2 Μαρτίου 1983: Το compact disc κυκλοφορεί και κατακτά την παγκόσμια αγορά

Πριν από 40 χρόνια σαν σήμερα, στις 2 Μαρτίου 1983, τα πρώτα compact disc κυκλοφορούν στις Ηνωμένες Πολιτείες και σε άλλες διεθνείς αγορές, σηματοδοτώντας την αφετηρία μιας νέας εποχής για τη μουσική βιομηχανία -υπό ένα ευρύτερο πρίσμα, ίσως και την αρχή του τέλους της, εάν εξεταστεί ο ακούσιος ρόλος τους στην καθολική πλέον επικράτηση των άυλων ψηφιακών φορμά. Πώς όμως φτάσαμε στη δημιουργία του compact disc και πώς επηρέασε την εμπειρία ακρόασης στα χρόνια που ακολούθησαν;

Tο πρώτο CD στον κόσμο, (αρκτικόλεξο του compact disc ή «συμπαγούς δίσκου»), μια κόπια του «The Visitors» των ABBA, παρήχθη σε ένα εργοστάσιο της Philips στη Γερμανία.

Δημιουργημένο από κοινού από τη Philips και τη Sony, το CD σχεδιάστηκε αρχικά για να χωράει 60 λεπτά ήχου με διάμετρο δίσκου 115 χιλιοστών. Ωστόσο, η χωρητικότητά του τελικά επεκτάθηκε στα 74 λεπτά, ώστε να περιέχει μια πλήρη απόδοση της 9ης Συμφωνίας του Μπετόβεν. Τουλάχιστον έτσι διατείνεται ένας από τους θρύλους της ποπ κουλτούρας, ο οποίος αργότερα διαψεύστηκε.

Μικρότερο, οικονομικότερο στην παραγωγή του, διαφημιζόμενο ως ποιοτικότερο στο σκέλος της ηχητικής απόδοσης αλλά και της αντοχής του, (αμφότερα αμφισβητούμενα πλεονεκτήματα από τους ρέκτες της high-fidelity ακρόασης και τους συλλέκτες δίσκων), το compact disc έμελλε να εκτοπίσει τα αναλογικά φορμά από την πρωτοκαθεδρία των μουσικών πωλήσεων, με την κασέτα να καταλήγει φετιχιστικό αντικείμενο για λίγους και το βινύλιο να κινδυνεύει με ολοκληρωτικό αφανισμό, πριν την εντυπωσιακή ανάκαμψή του στις αρχές της δεκαετίας του 2010.

Πολύ νωρίτερα, στις απαρχές της επιβολής του, ένα πρόγραμμα του BBC με τίτλο «Tomorrow's World» παρουσίασε το CD στο βρετανικό κοινό το 1981, με τον παρουσιαστή Κίεραν Πρέντιβιλ να διερωτάται «εάν υπάρχει αγορά για αυτό το είδος δίσκου».

Τα στοιχειωδέστερα fan facts διαψεύδουν την πρόγνωση: Αν όλα τα CD που παρήχθησαν τα κατοπινά χρόνια στον κόσμο ήταν στοιβαγμένα, θα έκαναν έξι φορές τον κύκλο της Γης, ενώ το CD με τις μεγαλύτερες πωλήσεις όλων των εποχών, το «Greatest Hits» άλμπουμ των Eagles, πούλησε πάνω από 38 εκατομμύρια αντίτυπα.

Η έλευση του CD σηματοδοτεί την αρχή της εποχής της ψηφιακής μουσικής, έστω και αν τα bits και bytes της εποχής του CD εξακολουθούσαν να περιορίζονται σε ένα φυσικό μέσο, κάτι που φαντάζει αιρετικό στις σημερινές συνθήκες, με τη μουσική να διακινείται με τρόπο άυλο, μέσω εικονικών «σύννεφων» και γιγάντιων σέρβερ που μεταφέρουν όγκους δεδομένων στα τηλέφωνα, τις ταμπλέτες, τους υπολογιστές και τις φορητές συσκευές μας.  

Το διαδίκτυο ενηλικιώνεται, το mp3 γεννιέται και το CD ξεψυχά

Το 1999, τη στιγμή το διαδίκτυο ενηλικιώνονταν, το Napster κυκλοφόρησε web και άλλαξε τον κόσμο για πάντα. Επιτρέποντας σε ένα δίκτυο χρηστών να μοιράζονται εύκολα μουσικά αρχεία αναμεταξύ τους, ο ιστότοπος γνώρισε μεγάλη άνθηση καθώς η Ένωση Βιομηχανίας Ηχογράφησης της Αμερικής (RIAA) και άλλοι μεγάλοι οργανισμοί του κλάδου, μαζί με τους πολυδάπανους δικηγόρους τους, προσπαθούσαν να περιορίσουν τη ζημιά.

