοσοκομείων και χιλιάδων σχολείων, η εσκεμμένη στοχοποίηση των πηγών νερού και ενέργειας κατά τη διάρκεια του χειμώνα. Αυτό είναι το σκηνικό. Αυτό συμβαίνει στην πραγματικότητα.

Ο όρος «ρωσοφοβία» χρησιμοποιείται σε αυτό το σκηνικό για να προβάλλει τον ισχυρισμό ότι η ιμπεριαλιστική δύναμη είναι το θύμα, ακόμη και όταν η ιμπεριαλιστική δύναμη, η Ρωσία, διεξάγει έναν πόλεμο θηριωδίας. Αυτή ιστορικά είναι μια τυπική συμπεριφορά. Η ιμπεριαλιστική εξουσία απανθρωποποιεί το πραγματικό θύμα και ισχυρίζεται ότι η ίδια είναι θύμα. Όταν το θύμα (στην προκειμένη περίπτωση η Ουκρανία) αντιστέκεται ενάντια στην επίθεση, στη δολοφονία, στην αποικιοκρατία, η αυτοκρατορία λέει ότι το να επιθυμεί κάποιος να τον αφήσουν στην ησυχία του είναι παράλογο, μια ασθένεια. Αυτό είναι μια «φοβία».

Αυτός ο ισχυρισμός, ότι τα θύματα είναι παράλογα, ότι είναι «φοβικά», ότι έχουν «φοβία», έχει σκοπό να αποσπάσει την προσοχή από την πραγματική εμπειρία των θυμάτων στον πραγματικό κόσμο, που είναι φυσικά μια εμπειρία επιθετικότητας, πολέμου και θηριωδίας. Ο όρος «ρωσοφοβία» είναι μια ιμπεριαλιστική στρατηγική που έχει σχεδιαστεί για να μεταθέσει το θέμα από έναν πραγματικό επιθετικό πόλεμο στα συναισθήματα των επιτιθέμενων, εξαλείφοντας έτσι την ύπαρξη και την εμπειρία των ανθρώπων που υφίστανται το κακό περισσότερο. Ο ιμπεριαλιστής λέει: «Είμαστε οι μόνοι άνθρωποι εδώ. Είμαστε τα πραγματικά θύματα. Και τα πληγωμένα συναισθήματά μας μετρούν περισσότερο από τις ζωές των άλλων».

Τώρα, τα εγκλήματα πολέμου της Ρωσίας στην Ουκρανία μπορούν και θα κριθούν από την Ουκρανική Δικαιοσύνη, επειδή λαμβάνουν χώρα στο ουκρανικό έδαφος, καθώς και από το διεθνές δίκαιο. Διά γυμνού οφθαλμού μπορούμε να δούμε ότι συντελούνται ένας επιθετικός πόλεμος, εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας και γενοκτονία.

Η χρήση της λέξης «ρωσοφοβία» σε αυτό το σκηνικό, ο ισχυρισμός ότι οι Ουκρανοί είναι ψυχικά άρρωστοι παρά το γεγονός ότι βιώνουν μια θηριωδία, είναι αποικιακή ρητορική. Λειτουργεί ως μέρος μιας ευρύτερης πρακτικής ρητορικής μίσους. Γι’ αυτό είναι σημαντική αυτή η Σύνοδος: μας βοηθά να εξετάσουμε την γενοκτονική ρητορική μίσους της Ρωσίας. Η ιδέα ότι οι Ουκρανοί πάσχουν από μια ασθένεια που ονομάζεται «ρωσοφοβία» χρησιμοποιείται ως επιχείρημα για την καταστροφή τους, μαζί με τα επιχειρήματα ότι είναι παράσιτα, σατανιστές και ούτω καθεξής.

Το να παριστάνεις το θύμα όταν στην πραγματικότητα είσαι ο επιτιθέμενος δεν είναι άμυνα. Στην πραγματικότητα είναι μέρος του εγκλήματος. Η ρητορική μίσους που στρέφεται κατά των Ουκρανών δεν αποτελεί μέρος της άμυνας της Ρωσικής Ομοσπονδίας ή των πολιτών της. Είναι ένα στοιχείο των εγκλημάτων που Ρώσοι πολίτες διαπράττουν στο ουκρανικό έδαφος. Υπ’ αυτήν την έννοια, συγκαλώντας ετούτη τη Σύνοδο, το ρωσικό κράτος βρήκε έναν νέο τρόπο να ομολογήσει εγκλήματα πολέμου. Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας.

[Το δεύτερο μέρος της ομιλίας του Τίμοθυ Σνάιντερ είναι η απάντηση σε σχετική ερώτηση του Ρώσου αντιπροσώπου]

2.

