Σεισμός στην Τουρκία: Μετά τα Ρίχτερ σοβεί η ανθρωπιστική κρίση

Υπό τρομερά αντίξοες συνθήκες βρίσκονται σε εξέλιξη οι ύστατες προσπάθειες των σωστικών συνεργείων να εντοπίσουν επιζώντες κάτω από τα ερείπια που άφησαν πίσω τους οι τρομεροί, διαδοχικοί σεισμοί της Δευτέρας με επίκεντρο κοντά στα σύνορα της Τουρκίας με τη Συρία. Οι βροχές στη διάρκεια της ημέρας και ο παγετός τη νύχτα -σε πολλές από τις πληγείσες περιοχές ο υδράργυρος πέφτει πολύ κάτω από το μηδέν-, οι καταστροφές στο οδικό δίκτυο και, στην περίπτωση της Συρίας, τα προϋπάρχοντα δεινά του εμφύλιου πολέμου δυσκολεύουν πολύ την έγκαιρη άφιξη της διεθνούς ανθρωπιστικής βοήθειας.

Υπό το πρίσμα αυτό η ανθρωπιστική κρίση βρίσκεται προ των πυλών για τους κατοίκους των σεισμόπληκτων περιοχών της Τουρκίας και της Συρίας, ενώ η επόμενη ημέρα θα είναι εξαιρετικά δύσκολη και σε επίπεδο δημόσιας υγείας. Ήδη οι νεκροί είναι περισσότεροι από 19.300 στην Τουρκία και τη Συρία αριθμός που ξεπερνά αυτόν της Φουκοσίμα το 2011 στην Ιαπωνία.

Τον κίνδυνο που διατρέχουν οι κάτοικοι αυτών των περιοχών καταδεικνύει έρευνα της δρος Μαρίας Μαυρούλη, του καθηγητή Αθανασίου Τσακρή (Εργαστήριο Μικροβιολογίας Ιατρικής ΕΚΠΑ) και του δρος Σπυρίδωνος Μαυρούλη και του καθηγητή Ευθύμη Λέκκα (Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος ΕΚΠΑ), η οποία δημοσιεύθηκε στο έγκυρο επιστημονικό περιοδικό Microorganisms, την επομένη του καταστροφικού σεισμού στην Τουρκία και στη Συρία.

«Βλέπουμε πάντα το ίδιο πράγμα με τους σεισμούς, δυστυχώς, δηλαδή ότι οι αρχικές αναφορές για τον αριθμό των ανθρώπων που έχουν πεθάνει ή που έχουν τραυματιστεί θα αυξηθούν αρκετά σημαντικά την εβδομάδα που ακολουθεί», δήλωσε από την πλευρά της στο AFP η ανώτερη υπεύθυνη έκτακτης ανάγκης του ΠΟΥ για την Ευρώπη, Κάθριν Σμόλγουντ.

Η κ. Σμόλγουντ πρόσθεσε ότι οι χιονισμένες συνθήκες θα αφήσουν πολλούς ανθρώπους χωρίς καταφύγιο, γεγονός που αυξάνει τους κινδύνους. 

Επιπλέον, οι ειδικοί προειδοποιούν ότι υπάρχει ο κίνδυνος να ξεσπάσει επιδημία χολέρας, ιδίως στη Συρία.

Ευάλωτα 1,4 εκατ. παιδιά

Περισσότερα από 1,4 εκατ. παιδιά αναμένεται να επηρεαστούν από τον καταστροφικό σεισμό στην Τουρκία και τη Συρία, ενώ σύμφωνα με τις ανθρωπιστικές οργανώσεις συνολικά θα πληγούν 23 εκατ. άνθρωποι. 

Αυτό υποστηρίζει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ), ο οποίος διατυπώνει την ανησυχία του για τις εκρηκτικές διαστάσεις που αναμένεται να λάβει η ανθρωπιστική κρίση σε Τουρκία και Συρία που επλήγησαν από τον φονικό σεισμό. Τον κώδωνα του κινδύνου κρούει και η UNICEF, ιδιαίτερα για τα παιδιά.

Σύμφωνα με την εκτελεστική διευθύντρια της UNICEF Κάθριν Ράσελ, o πρώτος σεισμός που έπληξε τη Συρία σημειώθηκε νωρίς το ξημέρωμα της Δευτέρας, την ώρα που πολλά παιδιά κοιμόντουσαν, γεγονός που τα εξέθεσε σε ακόμη μεγαλύτερο κίνδυνο.