Στο απόγειό του, το Napster φιλοξένησε περίπου 80 εκατομμύρια χρήστες και άνοιξε το δρόμο για άλλους peer-to-peer ιστότοπους όπως το LimeWire, το uTorrent και πολλά άλλα. Ενώ το Napster έκλεισε τελικά το 2001, το τζίνι είχε βγει από το μπουκάλι και οι σωροί μετρητών που απέδιδαν οι πωλήσεις CD άρχισαν να σβήνουν αργά αλλά σταθερά.

Τον Οκτώβριο του 2001, εν μέσω της επέλασης ενάντια στο απειλούμενο CD, ο καινοτόμος επικεφαλής της Apple, Steve Jobs, κυκλοφόρησε ίσως τη μεγαλύτερη δημιουργία του μέχρι εκείνο το σημείο, το μινιμαλιστικό όσο και άρτιο αισθητικά MP3 player, γνωστό ως iPod.

Σε συνδυασμό με τη νέα μουσική εφαρμογή iTunes της Apple, το iPod έκανε τον κόσμο να το υιοθετήσει ως απαραίτητο μουσικό αξεσουάρ. Εξίσου εντυπωσιακές, οι πωλήσεις του iTunes γέμισαν τα ταμεία του κολοσσού τεχνολογίας και άλλαξαν άρδην τον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι αγόραζαν μουσική. Το 2005, το iTunes ξεπέρασε τις πωλήσεις CD σε δύο μεγάλα φυσικά καταστήματα για πρώτη φορά και έκτοτε οι υπηρεσίες streaming δεν κοίταξαν πίσω, ιδιαίτερα μετά την έλευση του Spotify, το 2006.

Σήμερα, 40 χρόνια μετά το πολυδιαφημισμένο ξεκίνημά του και μια ολόκληρη εποχή μετά το ζενίθ της παντοκρατορίας του το 2000, η συνεχιζόμενη πτώση των πωλήσεων CD λειτουργεί ως υπενθύμιση ότι τίποτε δεν διαρκεί για πάντα –εκτός από το βινύλιο.

Γεγονότα σαν σήμερα 2 Μαρτίου

1822: Οι Έλληνες επαναστάτες υπό τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη νικούν τους Οθωμανούς στη μάχη του Γηροκομείου.

1836: Το Τέξας αποσπάται από το Μεξικό και ενσωματώνεται στις ΗΠΑ.

1822: Οι Έλληνες επαναστάτες υπό τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη νικούν τους Οθωμανούς στη μάχη του Γηροκομείου.

1836: Το Τέξας αποσπάται από το Μεξικό και ενσωματώνεται στις ΗΠΑ.

1865: Ο Μεσσήνιος πολιτικός Αλέξανδρος Κουμουνδούρος σχηματίζει την πρώτη κυβέρνησή του.

1909: Οι Μεγάλες Δυνάμεις συμβουλεύουν τη Σερβία να εγκαταλείψει τις αξιώσεις της επί της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης.

1913: Ο ελληνικός στρατός, υπό την προστασία του θωρηκτού «Σπέτσαι», απελευθερώνει τη Σάμο.

1917: Παραιτείται ο τσάρος Νικόλαος Β’, μετά τη Φεβρουαριανή Επανάσταση στη Ρωσία. Η προσωρινή κυβέρνηση του πρίγκιπα Γκεόργκι Λβοφ κηρύσσει γενική αμνηστία, την αυτονομία της Φιλανδίας, την ανεξαρτησία της Πολωνίας, την κατάργηση της θανατικής ποινής και το εργασιακό οκτάωρο.

1919: Ιδρύεται από το Βλαντιμίρ Λένιν η Γ’ Κομμουνιστική Διεθνής, γνωστή και ως Κόμιντερν, η οποία συσπειρώνει όλα τα κομμουνιστικά κόμματα που ακολουθούν τη γραμμή της Μόσχας.

1933: Ορόσημο στις ταινίες τρόμου. Ο γιγαντιαίος γορίλας «Κινγκ Κονγκ» κάνει την εμφάνισή του στις κινηματογραφικές αίθουσες της Νέας Υόρκης.

1939: Ο καρδινάλιος, Ευγένιο Πατσέλι, γραμματέας του αποθανόντος Πάπα Πίου ΙΑ, εκλέγεται νέος Ποντίφικας με το όνομα Πίος ΙΒ.

1943: Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος: Αεροπορική επιδρομή των Συμμάχων καταστρέφει την Τυνησία. Οι δυνάμεις του Άξονα αρχίζουν να υποχωρούν από τη χώρα της Βόρειας Αφρικής.

