Πόλεμος στην Ουκρανία - Ένας χρόνος από τη ρωσική εισβολή: «Το τραύμα μας θα αντηχεί στις επόμενες γενιές»

Το Πάσχα του 2014 (δύο μήνες μετά την πρώτη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία) ήμουν στην Ιερουσαλήμ – στην παλιά πόλη, κοντά στην Εκκλησία του Πανάγιου Τάφου. Εκεί συναντήσαμε κάποιους ορθόδοξους προσκυνητές από τη Γεωργία που μας εξέφρασαν τη συμπαράστασή τους και μας μίλησαν για τις φρικαλεότητες που διέπραξαν οι Ρώσοι κατά την επίθεση εναντίον της χώρας τους, το 2008. Μας προειδοποίησαν ότι μας περιμένει ένας μακρύς πόλεμος και μια «υφέρπουσα κατοχή». Εκείνη τη στιγμή, όμως, ήθελα να πιστεύω στο καλύτερο, ήλπιζα ότι σύντομα θα μπορούσαμε να επιστρέψουμε στην Κριμαία, στο Ντονέτσκ και το Λουχάνσκ. 

Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία απεικονίζει ορισμένα φαινόμενα, όπως: 

• Τη χειραγώγηση της κοινής γνώμης. Είναι ένας πόλεμος όπου διαπράττονται βασανιστήρια, βιασμοί και δολοφονίες παιδιών, βρεφών, ηλικιωμένων και γυναικών. Όμως υπάρχει μία επιρροή της ολοκληρωτικής κοινωνίας στην προσωπικότητα των Ρώσων, οι οποίοι χρόνια τώρα διδάσκονται να αποκαλούν το άσπρο-μαύρο και το αντίστροφο.
• Το «Σύνδρομο της Στοκχόλμης» το οποίο συναντάμε στη Λευκορωσία – συνεργάζονται με τον βιαστή τους δικαιολογώντας τα πιο τρομερά εγκλήματα, παρέχοντας την επικράτειά τους ως εφαλτήριο για τον βομβαρδισμό της Ουκρανίας.
• Το Gaslighting, το οποίο χρησιμοποιείται ενεργά από εκπροσώπους της Ρωσίας στη διεθνή σκηνή, ιδιαίτερα στις συνεδριάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών.

Για τους Ουκρανούς οι συνέπειες είναι οδυνηρές:

Το έμμεσο τραύμα ή δευτεροπαθές τραυματικό στρες ή δευτερογενής θυματοποίηση είναι μια κατάσταση που αντιμετωπίζουν σήμερα πολλοί γιατροί, ψυχοθεραπευτές και δάσκαλοι. Όλοι ζούμε σε μια κατάσταση μόνιμης πίεσης – και αυτοί που βρίσκονται στην εμπόλεμη ζώνη, και αυτοί που βοηθούν τους πρόσφυγες, ακόμα και αυτοί που κατάφεραν να εκκενώσουν τις εμπόλεμες περιοχές. Μακροχρόνιο στρες ενδεχομένως θα υπάρχει και στις επόμενες γενιές. 

Είναι τρομακτικό να ακούς ανθρώπους που βασανίστηκαν από τους Ρώσους κατακτητές ή έγιναν μάρτυρες βιασμών παιδιών. Είναι πολύ οδυνηρό, αλλά πρέπει να παραδεχθούμε ότι χιλιάδες παιδιά της Ουκρανίας (από αυτά που επέζησαν) ακρωτηριάστηκαν ψυχικώς ανεπανόρθωτα – μερικά απήχθησαν και κρατήθηκαν σε σωφρονιστικά στρατόπεδα στη Ρωσία. 

Αυτή τη στιγμή διεξάγεται ένας πόλεμος πλήρους κλίμακας στο έδαφος της Ουκρανίας που θέτει σοβαρή απειλή για την ψυχική υγεία και την ευημερία της συντριπτικής πλειονότητας των Ουκρανών. Οι τελευταίες μελέτες δείχνουν ότι μεγάλος αριθμός συμπολιτών μας βρίσκεται ακόμη στο στάδιο της κινητοποίησης ή της άρνησης (το δεύτερο στάδιο του άγχους), επομένως μας περιμένει ένα κύμα ασθενειών που σχετίζονται με την εξάντληση. 

Κατά τη διάρκεια αυτής της χρονιάς, γνώρισα πολλούς υπέροχους ανθρώπους, κάποιοι χρειάζονταν την προσοχή και την υποστήριξή μου, κάποιοι άλλοι, νέοι φίλοι, επόπτες, συνάδελφοι ψυχολόγοι, μου έδωσαν δύναμη. 

Κατά τα άλλα, αυτό που μπορώ να πω είναι ότι όσοι εύχονται για εμάς τους Ουκρανούς ειρήνη μέσω διαπραγματεύσεων με έναν τρομοκράτη και την απώλεια μέρους των εδαφών μας (με πολίτες να διαμένουν εκεί), δεν έχουν επίγνωση της απειλής που θέτει ο ρωσικός φασισμός. Οι άνθρωποι που εύχονται τη νίκη μας και βοηθούν να τη φέρουμε πιο κοντά καταλαβαίνουν καλά ότι η Ουκρανία σήμερα είναι μια ασπίδα για τον πολιτισμένο κόσμο.

Και κάτι για το τέλος: Τις πρώτες ημέρες της εισβολής, όταν δεν σταματούσαν οι σειρήνες όλο το βράδυ, δεν κοιμόμασταν πολύ – φροντίζαμε τους πρόσφυγες και ήμασταν εξαντλημένοι. Τα θερμά λόγια συμπαράστασης από το εξωτερικό και η αίσθηση ότι δεν είμαστε μόνοι αυτές τις τρομακτικές στιγμές μού έδιναν ελπίδα. Είναι πολύ σημαντικό να εισπράττεις την υποστήριξη ανθρώπων από διαφορετικές χώρες.