«Οι εικόνες που βλέπουμε από τη Συρία και την Τουρκία είναι αποκαρδιωτικές», δήλωσε και πρόσθεσε: «Το ότι ο αρχικός σεισμός έγινε τόσο νωρίς το πρωί, όταν πολλά παιδιά κοιμόντουσαν βαθιά, τον έκανε ακόμη πιο επικίνδυνο, ενώ και οι μετασεισμοί προκαλούν συνεχείς κινδύνους. Η καρδιά και οι σκέψεις μας είναι με τα παιδιά και τις οικογένειες που επηρεάστηκαν, ειδικά εκείνα που έχασαν αγαπημένα τους πρόσωπα ή που έχουν τραυματιστεί», ανέφερε.

Οι καταιγίδες και οι χαμηλές θερμοκρασίες θέτουν σημαντικά εμπόδια σε όσους προσπαθούν ενάντια στο χρόνο να απελευθερώσουν ανθρώπους από τα ερείπια, ενώ ο κρύος καιρός κάνει ακόμη πιο επιτακτική την ανάγκη προσέγγισης των παγιδευμένων επιζώντων.

Ο σεισμός συνέβη «σε μια εποχή του χρόνου που οι θερμοκρασίες πέφτουν τακτικά κάτω από το μηδέν και το χιόνι και η παγωμένη βροχή είναι καθημερινό φαινόμενο», επεσήμανε η οργάνωση. Κύρια προτεραιότητα είναι να διασφαλιστεί ότι οι πληγείσες οικογένειες και τα παιδιά «θα λάβουν την υποστήριξη που έχουν τόσο απεγνωσμένα ανάγκη», αναφέρει η οργάνωση.

Είναι πιθανό μάλιστα τα σχολεία, τα νοσοκομεία και άλλες ιατρικές και εκπαιδευτικές εγκαταστάσεις να έχουν υποστεί ζημιές ή να έχουν καταστραφεί από τους μετασεισμούς, επηρεάζοντας περαιτέρω τα παιδιά. Πιθανές ζημιές σε δρόμους και υποδομές ζωτικής σημασίας θα περιπλέξουν επίσης τις προσπάθειες έρευνας και διάσωσης και την ευρύτερη ανθρωπιστική ανταπόκριση.

Ο ΠΟΥ προειδοποίησε ότι ο απολογισμός θα μπορούσε να φτάσει τους 20.000 θανάτους τις επόμενες μέρες.

Χωρίς τροφή, ρεύμα και νερό οι πληγέντες

Οι σεισμόπληκτες περιοχές παραμένουν χωρίς ρεύμα και νερό, ενώ όσοι κατάφεραν να γλιτώσουν από το χτύπημα του Εγκέλαδου κοιμούνται σε σκηνές ή αμάξια από το φόβο ενός νέου σεισμού. Σύμφωνα με το BBC, τα σούπερ μάρκετ και ξεμένουν από προϊόντα, την ώρα που η διεθνής ανθρωπιστική βοήθεια φθάνει μετ' εμποδίων.

Ο αριθμός των ανθρώπων που είχαν ανάγκη ανθρωπιστικής βοήθειας πριν από τον σεισμό ανερχόταν σε 15,3 εκατομμύρια - αλλά ο αριθμός αυτός θα πρέπει τώρα να αναθεωρηθεί, δήλωσε ο Συντονιστής του ΟΗΕ για τη Συρία, El-Mostafa Benlamlih.

Μόνο στο Χαλέπι 100.000 άνθρωποι πιστεύεται ότι είναι άστεγοι, ενώ 30.000 από αυτόν τον αριθμό στεγάζονται επί του παρόντος σε σχολεία και τζαμιά. Οι τρέχουσες προμήθειες βοήθειας που χρησιμοποιούνται για την ανθρωπιστική κρίση της Συρίας που διαρκεί μια δεκαετία, εξαντλούνται πλέον μετά τον σεισμό της Δευτέρας, δήλωσε ο ΟΗΕ.

Έχει σημασία ότι ο σεισμός χτύπησε περιοχές όπου είχαν υπάρξει μεγάλες πολεμικές συγκρούσεις και όπου τα κτίρια είχαν υποστεί μεγάλες ζημιές, χωρίς έκτοτε να έχουν πλήρως επισκευαστεί. Αυτό είναι πολύ έντονο π.χ. στο Χαλέπι.