1944: Μεταδίδονται για πρώτη φορά τα Όσκαρ από την τηλεόραση.

1956: Το Μαρόκο ανεξαρτητοποιείται από τη Γαλλία.

1958: Μετά την αποχώρηση 15 βουλευτών από την ΕΡΕ, ανάμεσα στους οποίους είναι οι Γεώργιος Ράλλης και Παν. Παπαληγούρας, ο πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Καραμανλής υποβάλλει την παραίτηση της κυβέρνησής του. Προκηρύσσονται εκλογές για την 11η Μαΐου.

1963: Κυκλοφορεί στη Βρετανία ο πρώτος δίσκος των Μπιτλς με τίτλο «Please Please Me».

1969: Πραγματοποιείται η πρώτη πτήση του Concorde, με το γαλλικό πρωτότυπο 001 (F-WTSS) στην Τουλούζη της Γαλλίας.

1971: Βίαια επεισόδια ξεσπούν στο Πακιστάν, καθώς το Κοινοβούλιο εκλέγεται με γενική ψηφοφορία για πρώτη φορά αφότου η χώρα ανεξαρτητοποιήθηκε από την Ινδία.

1972: Οι μητροπολίτες του Κιτίου, Άνθιμος, της Πάφου, Γεννάδιος, και της Κυρήνειας, Κυπριανός, ζητούν την παραίτηση του αρχιεπισκόπου Μακάριου από την προεδρία της Κυπριακής Δημοκρατίας. Άμεση κινητοποίηση των υποστηρικτών του Μακάριου, οι οποίοι διαδηλώνουν υπέρ του.

1980: Ο Τζον Μακ Ενρόε γίνεται ο νεότερος τενίστας, που φτάνει στο Νο 1 της παγκόσμιας κατάταξης σε ηλικία 21 χρονών και 45 ημερών.

1986: Διαγράφεται από το ΠΑΣΟΚ ο Γεράσιμος Αρσένης, εξαιτίας της διαφωνίας του με τα οικονομικά μέτρα της κυβέρνησης. Θα επανέλθει το 1989.

1990: Έπειτα από 27 χρόνια, ο Νέλσον Μαντέλα επιστρέφει στην ενεργό πολιτική δράση, καθώς εκλέγεται αντιπρόεδρος του Εθνικού Αφρικανικού Κογκρέσου, την κύρια οργάνωση των μαύρων που αγωνίζεται για την ισότητα και την ισονομία στη χώρα.

1992: Ο Βασίλης Λεβέντης ιδρύει την Ένωση Κεντρώων.

1993: Οικονομική βοήθεια για να ερευνηθούν οι αιτίες ρύπανσης της Μαύρης Θάλασσας εγκρίνει η ΕΟΚ.

1995: Στην Ελλάδα, 181 βουλευτές ψηφίζουν υπέρ της υποψηφιότητας του Κωστή Στεφανόπουλου για νέο Πρόεδρο της Δημοκρατίας, έναντι 108, που ψηφίζουν υπέρ του Αθανάσιου Τσαλδάρη.

2000: Ο 18χρονος Ρώσος πρωταθλητής πυγμαχίας εφήβων Ευρώπης, Σεργκέι Λατούσκο, σκοτώνεται από πυροβολισμούς, έξω από το στάδιο Λουζνίκι στη Μόσχα.

2004: Στο Ιράκ η Αλ Κάιντα με συνεχείς βομβιστικές ενέργειες σκοτώνει μέσα σε μια μέρα σκοτώνει 170 άτομα. Η μέρα θα μείνει γνωστή ως η «σφαγή της Ασούρα».

Γεννήσεις σαν σήμερα 2 Μαρτίου

283 – Ευσέβιος Βερκελλών, Ιταλός επίσκοπος και άγιος

625 – Χασάν ιμπν Αλί, Άραβας χαλίφης

1316 – Ροβέρτος Β΄, βασιλιάς της Σκωτίας

1409 – Ιωάννης Β’, δούκας του Αλανσόν

1459 – Πάπας Αδριανός ΣΤ’

1707 – Λουί-Μισέλ βαν Λου, Γάλλος ζωγράφος

1760 – Καμίγ Ντεμουλέν, Γάλλος δημοσιογράφος και πολιτικός

1793 – Σαμ Χιούστον, Αμερικανός στρατιωτικός και πολιτικός

1810 – Πάπας Λέων ΙΓ’

1819 – Χένρι Τρέισι Κόξγουελ, Άγγλος αεροναυτικός

1824 – Μπέντριχ Σμέτανα, Τσέχος συνθέτης

1829 – Θεόδωρος Φαλέζ-Κολοκοτρώνης, Έλληνας πολιτικός

1876 – Πάπας Πίος ΙΒ’

