Crédit Suisse: Από τα σκάνδαλα και τη διαφθορά στην κατάρρευση

Στην ιστοσελίδα της, στο Διαδίκτυο, η Crédit Suisse Group AG συστήνεται ως μια «κορυφαία εταιρία χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών που συμβουλεύει την πελατεία της σχετικά με κάθε πτυχή της χρηματοπιστωτικής οικονομίας σε όλα τα μήκη και τα πλάτη του πλανήτη και κάθε ώρα της ημέρας». Δεν ήταν αυτός ο ιδρυτικός της σκοπός. Ο Johann Heinrich Alfred Escher vom Glas, γνωστός απλώς ως Alfred Escher, που έβαλε τον θεμέλιο λίθο της το 1856, ήταν πολιτικός, επιφανής επιχειρηματίας, αλλά - κυρίως - ένας πιονέρος των σιδηροδρόμων. Ο δικός του στόχος ήταν η τράπεζά του να χρηματοδοτήσει την ανάπτυξη των ελβετικών σιδηροδρόμων και του ηλεκτρικού δικτύου της χώρας.

Από τότε άλλαξαν πολλά. Σήμερα, η Crédit Suisse, που έχει την έδρα της στη Ζυρίχη, διατηρεί γραφεία σε όλα τα μεγάλα χρηματοπιστωτικά κέντρα του κόσμου και είναι μία από τις εννέα παγκόσμιες τράπεζες που παρέχουν υπηρεσίες επενδυτικής τραπεζικής, ιδιωτικής τραπεζικής, διαχείρισης περιουσιακών στοιχείων και κοινών υπηρεσιών.

Κατά τη δεκαετία του 1900, η Crédit Suisse στρέφεται προς τη λιανική τραπεζική ως απάντηση στην επικράτηση της μεσαίας τάξης και στον ανταγωνισμό από τις άλλες ελβετικές τράπεζες (σ.σ. UBS και Julius Bär). Το 1978 η Credit Suisse συνεργάστηκε με την First Boston, προτού εξαγοράσει ένα πλειοψηφικό πακέτο μετοχών το 1988. Από το 1990 έως το 2000 διάφορα ιδρύματα όπως: ο Όμιλος Winterthur, η Swiss Volksbank, η Swiss American Securities Inc. (SASI) και η Bank Leu αγοράστηκαν από την Crédit Suisse.

Να σημειώσουμε πως ανάμεσα στους μεγαλύτερους επενδυτές και μετόχους του τραπεζικού ιδρύματος είναι η Saudi National Bank, η Qatar Investment Authority, η BlackRock, η Dodge & Cox, η Norges Bank και ο όμιλος Saudi Olayan. Το μάλλον θολό ιδιοκτησιακό της καθεστώς ξεκαθαρίστηκε κάπως τον Αύγουστο του 2022, όταν αποκαλύφθηκε ότι ο βασικός της μέτοχος ήταν στην πραγματικότητα οι Αμερικανοί της Harris Associates, εταιρία που με τη σειρά της ανήκε στο γαλλικό τραπεζικό όμιλο της Natixis. Κι έπειτα ήρθαν οι Άραβες. Στις 25 Ιανουαρίου του 2023 έγινε γνωστό πως η Εθνική Τράπεζα της Σαουδικής Αραβίας κατείχε το 10% των μετοχών, ένα 6,87% κατείχαν οι Καταριανοί του Qatar Invsetment Authority, ενώ η Harris Associates είχε πέσει κάτω από το 3% πριν εξαφανιστεί - αυτόν τον μήνα - εντελώς από το μετοχολογίο. 

Σκάνδαλα και διαφθορά

Αλλά δεν ήταν μόνο το ιδιοκτησιακό της καθεστώς θολό. Τα τελευταία χρόνια το όνομα της Crédit Suisse έχει αμαυρωθεί από σκάνδαλα για ξέπλυμα χρήματος, διαφθοράς ακόμη και υπόθαλψης εγκληματικών οργανώσεων.

Το 2022 διέρρευσαν στην εφημερίδα Sueddeutsche Zeitung δεδομένα της Crédit Suisse για 18.000 λογαριασμούς που συνδέονται με 30.000 πελάτες της ελβετικής τράπεζας, ύψους άνω των 100 δισεκατομμυρίων δολαρίων.

H Crédit Suisse, σύμφωνα με τα στοιχεία που ήρθαν στο φως της δημοσιότητας, φέρεται πως εξυπηρετούσε εγκληματίες, δικτάτορες, κόμματα και παράγοντες του πολιτικού χώρου υπό κυρώσεις. Η διαρροή των δεδομένων ανέδειξε την αποτυχία της τράπεζας να αντιμετωπίσει το ξέπλυμα μαύρου χρήματος από αμφιλεγόμενους πελάτες. Βάσει των στοιχείων, η Credit Suisse είτε άνοιξε είτε διατηρούσε τραπεζικούς λογαριασμούς πελατών υψηλού κινδύνου σε όλο τον κόσμο.

Τότε, η Crédit Suisse είχε δηλώσει ότι «απορρίπτει σθεναρά» τις κατηγορίες που διατυπώνονται για τις επιχειρηματικές της πρακτικές. Υποστήριζε, μεταξύ άλλων, ότι «τα θέματα που αποκαλύφθηκαν από τους δημοσιογράφους βασίζονται σε επιλεκτικές πληροφορίες». Σύμφωνα με την τράπεζα, ορισμένες υποθέσεις χρονολογούνται σε εποχές που «οι πρακτικές των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων ήταν πολύ διαφορετικές».

