Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν: Ποια είναι η ισχυρότερη γυναίκα στον κόσμο σύμφωνα με το Forbes

Το περιοδικό Forbes ανακήρυξε την Ursula von der Leyen «ισχυρότερη γυναίκα στον κόσμο» για το 2022. Εύλογη επιλογή. Η πρώην υπουργός Άμυνας της Γερμανίας και νυν πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής έχει γίνει η διαχειρίστρια των κρίσεων στην Ευρώπη, επιβεβαιώνοντας την παράδοση της γερμανικής αποτελεσματικότητας: η  VDL είναι ένα πολυμηχάνημα που προσπαθεί να ενισχύσει την ΕΕ έναντι της Ρωσίας, της Κίνας και των ίδιων των Ευρωπαίων που την υπονομεύουν. Η VDL είναι παντού· μοιάζει αεικίνητη αν όχι πανταχού παρούσα: όμως, το παρουσιαστικό της και η μετρημένη συμπεριφορά της δίνουν ελάχιστες πληροφορίες για το ποια είναι πραγματικά.

Η VDL είναι πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής από το 2019. Υπηρέτησε στη γερμανική ομοσπονδιακή κυβέρνηση μεταξύ 2005 και 2019, κατέχοντας διαδοχικές θέσεις στο υπουργικό συμβούλιο της Άνγκελα Μέρκελ· το τελευταίο της πόστο ήταν το υπουργείο Άμυνας. Είναι στέλεχος της κεντροδεξιάς Χριστιανοδημοκρατικής Ένωσης (CDU) και του πανευρωπαϊκού ομολόγου της, του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος (ΕΛΚ). Η Ursula von der Leyen γεννήθηκε και μεγάλωσε στις Βρυξέλλες από Γερμανούς γονείς: o πατέρας της, ο Εrnst Albrecht, ήταν ένας από τους πρώτους Ευρωπαίους δημόσιους υπαλλήλους. To 1971 η οικογένεια μετακόμισε στην Περιφέρεια του Ανόβερου το 1971 όταν ο πατέρας μπήκε στην πολιτική της Κάτω Σαξονίας και στη συνέχεια η VDL πήγε στο Λονδίνο όπου σπούδασε στο London School of Economics. Στη δεκαετία του 1980 έκανε επαγγελματική στροφή και το 1987 αποφοίτησε από Ιατρική Σχολή του Αννόβερου. Το 1986 παντρεύτηκε τον συνάδελφό της γιατρό Heiko von der Leyen με τον οποίον απέκτησε επτά παιδιά: κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1990 ζούσε ως μητέρα στο Στάνφορντ της Καλιφόρνια, ενώ ο σύζυγός της εργαζόταν στο πανεπιστήμιο του Στάνφορντ. Όταν επέστρεψαν στη α δραστηριοποιήθηκε στην τοπική πολιτική στην περιοχή του Αννόβερου και υπηρέτησε ως υπουργός της Κάτω Σαξονίας (2003-2005) και ύστερα ως υπουργός Οικογενειακών Υποθέσεων και νεολαίας στην ομοσπονδιακή κυβέρνηση (2005-2009), ως υπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων (2009-2013) και ως υπουργός Άμυνας (2013-2019), η πρώτη γυναίκα που υπηρέτησε ως υπουργός Άμυνας της Γερμανίας.

Το 2019, η von der Leyen έγινε η πρώτη γυναίκα που κατέλαβε το αξίωμα της προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και έκτοτε θεωρείται ένα από τα πιο επιδραστικά πρόσωπα στον κόσμο.

Κατά κάποιον τρόπο προοριζόταν για κάτι τέτοιο: η VDL κατάγεται από μεγάλη οικογένεια της γερμανικής ελίτ που είχαν σχέσεις με ιδιοκτήτες φυτειών στο Τσάρλεστον της Νότιας Καρολίνας. Οι συγγενείς και οι πρόγονοί της ήταν από τους πλουσιότερους ανθρώπους στη Βόρεια Αμερική του 18ο αιώνα· οι περισσότεροι από αυτούς κατείχαν υψηλές θέσεις. Παρόμοιες ρίζες έχει και ο σύζυγός της που προέρχεται από πλούσια οικογένεια εμπόρων μεταξιού.

Η νεανική ζωή της VDL σημαδεύτηκε από την αριστερή τρομοκρατία στη Δυτική Γερμανία της δεκαετίας του 1970: πήγε στο Λονδίνο όταν έμαθε ότι η Ομάδα Μπάαντερ Μάινοφ (RAF) σχεδίαζε να την απαγάγει επειδή ήταν κόρη διακεκριμένου πολιτικού. Πέρασε περισσότερο από ένα χρόνο κρυμμένη στο Λονδίνο, όπου έζησε με προστασία από τη Scotland Yard με το ψευδώνυμο Rose Ladson από το όνομα της οικογένειας της Αμερικανίδας προγιαγιάς της, που καταγόταν από το Northamptonshire. Ακόμα κι όταν επέστρεψε στη Γερμανία το 1979 ζούσε υπό αστυνομική προστασία μέχρι που απομακρύνθηκε ο κίνδυνος της αριστερής τρομοκρατίας.

