Ουκρανία: Ο διάβολος σταμάτησε στο Κίεβο

Έναν χρόνο πριν, το καθεστώς Πούτιν ήταν ένα σεβαστός συνομιλητής της Δύσης. Απολάμβανε της ανοχής και της κατανόησης για τα εγκλήματα που διέπραττε στην Ανατολική Ουκρανία, στη Συρία, στη Γεωργία, στην ίδια τη Ρωσία. Οι υπόρρητες ή ρητές απειλές του αντιμετωπίζονταν ως γραφικότητες ή ως προϊόντα εσωτερικής κατανάλωσης. Και φυσικά ήταν ο βασικός και προνομιακός προμηθευτής ενέργειας για όλα τα ευρωπαϊκά νοικοκυριά. Και δήθεν ξαφνικά ήρθαν τα πάνω κάτω και έγινε ο Νο 1 εχθρός της Δύσης. Όχι βέβαια διότι επιτέθηκε ανοικτά κατά της Ουκρανίας με στόχο να τη σβήσει από τον χάρτη, αλλά διότι η Ουκρανία αντιστάθηκε. Και μάλιστα σθεναρά και όχι απλά για την τιμή των όπλων.

Αν η Ουκρανία είχε πέσει, αν είχε παραδοθεί, κανείς σήμερα δεν θα μιλούσε για πιθανό νέο παγκόσμιο πόλεμο, για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, για νέο φασισμό, για επιστροφή του ψυχρού πολέμου, για ανατροπή των ισορροπιών στα ανατολικά σύνορα της ΕΕ. Θα γράφονταν περισπούδαστα άρθρα περί γεωπολιτικής και θα γίνονταν συνέδρια όπου διεθνολόγοι και στρατιωτικοί αναλυτές θα ανέλυαν τις πιθανές εξελίξεις και θα επισήμαιναν τους πιθανούς πολύ μελλοντικούς κινδύνους. Αλλά όλα αυτά από την ασφάλεια μιας επίπλαστης ειρήνης της οποίας το βάθος κανείς δεν θα μετρούσε. Η Ουκρανία, με κυβέρνηση ανδρείκελων, θα στέναζε κάτω από τη ρωσική μπότα και η Δύση θα συζητούσε για την τιμή του φυσικού αερίου. Μην και κρυώσει και πώς θα το αντέξει.

Η συνταγή χάλασε από τη στιγμή που ο ουκρανικός λαός και ο πρόεδρος Ζελένσκι είπαν το δικό τους «ΟΧΙ». Και το είπαν ως ένας άνθρωπος, ως ένας λαός. Και πλήρωσαν και πληρώνουν γι’ αυτό το «ΟΧΙ» με πολλές χιλιάδες νεκρούς και τραυματίες. Όχι μόνο στρατιωτικούς αλλά και αμάχους. Με διαλυμένες υποδομές, με κατεστραμμένες πόλεις, με πείνα και δυστυχία, με αναγκαστική μετανάστευση. Με εκατομμύρια προσφύγων σε γειτονικές χώρες. Αληθινών προσφύγων και όχι μουσαντένιων, δηλαδή οικονομικών μεταναστών που υποδύονται τους πρόσφυγες αναζητώντας μια καλύτερη τύχη. Και οι συνέπειες αυτές «κουράζουν» κάποιους δήθεν ευαίσθητους, διεθνιστές και προοδευτικούς Ευρωπαίους και προκαλούν αγανάκτηση του στιλ, «μα γιατί δεν σταματάει πια αυτός πόλεμος», «γιατί δεν συνθηκολογούν», «γιατί συνεχίζουν να σκοτώνονται»; Έτσι γενικώς!

