Τι σημαίνει το ένταλμα σύλληψης του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου της Χάγης για τον Πούτιν

Το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο της Χάγης εξέδωσε εντάλματα σύλληψης κατά του Βλαντίμιρ Πούτιν και της επιτρόπου του για τα δικαιώματα των παιδιών, Μαρία Αλεξέγιεβνα Λβόβα-Μπέλοβα.

Οι δικαστές της προδικασίας του δικαστηρίου εκτίμησαν ότι υπάρχουν «βάσιμοι λόγοι να πιστεύεται ότι κάθε ύποπτος φέρει ευθύνη για το έγκλημα πολέμου της παράνομης απέλασης πληθυσμού και αυτό της παράνομης μεταφοράς πληθυσμού από κατεχόμενες περιοχές της Ουκρανίας στη Ρωσική Ομοσπονδία».

Οι δικαστές εξέτασαν το ενδεχόμενο έκδοσης μυστικών ενταλμάτων, αλλά αποφάσισαν ότι η δημοσιοποίησή τους θα μπορούσε «να συμβάλει στην πρόληψη της περαιτέρω διάπραξης εγκλημάτων».

Τι σημαίνει όμως πρακτικά το ένταλμα και πώς επηρεάζει μελλοντικά τον πρόεδρο Πούτιν, αλλά και το γενικότερο πολιτικό προσωπικό της Ρωσίας;

Σε τι αφορά το ένταλμα σύλληψης του διεθνούς ποινικού δικαστηρίου για τον Βλαντίμιρ Πούτιν

Το δικαστήριο εξέδωσε εντάλματα σύλληψης για τον Ρώσο πρόεδρο, Βλαντιμίρ Πούτιν, και την επίτροπο της Ρωσίας για τα δικαιώματα των παιδιών, Μαρία Αλεξέγεβνα Λβόβα-Μπέλοβα, σε σχέση με την αναγκαστική απέλαση παιδιών από την Ουκρανία στη Ρωσία, όπου πολλά έχουν υιοθετηθεί από ρωσικές οικογένειες.

Η αναγκαστική απέλαση πληθυσμών αναγνωρίζεται ως έγκλημα βάσει του καταστατικού της Ρώμης, που ίδρυσε το δικαστήριο. Η Ρωσία υπέγραψε το καταστατικό της Ρώμης, αλλά αποσύρθηκε το 2016, λέγοντας ότι δεν αναγνώριζε τη δικαιοδοσία του δικαστηρίου.

Αν και η ίδια η Ουκρανία δεν έχει δικαίωμα υπογραφής στο δικαστήριο της Χάγης, του παραχώρησε τη δικαιοδοσία για τη διερεύνηση εγκλημάτων πολέμου που διαπράχθηκαν στο έδαφός της.

Τέσσερις επισκέψεις του γενικού εισαγγελέα του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου, Καρίμ Χαν, τον περασμένο χρόνο, οδήγησαν στην απόφαση ότι «υπάρχουν βάσιμοι λόγοι να πιστεύουμε ότι ο κ. Πούτιν φέρει ατομική ποινική ευθύνη» για τις απαγωγές παιδιών.

Τι σημαίνει το ένταλμα του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου στην πραγματικότητα;

Επειδή η Ρωσία δεν αναγνωρίζει το δικαστήριο και δεν εκδίδει τους πολίτες της, είναι απίθανο ο Πούτιν ή η Λβόβα-Μπέλοβα να παραδοθούν σύντομα στη δικαιοδοσία του δικαστηρίου.

Αλλά η έκδοση του εντάλματος παραμένει μια εξαιρετικά σημαντική στιγμή για διάφορους λόγους. Στέλνει ένα μήνυμα σε ανώτερους Ρώσους αξιωματούχους –στρατιωτικούς και πολιτικούς– που μπορεί να είναι ευάλωτοι στη δίωξη είτε τώρα είτε στο μέλλον και θα περιόριζε περαιτέρω την ικανότητά τους να ταξιδεύουν διεθνώς, συμπεριλαμβανομένης της συμμετοχής σε διεθνή φόρουμ.

Δεν απολαμβάνουν ασυλίας οι εν ενεργεία αρχηγοί κυβερνήσεων;

Ενώ το ΔΠΔ δεν αναγνωρίζει ασυλία στους αρχηγούς κρατών σε υποθέσεις που αφορούν εγκλήματα πολέμου, εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας ή γενοκτονία, σε ένα σημαντικό προηγούμενο, η Νότια Αφρική αρνήθηκε να επιβάλει ένταλμα του ΔΠΔ για τη σύλληψη του Σουδανού δικτάτορα Ομάρ αλ Μπασίρ κατά τη διάρκεια επίσκεψης το 2015.