Ο Ρώσος εκπρόσωπος θεώρησε σκόπιμο να με ρωτήσει για τις πηγές μου, και θα απαντήσω με μεγάλη χαρά. Εάν μας ενδιαφέρουν πηγές από δηλώσεις ανώτατων αξιωματούχων της Ρωσικής Ομοσπονδίας, παραπέμπω τον Ρώσο εκπρόσωπο στον ιστότοπο του Προέδρου της Ρωσικής Ομοσπονδίας. Εκεί θα βρει ομιλίες του Προέδρου της Ρωσικής Ομοσπονδίας που αρνούνται την ύπαρξη της Ουκρανίας με το σκεπτικό ότι η Ουκρανία εφευρέθηκε από τους Ναζί, που αρνούνται την ύπαρξη της Ουκρανίας με το σκεπτικό ότι επινοήθηκε από κομμουνιστές και που αρνούνται την ύπαρξη της Ουκρανίας με το επιχείρημα ότι ένας Βίκινγκ βαφτίστηκε πριν από χίλια χρόνια. Δεν θα σχολιάσω τώρα εδώ την ιστορική εγκυρότητα ή τη λογική αυτών των επιχειρημάτων. Επισημαίνω απλώς ότι αυτό αφορά ένα θέμα δημόσιας ιστορίας, ότι αυτές είναι οι δηλώσεις του Προέδρου της Ρωσικής Ομοσπονδίας. Ομοίως, ο Ντμίτρι Μεντβέντεφ, μέλος του Ρωσικού Συμβουλίου Ασφαλείας, στο κανάλι του στο Telegram, διατυπώνει επανειλημμένως την ιδίου είδους γενοκτονική γλώσσα που συζητήθηκε σήμερα.

Όσον αφορά τις πηγές της ρωσικής κρατικής τηλεόρασης, αυτό είναι πολύ απλό. Παρέθεσα λόγια της ρωσικής κρατικής τηλεόρασης. Η ρωσική κρατική τηλεόραση είναι όργανο του ρωσικού κράτους. Όπως έχει δηλώσει ο ίδιος ο Πρόεδρος της Ρωσικής Ομοσπονδίας, η ρωσική κρατική τηλεόραση εκπροσωπεί τα ρωσικά εθνικά συμφέροντα. Ως εκ τούτου, οι δηλώσεις που γίνονται στη ρωσική κρατική τηλεόραση και σε άλλα κρατικά μέσα ενημέρωσης είναι σημαντικές, όχι μόνο ως εκφράσεις της ρωσικής πολιτικής, αλλά και ως απόδειξη της γενοκτονικής κινητοποίησης του ρωσικού πληθυσμού. Αυτό ισχύει σε τέτοιο βαθμό που οι ίδιοι οι παρουσιαστές της ρωσικής τηλεόρασης έχουν εκφράσει δημόσια την ανησυχία τους για το ενδεχόμενο να διωχθούν για εγκλήματα πολέμου. Παραπέμπω λοιπόν τον εκπρόσωπο της Ρωσικής Ομοσπονδίας στα αρχεία των βίντεο των κρατικών τηλεοπτικών καναλιών της Ρωσίας. Για όσους από εσάς δεν ξέρετε ρωσικά, σας παραπέμπω στην εξαιρετική δουλειά της Τζούλια Ντέιβις που έχει συγκεντρώσει ένα σχετικό αρχείο συλλέγοντας βίντεο από την ρωσική τηλεόραση.

Εάν αναζητούμε πηγές που αφορούν τις πραγματικές ρωσικές θηριωδίες στην Ουκρανία, αυτές είναι γνωστές και υπάρχουν άφθονα τεκμήρια. Το πιο απλό πράγμα που θα μπορούσε να κάνει το ρωσικό κράτος θα ήταν να επιτρέψει στους Ρώσους δημοσιογράφους να μεταδίδουν ελεύθερα ειδήσεις από την Ουκρανία. Για όλους τους υπόλοιπους, το απλούστερο πράγμα που θα μπορούσαν να κάνουν θα ήταν να επισκεφθούν την Ουκρανία, μια χώρα με έναν δημοκρατικά εκλεγμένο δίγλωσσο πρόεδρο που εκπροσωπεί μια εθνική μειονότητα, και να ρωτήσουν τον λαό της Ουκρανίας για τον πόλεμο είτε στα ουκρανικά είτε στα ρωσικά. Οι Ουκρανοί μιλούν και τις δύο γλώσσες και μπορούν να σας απαντήσουν και στις δύο.