Μπροστά στην ηρωική αντίσταση των Ουκρανών οι ΗΠΑ και η Ευρωπαϊκή Ένωση είχαν υποχρέωση να πάρουν θέση. Η ανοχή στο τέρας του πουτινισμού δεν μπορούσε παρά να τελειώσει. Ο ελεύθερος κόσμος είχε υποχρέωση να απαντήσει και το έκανε. Διότι μέσα από τον φακό της ουκρανικής αντίστασης είδε επιτέλους καθαρά την απειλή. Σήμερα η Ουκρανία, αύριο η Μολδαβία, οι χώρες της Βαλτικής, η Πολωνία. Μετά ποιος; Μήπως το Βερολίνο; Ο Πούτιν και η Ρωσία του δεν αντιδρούν στη δήθεν νατοϊκή περικύκλωση, δεν αναζητούν απλά ζωτικό χώρο. Αποφάσισαν να αναστήσουν το σύμφωνο της Βαρσοβίας και το κάνουν με τον πιο βάρβαρο τρόπο. Διά των όπλων. Σκοτώνοντας αμάχους και αιχμαλώτους, βομβαρδίζοντας πολυκατοικίες και σχολεία, βιάζοντας γυναίκες, ξεκοιλιάζοντας παιδιά. Αν η Δύση έκανε πως δεν τα έβλεπε είχε διαγράψει αιώνες του δικού της πολιτισμού. Δεν μπορούσε να τους αφήσει.

Πολλοί αναλυτές, και ειδικά στην φιλοπουτινική Ελλάδα, είχαν προδικάσει το τέλος της Ουκρανίας. Όχι μόνο διότι πίστευαν στην τεράστια ισχύ της ρωσικής πολεμικής μηχανής, αλλά κυρίως διότι πόνταραν στην έλλειψη εθνικής συνείδησης των Ουκρανών. Οι εθνοτικές, γλωσσικές, πολιτικές διαιρέσεις εντός της, ως αποτέλεσμα της γειτονίας με τη Ρωσία και της ιστορικής προσκόλλησης σ’ αυτήν είχαν δώσει την εντύπωση ότι ικανό μέρος του λαού της θα έβλεπε τις ρωσικές ορδές ως ελευθερώτριες. Και όχι απλά θα παραδίνονταν αλλά και θα πανηγύριζε. Αλλά διαψεύστηκαν. Η ουκρανική ελίτ αποφάσισε να αντισταθεί και αυτό έχτισε μέσα σε ελάχιστο χρόνο μια νέα σφριγηλή εθνική συνείδηση που ελάχιστοι περίμεναν. Είναι σαν να είπαν, ότι μετά τον πόλεμο η χώρα μας θα είναι οικόπεδο, αλλά το οικόπεδο αυτό θα είναι δικό μας, ουκρανικό. Και αυτό είναι κάτι πολύ μεγάλο που δεν γραδάρισε σωστά ο ρωσικός ολοκληρωτισμός.

Ο κάθε ολοκληρωτισμός, κομμουνιστικός, ναζιστικός, φασιστικός, αδυνατεί να δει τα άτομα και την ατομική ευθύνη που πηγάζει από την υπόστασή τους. Βλέπει μόνο μάζες, έναν κοινωνικό πολτό που αγωνιά για τη διατήρηση της μιζέριας του. Ειδικά ο σύγχρονος ρωσικός ολοκληρωτισμός επιβίωσε 80 χρόνια στηριζόμενος σ’ αυτήν ακριβώς τη μιζέρια. Στην αδυναμία της χειραφέτησης, στην άγνοια της δημοκρατίας, στην προσωπολατρία, στην υποταγή στο καθεστώς του κάθε πατερούλη, στην ουρά για λίγο ψωμί και σαλάμι, στη χαμηλόφωνη γκρίνια στην κουζίνα του φτωχικού του. Στα Γκουλάγκ, στον απόλυτο φόβο. Και γι’ αυτό του ήταν αδιανόητο ότι ο Ουκρανός γείτονας που τον είχε του χεριού του και τον θεωρούσε νάνο ξαφνικά, αλλά με αιτία, θα αναδεικνύονταν σε γίγαντα. Και θα έβγαζε γλώσσα. Όχι μόνο μπροστά στον Ρώσο ή στον Τσετσένο μισθοφόρο αλλά μπροστά στον ίδιο τον θάνατο. Και όταν έχεις τα κότσια να βγάζεις γλώσσα στον θάνατό γίνεσαι αθάνατος.