Η Πρετόρια υποστήριξε ότι δεν είδε «κανένα καθήκον βάσει του διεθνούς δικαίου και του καταστατικού της Ρώμης να συλλάβει έναν εν ενεργεία αρχηγό κράτους ο Ομάρ αλ Μπασίρ», και πολλές άλλες χώρες που επισκέφθηκε αρνήθηκαν επίσης να τον συλλάβουν.

Η σύλληψη του πρώην δικτάτορα της Χιλής Αουγκούστο Πινοσέτ στο Λονδίνο το 1998, με διεθνές ένταλμα που εκδόθηκε από τον Ισπανό δικαστή Μπαλτάζαρ Γκαρθόν, καταδεικνύει τις δυσκολίες που συνεπάγονται τέτοια ζητήματα ασυλίας.

Ο Πινοσέτ διεκδίκησε την ασυλία ως πρώην αρχηγός κράτους - ισχυρισμός που απορρίφθηκε από τα βρετανικά δικαστήρια - αλλά τελικά, ο Βρετανός υπουργός Εσωτερικών, Τζακ Στρο, επέτρεψε στον Πινοσέτ να επιστρέψει στην πατρίδα του λόγω κακής υγείας.

Ποιο είναι το νόημα του εντάλματος του ΔΠΔ;

Ενώ ο Πούτιν φαίνεται ασφαλής στην εξουσία του τώρα και ασφαλής από την έκδοση, ένας μελλοντικός ηγέτης του Κρεμλίνου μπορεί να αποφασίσει ότι είναι προτιμότερο για πολιτικούς λόγους να τον στείλει στη Χάγη, παρά να τον προστατεύσει.

Ένα καλό παράδειγμα είναι ο Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς, ο πρώην πρόεδρος της Γιουγκοσλαβίας, ο οποίος κατηγορήθηκε για μια σειρά εγκλημάτων πολέμου από το διεθνές ποινικό δικαστήριο για την πρώην Γιουγκοσλαβία εν μέσω του πολέμου στο Κοσσυφοπέδιο το 1999.

Το 2001, εν μέσω διαμάχης μεταξύ βασικών αντιπάλων στη Σερβία μετά την πτώση του Μιλόσεβιτς από την εξουσία, ο πρωθυπουργός, Ζόραν Τζίντζιτς, αγνόησε μια δικαστική απόφαση που απαγόρευε την έκδοση και διέταξε τη μεταφορά του Μιλόσεβιτς στη Χάγη, λέγοντας: «Οποιαδήποτε άλλη λύση εκτός από τη συνεργασία [με τη Χάγη] θα οδηγούσε τη χώρα στην καταστροφή».

Η σύλληψη του Μιλόσεβιτς – πριν από τη μεταφορά του – ακολούθησε πίεση στη γιουγκοσλαβική κυβέρνηση να συλλάβει τον πρώην πρόεδρο, διαφορετικά κινδύνευε να χάσει σημαντική αμερικανική οικονομική βοήθεια και δάνεια από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και την Παγκόσμια Τράπεζα.

Είναι πιθανό να ακολουθήσουν και άλλα εντάλματα;

Ο δικαστής πρόσθεσε ότι ο εισαγγελέας θα μπορούσε να σχηματίσει υποθέσεις για νέες κατηγορίες εναντίον του Πούτιν, διευρύνοντας έτσι τα εντάλματα.

Το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων περιέγραψε την απόφαση να εκδοθεί ένταλμα σύλληψης για τον Πούτιν ως «ένα κάλεσμα αφύπνισης προς άλλους που διαπράττουν καταχρήσεις ή τις συγκαλύπτουν».

Ο Μπαλκίς Τζάρα, αναπληρωτής διευθυντής διεθνούς δικαιοσύνης στη ΜΚΟ, δήλωσε: «Με αυτά τα εντάλματα σύλληψης, το ΔΠΔ έκανε τον Πούτιν καταζητούμενο και έκανε το πρώτο του βήμα για να τερματίσει την ατιμωρησία που ενθάρρυνε τους δράστες στον πόλεμο της Ρωσίας εναντίον της Ουκρανίας για πάρα πολύ καιρό».

(Με πληροφορίες του Guardian)