Αντίστοιχα, στην περιοχή της Ιντλίμπ, που είναι η μεγαλύτερη περιοχή που παραμένει υπό τον έλεγχο ένοπλης οργάνωσης, πέραν των κατοίκων βρίσκονται ουσιαστικά και άνθρωποι που ήταν σε άλλες περιοχές αλλά στις σταδιακές εκκαθαρίσεις από τις κυβερνητικές δυνάμεις επέλεξαν να πάνε στην Ιντλίμπ, που ήταν ο τελευταίος θύλακας. Η περιοχή έχει μεγάλες ζημιές στις υποδομές και στους δρόμους.

Ανησυχία για το ξέσπασμα επιδημιών

Η ανθρωπιστική κρίση που σοβεί έχει ακόμη μία παράμετρο και αυτή είναι ο κίνδυνος να ξεσπάσουν επιδημίες.

Μετά τον εφιάλτη των σεισμών, οι κάτοικοι θα βρεθούν αντιμέτωποι και με την εξάπλωση μολυσματικών ασθενειών, όπως η χολέρα, αν δεν δημιουργηθεί άμεσα ένα διεθνές σύστημα επιτήρησης που θα ανιχνεύει έγκαιρα τα κρούσματα διαφόρων λοιμώξεων.

Οι ερευνητές έχουν διαπιστώσει ότι αυτό είναι ένα φαινόμενο που επαναλαμβάνεται μετά από καταστροφικούς σεισμούς σε φτωχές περιοχές του πλανήτη, όπως έχει συμβεί παλαιότερα με την Αϊτή το 2010. Το 1999 μετά από τα 7,6 Ρίχτερ στο Ιζμίτ της Τουρκίας καταγράφηκε έξαρση ηπατίτιδας Α και Ε, καθώς και λοιμώξεων με συμπτώματα στο γαστρεντερικό σύστημα.

Ο περιφερειακός διευθυντής του ΠΟΥ για την Ευρώπη Δρ. Χανς Κούλγκε επισήμανε: «Βασικά πρόκειται για μια δεύτερη καταστροφή, εκτός κι αν ενεργήσουμε πολύ, πολύ γρήγορα –δηλαδή να παράσχουμε καταφύγιο, τροφή, νερό και φάρμακα. Το προσωπικό μας στο Γκαζιαντέπ [το επίκεντρο] χρειάστηκε να κοιμηθεί στα αυτοκίνητά του γιατί εξακολουθούν να σημειώνονται εκατοντάδες μετασεισμοί, κάτι που έχει αντίκτυπο στην ψυχική υγεία των ανθρώπων.

»Και στη συνέχεια, αν μιλάμε για τη Συρία για παράδειγμα, ξέρουμε ότι οι περισσότερες κοινότητες εξαρτώνται από τις δεξαμενές νερού που είναι υπερυψωμένες, και αυτές ήταν οι πρώτες που έπεσαν κατά τη διάρκεια του σεισμού. Χρειάζονται επείγουσα αντικατάσταση γιατί, ακόμη και πριν από το σεισμό, υπήρχε πρόβλημα με επιδημία χολέρας».

Ζημιές ύψους 4 δισ. δολαρίων

Οι οικονομικές ζημίες που σχετίζονται με τον σεισμό που έπληξε την Τουρκία και τη Συρία αναμένεται να «ξεπεράσουν τα 2 δισεκ. δολάρια» και «μπορεί να φθάσουν τα 4 δισεκ. δολάρια ή και παραπάνω», δήλωσε σήμερα ο διεθνής οίκος αξιολόγησης πιστοληπτικής ικανότητας Fitch.

Ωστόσο, τα ποσά που έχουν ασφαλιστική κάλυψη είναι «πολύ πιο χαμηλά», «ίσως γύρω στο ένα δισεκατομμύριο δολάρια», σύμφωνα με τον οίκο Fitch, «λόγω της χαμηλής ασφαλιστικής κάλυψης στις πληγείσες περιοχές».

Η οργή αυξάνεται για τον «φόρο σεισμού» που εισπράττεται από την τουρκική κυβέρνηση εδώ και δύο και πλέον δεκαετίες, μετά από τον ισχυρό σεισμό του 1999.