Μάλιστα, τον Φεβρουάριο του 2023 η Εισαγγελία της Ελβετίας ανακοίνωσε πως ξεκινά έρευνα για τη συγκεκριμένη υπόθεση.

Οι αναταράξεις και η σανίδα σωτηρίας

Στο μάτι του κυκλώνα βρέθηκε εκ νέου ο πυλώνας του ελβετικού χρηματοπιστωτικού τομέα, όπως χαρακτηρίζεται η Crédit Suisse, μετά την κατάρρευση των μετοχών της την Τετάρτη (15.03).

Η βουτιά άρχισε μετά τις δηλώσεις του προέδρου της Εθνικής Τράπεζας της Σαουδικής Αραβίας, ο οποίος έθεσε υπό αμφισβήτηση τη στήριξή της στην τράπεζα, που κρίνεται πως βρίσκεται σε ευάλωτη θέση.

Μάλιστα, ηγετικά στελέχη της Crédit Suisse έσπευσαν να κατευνάσουν τις ανησυχίες για τη σταθερότητα της τράπεζας, χωρίς βέβαια να πείσουν τους επενδυτές. Σύμφωνα με αναλυτές η πίεση στην Crédit Suisse επηρέασε την ήδη «νευρική αγορά». Οι επενδυτές μοιάζουν «ολοένα πιο ανήσυχοι» για τις τράπεζες, υπερθεμάτιζε αναλυτής της εταιρίας Finalto. Αλλά, σύμφωνα με τον τελευταίο, αν η Crédit Suisse φθάσει να αντιμετωπίσει «υπαρξιακό πρόβλημα, θα είμαστε μπροστά σε εντελώς άλλη διάσταση».

Η Crédit Suisse ανακοίνωσε τις πρώτες πρωινές ώρες της Πέμπτης πως θα δανειστεί ως και 50 δισεκατομμύρια ελβετικά φράγκα (50,6 δισ. ευρώ) από την κεντρική τράπεζα. «Η επιπρόσθετη ρευστότητα θα υποστηρίξει τις κύριες δραστηριότητες της Crédit Suisse και των πελατών της, καθώς η Crédit Suisse λαμβάνει τα απαραίτητα μέτρα για να δημιουργηθεί μια τράπεζα πιο απλή και στοχευμένη, βασισμένη στις ανάγκες των πελατών της», ανέφερε η δεύτερη μεγαλύτερη τράπεζα της Ελβετίας σε δελτίο Τύπου που δημοσιοποίησε.

Την ίδια ώρα, η Saudi National Bank χαρακτήρισε «αδικαιολόγητη» την αναταραχή στις μετοχές της Crédit Suisse.

«Αν κοιτάξετε πώς έχει κάνει βουτιά ολόκληρος ο τραπεζικός τομέας, δυστυχώς, πολλοί άνθρωποι έψαχναν απλώς για δικαιολογίες», δήλωσε ο πρόεδρος της Saudi National Bank, Ammar Al Khudairy στο CNBC την Πέμπτη.

«Πρόκειται για πανικό. Πιστεύω ότι είναι εντελώς αδικαιολόγητος, είτε πρόκειται για την Crédit Suisse είτε για ολόκληρη την αγορά», πρόσθεσε.

Επίσης, σύμφωνα με τον ίδιο, η Crédit Suisse δεν είχε ζητήσει οικονομική βοήθεια. «Δεν έχουν γίνει συζητήσεις με την Crédit Suisse για παροχή βοήθειας», είπε. «Δεν ξέρω από πού προήλθε η λέξη ”βοήθεια”, δεν έχει γίνει καμία συζήτηση από τον Οκτώβριο», σημείωσε.

«Η Ελλάδα είναι στις ασφαλείς χώρες»

Την ίδια στιγμή που αποκαλύπτονται οι αδυναμίες της Crédit Suisse, ένα γεγονός που δημιουργεί πονοκέφαλο στις αγορές, οικονομικοί και πολιτικοί παράγοντες της Ελλάδας καθησυχάζουν λέγοντας πως «η χώρα μας δεν βρίσκεται στο κέντρο προσοχής των επενδυτών».

«Η Ελλάδα είναι στις ασφαλείς χώρες και το δικό μας τραπεζικό σύστημα έχει κέρδη ενώ έχει ανακτηθεί η εμπιστοσύνη», ανέφερε, σε δηλώσεις του στον ΣΚΑΪ, ο επικεφαλής του οικονομικού γραφείου του πρωθυπουργού Αλέξης Πατέλης.

«Αν ήμασταν στο 2019 ή το 2015 θα ήμασταν και εμείς στο κέντρο προσοχής των επενδυτών», τόνισε.

Στο ίδιο μήκος κύματος και οι δηλώσεις του υπουργού Οικονομικών, Χρήστου Σταϊκούρα, ο οποίος επεσήμανε πως «το ελληνικό τραπεζικό σύστημα είναι σήμερα σαφώς σε καλύτερη θέση από ό,τι ήταν πριν από τέσσερα χρόνια, ώστε να απορροφήσει τυχόν κλυδωνισμούς από τις διεθνείς αγορές».