Ο πόλεμος αυτός δυστυχώς δεν θα τελειώσει ούτε εύκολα, ούτε γρήγορα. Διότι δύσκολα θα υπάρξει νικητής. Η Δύση θα συνεχίσει να βοηθάει την Ουκρανία με πολεμικό υλικό και η Λατινική Αμερική, η Κίνα, η Ινδία, η Μέση Ανατολή θα πετάνε αετό φοβούμενες να τα χαλάσουν με τη Ρωσία αλλά και με τη Δύση για λόγους, κυρίως, οικονομικούς. Εξάλλου στις περισσότερες από αυτές τις περιοχές η ζωή είναι τόσο φθηνή και ο ολοκληρωτισμός είναι τόσο οικείος. Η δημοκρατία είναι μια «χώρα» εξωτική και κυρίως επιζήμια για τα συμφέροντα των καστών και των συστημάτων που διαφεντεύουν τους δύσμοιρους υπηκόους. Δηλαδή τι να καταλάβει ο Κινέζος από το δράμα του Ουκρανού;

Σάμπως και η Ευρώπη είναι μπετόν υπέρ της Ουκρανίας; Δεν υπάρχουν πολίτες που απολαμβάνουν τα ελέη της φιλελεύθερης δημοκρατίας και όμως σφυρίζουν αδιάφορα μπροστά στον όλεθρο; Μήπως μόνο το 46% των Ελλήνων συμφωνεί με τις οικονομικές, ανθρωπιστικές και στρατιωτικές αποφάσεις που έλαβε η ΕΕ ενάντια στη Ρωσία; Μήπως η ανάμνηση της Σοβιετίας, οι ανοησίες περί ξανθού γένους ή ο υφέρπων ολοκληρωτισμός ικανής μερίδας συμπολιτών μας δεν τους οδηγεί σε αμφισημίες και υπόρρητες συγκατανεύσεις απέναντι στη ρωσική βαρβαρότητα; Αλλά ευτυχώς υπάρχει πάντοτε ένας κρίσιμος αριθμός ανθρώπων και από τις δύο πλευρές του Ατλαντικού για να υπερασπιστεί την ελευθερία. Όπως και στον Δεύτερο μεγάλο πόλεμο. Και φυσικά μια ανάλογη ελίτ που δεν διστάζει να ορθώσει το ανάστημά της απέναντι στον εισβολέα. Όχι βέβαια μόνο για λόγους ανθρωπιστικούς.

Μετά από ένα χρόνο πολέμου, η Δύση ξέρει καλά ότι η πουτινική Ρωσία και οι εν δυνάμει σύμμαχοί της αποτελούν μέγιστη απειλή για τη φιλελεύθερη δημοκρατία της. Απειλή για τον πλούτο, τον πολιτισμό και τον τρόπο ζωής της. Ο ψυχρός πόλεμος επέστρεψε ως νομοτέλεια και όχι ως φάρσα. Στην ουσία δεν έφυγε ποτέ. Δεν εδράζεται πλέον στο ψευδεπίγραφο δίλλημα «κομμουνισμός ή καπιταλισμός», αλλά στο ουσιαστικό διακύβευμα «δυτική δημοκρατία ή ανατολική δεσποτεία». Ο λαός της Ουκρανίας απαντάει σήμερα υπερήφανα με το δικό του με αίμα, στο δικό του δίλημμα, «ελευθερία ή θάνατος». Ας ελπίσουμε ότι δεν θα βρεθεί και η υπόλοιπη Ευρώπη στο ίδιο σταυροδρόμι. Και δεν θα το κάνει. Ο ελεύθερος κόσμος έχει φροντίσει και είναι πανίσχυρος. Διότι είχε πάντοτε την έγνοια και κοιτούσε προς την Ανατολή.