Ο εκτιμώμενος φόρος των 88 δισ. τουρκικών λιρών (4,6 δισ. δολάρια ή 3,8 δισ. αγγλικές λίρες) έπρεπε να δαπανηθεί για την πρόληψη καταστροφών και την ανάπτυξη υπηρεσιών έκτακτης ανάγκης.

Αυτά τα ερωτήματα σχετικά με τον «ειδικό φόρο επικοινωνίας» – όπως τον αποκαλούν οι Αρχές – τίθενται κάθε φορά που γίνεται σεισμός στην Τουρκία. Αλλά η κυβέρνηση δεν έχει ποτέ εξηγήσει δημοσίως πώς ξοδεύονται τα χρήματα, σύμφωνα με το τουρκικό BBC.

Διεθνής αλληλεγγύη από 70 χώρες

Η τραγωδία έχει δημιουργήσει κύμα συμπαράστασης και αλληλεγγύης, με αποτέλεσμα διασώστες και ανθρωπιστική βοήθεια να καταφθάνουν στις πληγείσες περιοχές από δεκάδες χώρες του κόσμου, αν και με αρκετή καθυστέρηση, μεταξύ άλλων και λόγω των κατεστραμμένων οδικών αρτηριών.

Ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ανακοίνωσε ότι 70 χώρες πρόσφεραν βοήθεια, με επικεφαλής χώρες της Δύσης. Εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής δήλωσε ότι η ΕΕ, μέσω του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας, κινητοποίησε περισσότερες από 30 ομάδες έρευνας και διάσωσης, καθώς και ιατρικό προσωπικό, από 21 ευρωπαϊκές χώρες, μεταξύ των οποίων είναι και η Αλβανία και το Μαυροβούνιο. Συνολικά περισσότεροι από 1.200 διασώστες και 70 ειδικά εκπαιδευμένοι σκύλοι έχουν διατεθεί από τις ευρωπαϊκές χώρες.

Η Σουηδία, παρά τις τεταμένες σχέσεις της με την Αγκυρα το τελευταίο διάστημα, ανακοίνωσε μια δωρεά ύψους περίπου 650.000 δολαρίων στη Διεθνή Ομοσπονδία του Ερυθρού Σταυρού και της Ερυθράς Ημισελήνου για την Τουρκία και τη Συρία. Η Λευκωσία προσφέρθηκε να συνδράμει με την αποστολή ομάδας διάσωσης, αλλά η Άγκυρα αρνήθηκε. Δέχθηκε, πάντως, διασώστες και ανθρωπιστική βοήθεια από την Ελλάδα.

Η Γερμανία ανακοίνωσε χθες ότι θα αναχωρούσε για τα Αδανα μια ομάδα έρευνας και διάσωσης αποτελούμενη από 50 διασώστες. Την ίδια στιγμή, τουρκικές και κουρδικές κοινότητες στη Γερμανία έλαβαν πρωτοβουλία για δωρεές σε σεισμοπλήκτους στην Τουρκία και στη βορειοδυτική Συρία, στέλνοντας χρήματα, ζεστά ρούχα και κουβέρτες.

Από τη Γαλλία, αναμένονται στην Τουρκία 139 διασώστες της Υπηρεσίας Πολιτικής Προστασίας, που θα αναπτυχθούν πιθανότατα στο Καχραμάνμαρας, το επίκεντρο του πρώτου σεισμού, καθώς και νοσοκομείο εκστρατείας.

Η Ιταλία, η Ουγγαρία, η Πολωνία και η Ισπανία έχουν επίσης θέσει στη διάθεση της Τουρκίας ομάδες διασωστών, με την τελευταία να στέλνει και μη επανδρωμένα αεροσκάφη στη Μαλάτεια, όπου βρίσκεται το κέντρο συντονισμού της διεθνούς βοήθειας.

Από την πλευρά του, ο Λευκός Οίκος ανακοίνωσε την αποστολή δύο ομάδων διασωστών, αποτελούμενων από 79 άτομα, αφού ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν γνωστοποίησε ότι ζήτησε από τις υπηρεσίες «να παράσχουν κάθε αναγκαία βοήθεια» στην Τουρκία.

Ακόμη και οι εμπόλεμες Ουκρανία και Ρωσία προσφέρθηκαν να τείνουν χείρα βοηθείας, με τον πρόεδρο της πρώτης, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, να δηλώνει ότι η χώρα του, παρά τον πόλεμο με τη Ρωσία, είναι «έτοιμη να παράσχει την αναγκαία βοήθεια» στην Τουρκία.