Κοσμος

Ο Σκοτεινός Διαφωτισμός και οι νεο-αντιδραστικοί

Ακροδεξιά, εναλλακτική δεξιά και η νοσταλγία της απολυταρχίας

A.V. Team
2’ ΔΙΑΒΑΣΜΑ

Τι είναι ο «Σκοτεινός Διαφωτισμός», ποιος είναι ο Curtis Yarvin και τι πιστεύουν οι «νεο-αντιδραστικοί»

Παρά την κυρίαρχη τάση για όλο και ευρύτερη ισότητα, τα αντιδημοκρατικά κινήματα δεν λείπουν από τον σύγχρονο κόσμο και ιδιαίτερα από τις ΗΠΑ. Πήραν το όνομα «Σκοτεινός Διαφωτισμός» από τον τίτλο του βιβλίου του Nick Land, ο οποίος επεξεργάστηκε τις ιδέες του Curtis Yarvin, γνωστού με το ψευδώνυμο Mencius Moldbug. Ο Σκοτεινός Διαφωτισμός, μια αντίδραση στις φιλελεύθερες ιδέες του Διαφωτισμού, απορρίπτει την ιστοριογραφία της προόδου —την αντίληψη ότι η ιστορία προχωρεί αναπόφευκτα προς περισσότερη ελευθερία, με αποκορύφωμα τη φιλελεύθερη δημοκρατία και τη συνταγματική τάξη— και ευνοεί την απολυταρχία και άλλες αρχαϊκές μορφές διακυβέρνησης.

Τον Ιούλιο του 2010, ο Arnold Kling, μελετητής στο Cato Institute, για να χαρακτηρίσει τον Yarvin και τους οπαδούς του, χρησιμοποίησε τον όρο «νεο-αντιδραστικοί». Οι νεο-αντιδραστικοί είναι μια άτυπη κοινότητα bloggers και πολιτικών θεωρητικών που δραστηριοποιούνται από τη δεκαετία του 2000. Ο Steve Sailer και ο Hans-Hermann Hoppe θεωρούνται οι σύγχρονοι πρόδρομοι της ιδεολογίας, η οποία επίσης αντλεί επιρροή από φιλοσόφους όπως ο Σκοτσέζος Thomas Carlyle και ο Ιταλός Julius Evola —o Carlyle θεωρείται εμπνευστής της πρωσικής επιθετικότητας ενώ ο Εvola είχε μεγάλη επιτυχία στους φασιστικούς και ναζιστικούς κύκλους. Κεντρική θέση στις ιδέες του Nick Land και των υπολοίπων είναι η πεποίθηση για την ασυμβατότητα της ελευθερίας με τη δημοκρατία, πράγμα που σημαίνει ταύτιση με την alt-right σε μια σειρά σημεία: στην εξιδανίκευση της υπάρχουσας κατάστασης των ατόμων και των κοινωνικών ομάδων («είσαι ό,τι αξίζεις να είσαι», «ζεις όπως αξίζεις να ζεις»), καθώς και σε μια ορθολογιστική ή ωφελιμιστική αιτιολόγηση για την κοινωνική διαστρωμάτωση που βασίζεται στην ευφυΐα, στην κληρονομικότητα και στην αξιοκρατία. Οι «νεο-αντιδραστικοί» πιστεύουν στους παραδοσιακούς ρόλους των φύλων και μερικοί εξ αυτών εξαίρουν ως αρετή την αρρενωπότητα.

Οι νεο-αντιδραστικοί αποφεύγουν να μιλούν σε αριστερούς δημοσιογράφους, διότι πιστεύουν ότι οι liberals έχουν υπερβολικά χαμηλό δείκτη ευφυΐας κι ότι, γενικά, εκπροσωπούν τον πολιτικό και ιδεολογικό τους εχθρό. Αλλά είναι πολύ δραστήριοι στα social media και συμμετέχουν σε διαδικτυακά φόρα όπως το Social Matter, το Hestia Society και το Thermidor Magazine. Πάντως, το 2021, ο Yarvin εμφανίστηκε στην εκπομπή «Tucker Carlson Today» του Fox News, όπου συζήτησε την απόσυρση των Ηνωμένων Πολιτειών από το Αφγανιστάν και  την ιδέα του ότι οι δημοκρατικοί θεσμοί στις ΗΠΑ είναι ένας πανίσχυρος «καθεδρικός ναός» που μας κυβερνά όλους. Ο Yarvin έκανε μια απαισιόδοξη αποτίμηση της δημοκρατίας απορρίπτοντας όλα τα βήματα προόδου που έχουν γίνει και υποστήριξε ιδέες ευγονικής, ανδρικής υπεροχής και επιτάχυνσης του καπιταλισμού σε φασιστικό σημείο. Ωστόσο, ενώ ο φασισμός είναι λαϊκό αντικαπιταλιστικό κίνημα, άνθρωποι σαν τον Yarvin και τον Land πιστεύουν ότι «η καπιταλιστική, επιχειρηματική εξουσία πρέπει να γίνει η οργανωτική δύναμη στην κοινωνία.» Οι νεο-αντιδραστικοί περιφρονούν τις μάζες και τον λαϊκισμό σε βαθμό μισανθρωπίας και ταυτοχρόνως καταγγέλλουν την κακοδιαχείριση από τις άρχουσες ελίτ. Αλλά το ερώτημα αν ταυτίζεται ο Σκοτεινός Διαφωτισμός με την ακροδεξιά δεν έχει απλή απάντηση: η προσήλωση του Σκοτεινού Διαφωτισμού στην αισθητική, στην ιστορία και στη φιλοσοφία, σε αντίθεση με την παραδοσιακή εμπειρική προσέγγιση, τον ξεχωρίζει από τις «λαϊκές» ακροδεξιές ιδεολογίες.

Η σημαία του «Σκοτεινού Διαφωτισμού»