- CITY GUIDE
- PODCAST
-
30°
Η καρικατούρα του Γάλλου διανοούμενου
Η φιγούρα του Γάλλου διανοούμενου, που είναι πάντοτε επιρρεπής σε φανατικές ιδεολογίες, δεν έχει αντίστοιχο πουθενά αλλού στον κόσμο, εκτός ίσως από την Ελλάδα
![portrait-322469_1920_2.jpg portrait-322469_1920_2.jpg](/images/120x120/3/jpg/sites/default/files/portrait-322469_1920_2.jpg)
![Η καρικατούρα του Γάλλου διανοούμενου Bernard-Henri Levy](/images/1074x600/jpg/files/2023-02-09/bernard-henri-levy.jpg)
Γάλλοι διανοούμενοι: Τα θεσμικά πρόσωπα που παραπαίουν ανάμεσα στο φαιδρό και το ανυπέρβλητο
Η πρόσφατη διαμάχη για το όριο συνταξιοδότησης στη Γαλλία, έφερε στο προσκήνιο ένα πλάσμα που δεν φεύγει ποτέ από το προσκήνιο: τον Γάλλο διανοούμενο που έχει γνώμη για όλα— για όλα και παντού, από το Κέρας της Αφρικής μέχρι την Πολυνησία. Για τις συντάξεις, ο Γάλλος διανοούμενος απεφάνθη: όχι στη μεταρρύθμιση!
Σε καμιά άλλη χώρα δεν υπάρχει αντίστοιχο του Γάλλου διανοούμενου, εκτός ίσως από την Ελλάδα η οποία έχει δεχθεί άνευ όρων τη γαλλική επιρροή και κατά κάποιον τρόπο προσκολλάται σε αυτή. Αλλά έχει περάσει πολύς καιρός από την εποχή της υπόθεσης Ντρέιφους, όταν ένα μέρος των Γάλλων διανοουμένων συσπειρώθηκαν γύρω από το μανιφέστο του Εμίλ Ζολά «Κατηγορώ» (1898)· από τότε ο Γάλλος διανοούμενος έχασε το κύρος του και έγινε έγινε καρικατούρα. Αν δούμε τον Ζαν-Πολ Σαρτρ και τη Σιμόν Μποβουάρ με τα μάτια του σήμερα, αγγίζουν τη γελοιότητα: επίσημα ταξίδια στη Σοβιετική Ένωση, άλλα επίσημα ταξίδια στην Κούβα, χαιρετούρες, βραβεία, συμμετοχή σε διαδηλώσεις κακομαθημένων παιδιών, αλλοπρόσαλλες δηλώσεις… Ήδη είχε κυλήσει πολύς καιρός από την εποχή των Διαφωτιστών· από εκείνο το είδος των διανοουμένων που έβλεπαν μπροστά, που ασκούσαν έλεγχο στην εξουσία.
Το 1927, ο Julien Benda έγραψε ένα βιβλιαράκι με τίτλο «Η προδοσία των διανοουμένων» όπου τους επέκρινε για την τυφλή τους πίστη σε ιδεολογίες, για το οικογενειοκρατικό και ευνοιοκρατικό τους πνεύμα, για την αναδίπλωσή τους στο εσωτερικό ενός «συναφιού». Ο Benda προέβλεπε ότι πολλοί θα συμβάδιζαν με τον αντισημιτισμό, τον φασισμό, ακόμα και με τον ναζισμό, ενώ οι υπόλοιποι θα λάτρευαν τον Στάλιν. Είναι πολύ μακρά η λίστα των Γάλλων διανοουμένων που προσχώρησαν σε αυταρχικές ιδεολογίες: Πολ Ελυάρ, Ανατόλ Φρανς, Moρίς Μπαρές, Ροζέ Γκαροντί, Λουί Αραγκόν, Nτανιέλ Αλεβί… Λιγοστοί διατήρησαν την αξιοπρέπειά τους και το δημοκρατικό ήθος στον μεσοπόλεμο, στην Κατοχή (στη διάρκεια του καθεστώτος του Βισύ) και ύστερα, στη δεκαετία του 1950, στον Ψυχρό Πόλεμο. Για μερικούς δεν ήταν η αρκετή ούτε η γενοκτονία των Εβραίων, ούτε η τραγωδία των Ερυθρών Χμερ: έγιναν είτε αρνητές του Ολοκαυτώματος, είτε μαοϊκοί που θαύμαζαν τη λεγόμενη Πολιτιστική Επανάσταση στην Κίνα· το πιο δικτατορικό και αιμοσταγές κράτος στον κόσμο. Η αριστερά εξελίχθηκε σε παραλήρημα, έγινε θεαματική στις τηλεοπτικές οθόνες και μεταφυτεύτηκε στα αμερικανικά campus όπου ήταν της μόδας να παριστάνεις τον Γάλλο διανοούμενο: ακόμα και σήμερα, στα «liberal» campus κάνουν θραύση ο Πιερ Μπουρντιέ και ο Αλέν Μπαντιού —όχι ότι αυτοί οι δύο ταυτίζονται φυσικά. Το 1955, ο Ρεϊμόν Αρόν έγραψε το περίφημο βιβλίο «Το όπιο των διανοουμένων» αλλά η φιγούρα του Γάλλου διανοούμενου που χτίζει το μεταμοντέρνο και αποδομεί τον δυτικό πολιτισμό απεδείχθη ισχυρότερη από κάθε ανάλυση: ο Αρόν είχε δίκιο σε όλα όμως ελάχιστοι τόλμησαν να του αναγνωρίσουν.