Ο εκπρόσωπος της Ρωσικής Ομοσπονδίας θεώρησε σκόπιμο να αμφισβητήσει τα προσόντα μου. Θεωρώ ότι με τιμά αυτή η μομφή του ρωσικού κράτους, καθώς αποτελεί ένα πολύ δευτερεύον στοιχείο σε μια μεγαλύτερη επίθεση ενάντια στη ρωσική ιστορία και πολιτισμό. Το έργο μου είναι αφιερωμένο, μεταξύ άλλων, στην καταγραφή της μαζικής δολοφονίας των Ρώσων, συμπεριλαμβανομένης της πολιορκίας του Λένινγκραντ. Είμαι περήφανος που κατά τη διάρκεια της σταδιοδρομίας μου διδάχθηκα από ιστορικούς της Ουκρανίας, της Πολωνίας, της Ευρώπης γενικότερα, καθώς και από ιστορικούς της Ρωσίας. Είναι λυπηρό το γεγονός ότι δεν επιτρέπεται στους κορυφαίους ιστορικούς και κορυφαίους μελετητές της Ρωσίας να ασκούν ελεύθερα τα πεδία έρευνάς τους στη δική τους χώρα. Είναι λυπηρό το γεγονός ότι οργανώσεις όπως η Memorial, που έχουν επιτελέσει ηρωικό έργο σχετικά με την ρωσική ιστορία, τώρα ποινικοποιούνται στη Ρωσία.

Είναι επίσης λυπηρό που οι νόμοι της μνήμης στη Ρωσία εμποδίζουν τον ανοιχτό διάλογο για την ρωσική ιστορία. Είναι λυπηρό το γεγονός ότι η λέξη Ουκρανία έχει απαγορευτεί στα ρωσικά σχολικά βιβλία. Ως ιστορικός της Ρωσίας ανυπομονώ να έρθει η στιγμή που η συναρπαστική ιστορία της Ρωσίας θα μπορεί να συζητείται ελεύθερα.

Μιλώντας για ιστορία, ο Ρώσος εκπρόσωπος αρνήθηκε ότι υπήρχε κάποια έννοια όπως η ιστορία της Ουκρανίας. Παραπέμπω τον Ρώσο εκπρόσωπο σε εξαιρετικές έρευνες ιστορικών που γνωρίζουν τόσο ουκρανικά όσο και ρωσικά, όπως η πρόσφατη εργασία του συναδέλφου μου Σέρχι Πλόχι στο Χάρβαρντ. Παραπέμπω όλους γενικά στο ανοιχτό μου μάθημα για την ιστορία της Ουκρανίας στο Γέιλ, το οποίο ελπίζω να εξηγεί τη σημασία της ουκρανικής ιστορίας με πιο εύγλωττο τρόπο από ό,τι μπορώ εδώ.

Πράγμα ακόμη ουσιαστικότερο, οφείλω να ευχαριστήσω τον Ρώσο εκπρόσωπο που με βοήθησε να τονίσω αυτό που προσπαθούσα στην παρουσίασή μου. Αυτό που προσπαθούσα να εξηγήσω είναι πως δεν είναι αρμοδιότητα του εκπροσώπου μιας μεγαλύτερης χώρας να πει ότι μια μικρότερη χώρα δεν έχει ιστορία. Εκείνο που μόλις μας είπε ο Ρώσος εκπρόσωπος είναι ότι κάθε φορά που οι Ουκρανοί, στο παρελθόν ή σήμερα, ισχυρίζονται ότι υπάρχουν ως κοινωνία, αυτό συνιστά «ιδεολογία» ή «ρωσοφοβία». Ο Ρώσος εκπρόσωπος μας βοήθησε αποτελώντας παράδειγμα της συμπεριφοράς που προσπαθούσα να περιγράψω. Όπως προσπάθησα να εξηγήσω, το να απορρίπτεις την ιστορία κάποιου άλλου ή να την αποκαλείς ασθένεια, είναι μια αποικιακή στάση με γενοκτονικές συνέπειες. Η αυτοκρατορία δεν έχει το δικαίωμα να λέει ότι μια γειτονική χώρα δεν έχει ιστορία. Ο ισχυρισμός ότι μια χώρα δεν έχει παρελθόν είναι γενοκτονική ρητορική μίσους. Αυτή η συνεδρία ήταν χρήσιμη γιατί μας βοήθησε να συνδέσουμε τα ρωσικά λόγια με τις ρωσικές πράξεις. Σας ευχαριστώ.

© Timothy Snyder 2023
– Μετάφραση: Μιμή Βασιλάκη