1886 – Βιττόριο Πότσο, Ιταλός ποδοσφαιριστής και προπονητής

1900 – Κουρτ Βάιλ, Γερμανός συνθέτης

1902 – Νιμέτ Νεβζάντ Χανιμεφέντι, Οθωμανή σουλτάνα

1919 – Τζένιφερ Τζόουνς, Αμερικανίδα ηθοποιός

1924 – Ρένος Αποστολίδης, Έλληνας συγγραφέας

1926 – Μάρεϊ Ρόθμπαρντ, Αμερικανός οικονομολόγος

1927 – Ιωάννης Ρωμανίδης, Έλληνας θεολόγος

1931 – Μιχαήλ Γκορμπατσόφ, Σοβιετικός πολιτικός

1937 – Αμπντελαζίζ Μπουτεφλίκα, Αλγεριανός πολιτικός

1939 – Αριστείδης Καμάρας, Έλληνας ποδοσφαιριστής

1942 – Λου Ριντ, Αμερικανός τραγουδοποιός

1947 – Στέλιος Βαμβακάρης, Έλληνας συνθέτης

1947 – Χάρι Ρέντναπ, Άγγλος προπονητής ποδοσφαίρου

1948 – Ρόρι Γκάλαχερ, Ιρλανδός κιθαρίστας

1951 – Ντιν Μπάροου, πρωθυπουργός του Μπελίζ

1954 – Κερτ Τίμπετς, πολιτικός από τα νησιά Κέιμαν

1962 – Τζον Μπον Τζόβι, Αμερικανός τραγουδιστής

1968 – Ντάνιελ Κρεγκ, Άγγλος ηθοποιός

1973 – Μάριος Γκιούρδας, Έλληνας πετοσφαιριστής

1973 – Ντέγιαν Μποντιρόγκα, Σέρβος καλαθοσφαιριστής

1981 – Μπράις Ντάλας Χάουαρντ, Αμερικανίδα ηθοποιός

1993 – Μαρία Γιαρεμτσούκ, Ουκρανή τραγουδίστρια

1997 – Becky G (κατά κόσμον Ρεμπέκα Μαρί Γκόμεζ), Αμερικανίδα τραγουδίστρια

2016 – Όσκαρ, πρίγκιπας της Σουηδίας

Θάνατοι σαν σήμερα 2 Μαρτίου

968 – Γουλιέλμος, αρχιεπίσκοπος του Μάιντς

986 – Λοθάριος, βασιλιάς των Φράγκων

1122 – Φλόρις Β’, κόμης της Ολλανδίας

1333 – Λαδίσλαος Α’, βασιλιάς της Πολωνίας

1619 – Άννα της Δανίας, βασίλισσα της Αγγλίας

1791 – Τζον Γουέσλεϊ, Άγγλος θεολόγος

1830 – Σάμουελ Τόμας Ζέμερινγκ, Γερμανός ιατρός

1835 – Φραγκίσκος Β’, αυτοκράτορας της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας

1840 – Χάινριχ Βίλχελμ Όλμπερς, Γερμανός αστρονόμος

1855 – Νικόλαος Α’, τσάρος της Ρωσίας

1894 – Τζαμπάλ Άντερσον Έρλί, Αμερικανός στρατηγός

1895 – Αλέξιος Μιχαήλοβιτς, μέγας δούκας της Ρωσίας

1930 – Ντέιβιντ Χέρμπερτ Λόρενς, Άγγλος συγγραφέας

1946 – Ιωάννης Παπακυριακού, Έλληνας γιατρός και εκπαιδευτικός

1958 – Νικόλαος Τσελεμεντές, Έλληνας μάγειρας

1960 – Δημήτριος Κάκκαβος, Έλληνας στρατιωτικός και πολιτικός

1978 – Μιχαήλ Μπαλόπουλος, Έλληνας στρατιωτικός

1982 – Φίλιπ Κ. Ντικ, Αμερικανός συγγραφέας

1997 – Κώστας Καπλάνης, Έλληνας συνθέτης

2003 – Ρότζερ Άλμπερτσεν, Νορβηγός ποδοσφαιριστής

2004 – Ευστάθιος Λαγάκος, Έλληνας πολιτικός και διπλωμάτης

2005 – Αλβέρτος Ναρ, λογοτέχνης και ερευνητής

2007 – Ανρί Τρουαγιά, Γάλλος συγγραφέας

2009 – Νίνο Βιέιρα, πρόεδρος της Γουινέα-Μπισσάου

2011 – Άλαν Λουίζι, πολιτικός από την Αγία Λουκία

2013 – Γιώργος Κολοκυθάς, Έλληνας καλαθοσφαιριστής