Στη Γαλλία επικράτησαν οι ιδέες του Ρολάν Μπαρτ, του Κλοντ Λεβί-Στρος, και της γενιάς που ξεπήδησε από τα κινήματα του ’68. Και παρότι δεν έλειψε η κριτική —για παράδειγμα, το 2017, η Helen Pluckrose αναρωτιόταν σε ένα δοκίμιο: «Πώς οι Γάλλοι διανοούμενοι κατέστρεψαν τη Δύση;»— λίγοι από δαύτους άρχισαν να βλέπουν καθαρά. Μερικοί έγιναν θεσμικά πρόσωπα που παραπαίουν ανάμεσα στο φαιδρό και το ανυπέρβλητο: γιατροί που παριστάνουν τους φιλοσόφους (Didier Raoult), φιλόσοφοι που παριστάνουν τους γιατρούς (Bernard-Henri Lévi)· δικηγόροι-τηλεοπτικές διασημότητες αναρχικών (Juan Branco)· παλαιομαρξιστές (Michel Onfray, Thomas Picketty, Emmanuel Todd)· υστερικοί παντογνώστες (Alain Finkielkraut) και ψυχοπαθείς που εκφέρουν δημοσίως γνώμη (Michel Houellebecq). Μέσα στη φασαρία της διαμάχης, πνίγεται η φωνή όσων επιμένουν στη λογική: Jacques Julliard, Marcel Gauchet, Elisabeth Badinter — κι εξάλλου είναι πια υπερβολικά μεγάλοι σε ηλικία για να έχουν οποιοδήποτε αντίκτυπο.
ΤΑ ΠΙΟ ΔΗΜΟΦΙΛΗ
![](/images/w400/3/jpg/files/2024-02-02/final-voice-choice4.jpg)
ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΙ ΠΑΝΤΑ
ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Γνωστή με το χαϊδευτικό «Λαίδη Βικτόρια»
Η Ριβς θεωρείται ότι έχει την εμπιστοσύνη της επιχειρηματικής κοινότητας
Και πώς εμπλέκονται οι εκλογές της β’ Κυριακής στη Γαλλία
Ο νέος πρωθυπουργός ανακοίνωσε το υπουργικό του συμβούλιο
Σε ποια γνωστή εταιρεία τροφίμων ασκήθηκε δίωξη
Πρώην φύλακας ασφαλείας της οικογένειας ο δράστης
Ο Στάρμερ είναι ο έκτος πρωθυπουργός που θα συγκατοικήσει με τον «αρχικυνηγό των ποντικών»
Ο μεταρρυθμιστής Πεζεσκιάν ενάντια στον υπερσυντηρητικού Τζαλίλι
Λίγες ώρες μετά την καθαίρεση του
Ποιοι άλλοι την έχουν ακολουθήσει
Επίσημα ο 58ος πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου - Οι πρώτες του δηλώσεις
Θα επιχειρήσει να διασκεδάσει τις εντυπώσεις της καταστροφικής τηλεμαχίας
Ο κόσμος την ήθελε πάντα πολύ, αλλά εκείνη δεν θέλει. Όμως τι ωραία που θα ήταν!
Tην ανησυχία για τον δεύτερο γύρο των γαλλικών βουλευτικών εκλογών επισημαίνουν δημοσιεύματα στον γαλλικό Τύπο
Θα έχει σχετική, αλλά όχι την απόλυτη πλειοψηφία των εδρών η ακροδεξιά
«Έδωσα τα πάντα» είπε ο απερχόμενος πρωθυπουργός απευθυνόμενος στον βρετανικό λαό
«Ελπίζουμε -και βάσιμα- στην αντοχή του "Δημοκρατικού Φράγματος" και τον όσο το δυνατό μεγαλύτερο περιορισμό της δύναμης της λεπενικής ακροδεξιάς στη Γαλλία»
Λάβα και πετρώματα έφτασαν μέχρι τη θάλασσα
Όπως αναμενόταν, οι Εργατικοί κατέγραψαν τη μεγαλύτερη νίκη της ιστορίας τους, με τους Συντηρητικούς να επιστρέφουν καταποντισμένοι στην αντιπολίτευση
Δείτε τη στιγμή που το ανακοινώνει - με δάκρυα στα μάτια - στις κόρες της
Έχετε δει 20 από 200 άρθρα.