Η ακαδημαϊκή της πορεία ήταν λαμπρή, αλλά οι διαφωνίες δεν έλειψαν. Το 2015, ερευνητές που πέρασαν από κόσκινο τη διδακτορική της διατριβή ισχυρίστηκαν ότι το 43,5% των σελίδων της διατριβής περιείχαν λογοκλοπή και σε 23 περιπτώσεις είχαν χρησιμοποιηθεί άσχετες παραπομπές. Η VDL ήταν ήδη πολύ ισχυρή και πολύ δραστήρια στη γερμανική πολιτική σκηνή για να πληγεί η φήμη της από κάτι τέτοιο: στην πραγματικότητα, μαζί με τη Μέρκελ, έσυρε τους Χριστιανοδημοκράτες προς την αριστερά, προς ένα φιλάνθρωπο και «ευαίσθητο» κέντρο που αντλούσε έμπνευση από τον λουθηρανισμό, από τις αρετές των γυναικών και των μητέρων κι από την αντίληψη του «κοινού καλού». Μιλώντας για αύξηση των βρεφονηπιακών σταθμών, για την εισαγωγή ποσόστωσης γυναικών για τα κύρια διοικητικά συμβούλια εισηγμένων εταιρειών, υπέρ του γάμου μεταξύ ομοφυλοφίλων και υπέρ του κατώτατου μισθού σε εθνικό επίπεδο, η Von der Leyen απέκτησε εχθρούς μεταξύ των πιο παραδοσιακών μελών του κόμματος αλλά κέρδισε θαυμαστές στα αριστερά. Η Von der Leyen άσκησε επίσης πιέσεις για την άρση των φραγμών στη μετανάστευση για ορισμένους ξένους εργάτες, προκειμένου να πληρωθούν τα κενά ειδικευμένων εργαζομένων στη Γερμανία. Για παράδειγμα, το 2013 υπέγραψε συμφωνία με την κυβέρνηση των Φιλιππίνων προκειμένου Φιλιππινέζοι επαγγελματίες υγείας να βρουν απασχόληση στη Γερμανία, με τους ίδιους όρους και προϋποθέσεις με τους Γερμανούς ομολόγους τους. Η VDL θεωρήθηκε αρχικά ο φαβορί για να προταθεί για εκλογή ως Πρόεδρος της Γερμανίας στις προεδρικές εκλογές του 2010 αλλά οι πιο συντηρητικοί στο Κόμμα την μπλόκαραν. Παρ’ όλ’ αυτά, η πορεία της υπήρξε μια σειρά από επιτυχίες.

Ποια είναι τα θετικά της σημεία: στηρίζει το αίτημα του ευρωπαϊκού στρατού· έχει υπάρξει σαφής στη θέση της έναντι του πολιτικού Ισλάμ, της Ρωσίας στον πόλεμο με την Ουκρανία (αν και με παράλληλη μη εμπλοκή της Γερμανίας), έναντι της διασπαστικής πολιτικής του  Όρμπαν. Αλλά είναι πολλά τα σκοτεινά σημεία: το 2019 προώθησε τις αποφάσεις της γερμανικής κυβέρνησης για τις εξαγωγές όπλων στη Σαουδική Αραβία και την Τουρκία πράγμα που επηρεάζει τη γερμανική διπλωματία έναντι αυτών των δύο rogue states· το 2020 οι New York Times ανέφεραν ότι η VDL είχε ανταλλάξει ηλεκτρονικά μηνύματα με τον διευθύνοντα Σύμβουλο της Pfizer, Άλμπερτ Μπουρλά, για να διαπραγματευτεί τους όρους πώλησης του εμβολίου COVID-19 στην ΕΕ: ακούστηκαν κατηγορίες ότι η VDL ευνόησε την Pfizer, με την οποίαν ο σύζυγός της είχε κάποιες επαγγελματικές σχέσεις, έναντι της Astra Zeneca καθυστερώντας απαράδεκτα τον μαζικό εμβολιασμό.

Η ισχυρότερη γυναίκα στον κόσμο έχει υψηλές γνωριμίες που συχνά επηρεάζουν την κρίση της αλλά κανείς δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι τεμπελιάζει. Παρεμβαίνει και προωθεί νομοθεσία για πλήθος ζητημάτων τόσο στη Γερμανία όσο και στην ΕΕ -από την παιδική πορνογραφία μέχρι την ενέργεια- κι αυτό την καθιστά ευάλωτη σε γκάφες και σε αμφιλεγόμενη συμπεριφορά. Αλλά η μεγαλύτερη αρετή της είναι η επιμονή της στην ιδέα της ευρωπαϊκής ομοσπονδοποίησης, στην προοπτική των Ηνωμένων Πολιτειών της Ευρώπης.