Ντόναλντ Τραμπ: Οι Ρεπουμπλικανοί απέναντι στο παράδειγμα του Κιγκινάτου

Η χθεσινή απόφαση της ειδικής επιτροπής της Βουλής των ΗΠΑ να εισηγηθεί τη δικαστική δίωξη του πρώην προέδρου Τραμπ για την επίθεση στο Καπιτώλιο τον Ιανουάριο του 2021 είναι πραγματικά ιστορική, και για να καταλάβουμε τη σημασία της αξίζει να σταθούμε στη σχετική εισαγωγή που έκανε η βουλευτής Λιζ Τσένεϊ κατά την έναρξη της χθεσινής συνεδρίασης. Η Τσένεϊ, παρόλο που ήταν τρίτη στην ιεραρχία των Ρεπουμπλικανών στη Βουλή μέχρι πρότινος, καθαιρέθηκε από τα καθήκοντά της πριν από ενάμιση χρόνο, λόγω της έντονης κριτικής που άσκησε στον πρώην πρόεδρο για την επίθεση στο Καπιτώλιο. Έγινε, όμως, στη συνέχεια η μία εκ των δύο βουλευτών του κόμματος που συμμετείχαν στην ειδική επιτροπή της Βουλής για τα γεγονότα της 6ης Ιανουαρίου, και επέμεινε εξαρχής στην πλήρη διερεύνηση των ευθυνών του Τραμπ.

Η Τσένεϊ, εξηγώντας στην εισαγωγή της για ποιον λόγο είναι εξαιρετικά σημαντικό το έργο της επιτροπής, αναφέρθηκε σε έναν από τους οχτώ πίνακες που κοσμούν τη Ροτόντα στο κέντρο του Καπιτωλίου, εκείνον που απεικονίζει τον Τζορτζ Ουάσινγκτον να παραδίδει στο Κογκρέσο την εντολή διοίκησης του στρατού της Αμερικανικής Επανάστασης, τον Δεκέμβριο του 1783. Η ανεξαρτησία του νέου κράτους είχε αναγνωριστεί λίγους μήνες πριν, και οι τελευταίοι Βρετανοί στρατιώτες είχαν αποχωρήσει, αλλά ο Ουάσινγκτον πρακτικά θα μπορούσε να κρατήσει την εξουσία. Ήταν εξαιρετικά δημοφιλής ως ήρωας της Επανάστασης, ίσως και αδιαμφισβήτητος ηγέτης, σε σημείο που του είχε προταθεί από κάποιους αξιωματικούς του στρατού να γίνει βασιλιάς του νέου κράτους. Είναι χαρακτηριστικό πως, όταν ο Βασιλιάς Γεώργιος Γ΄ της Αγγλίας έμαθε ότι ο Ουάσινγκτον δεν σκόπευε να κρατήσει την εξουσία που είχε, σχολίασε έκπληκτος: «Αν το κάνει αυτό, θα είναι ο μεγαλύτερος άνδρας στον κόσμο».

Αυτή η πρωτόγνωρη για την εποχή κίνηση έκανε πολλούς τότε να παρομοιάσουν τον Ουάσινγκτον με τον Ρωμαίο πολιτικό Κιγκινάτο (Lucius Quinctius Cincinnatus), ο οποίος είχε κάνει κάτι αντίστοιχο 23 αιώνες νωρίτερα. Κατά σύμπτωση μάλιστα –ή ίσως όχι εντελώς κατά σύμπτωση– τον ίδιο μήνα που παραιτήθηκε από την ηγεσία του στρατού o Ουάσινγκτον, έγινε και πρόεδρος της Κοινότητας των Κιγκινάτων, μιας αδελφότητας βετεράνων αξιωματικών της επανάστασης που είχε μόλις ιδρυθεί – παρεμπιπτόντως, από αυτό το Society of Cincinnati πήρε την ονομασία της και η πόλη Σινσινάτι στο Οχάιο.

Γιατί ήταν ο Κιγκινάτος τόσο γνωστός και σημαντικός στους Αμερικανούς της εποχής της Επανάστασης; Το 458 π.Χ., όταν η (μικρή ακόμα σε έκταση και δύναμη) Ρώμη αντιμετώπιζε την απειλή εισβολέων, η Γερουσία αποφάσισε να ορίσει τον Κιγκινάτο δικτάτορα για έξι μήνες, με απόλυτη εξουσία, προκειμένου να σωθεί η πόλη. Αυτός χρειάστηκε μόλις δύο εβδομάδες για να αποκρούσει την εχθρική απειλή, κι ενώ είχε κάθε δικαίωμα να παραμείνει στο αξίωμα για το υπόλοιπο των έξι μηνών (και πρακτικά ίσως ακόμα περισσότερο, όπως έγινε αργότερα με τον Ιούλιο Καίσαρα), παρέδωσε αμέσως την εξουσία και αποσύρθηκε στο αγρόκτημά του.

Ο Τζορτζ Ουάσινγκτον τα Χριστούγεννα του 1783 επέστρεψε οικειοθελώς στο αγρόκτημά του, θεμελιώνοντας ένα σημαντικό προηγούμενο στη νεοσύστατη Δημοκρατία των ΗΠΑ

Κάπως έτσι επέστρεψε οικειοθελώς στο δικό του αγρόκτημα στο Μάουντ Βέρνον της Βιρτζίνια και ο Τζορτζ Ουάσινγκτον τα Χριστούγεννα του 1783, θεμελιώνοντας ένα σημαντικό προηγούμενο στην (εν πολλοίς πειραματική ακόμα) νεοσύστατη Δημοκρατία των ΗΠΑ.

Έξι χρόνια αργότερα, όταν έγινε η πρώτη ψηφοφορία στο Κολέγιο των Εκλεκτόρων για την ανάδειξη προέδρου, το Κογκρέσο κάλεσε και πάλι τον Ουάσινγκτον, αυτή τη φορά για να του αναθέσει την πολιτική ηγεσία της χώρας. Επανεξελέγη ομόφωνα το 1792 για μια δεύτερη προεδρική θητεία, στο τέλος της οποίας αποφάσισε να αποσυρθεί και πάλι οικειοθελώς, θέτοντας άλλο ένα σημαντικό προηγούμενο: για σχεδόν έναν αιώνα, κανένας πρόεδρος δεν προσπάθησε να επανεκλεγεί για τρίτη θητεία – τώρα πλέον αποτελεί και συνταγματικό περιορισμό, από το 1947.

Στο γραφείο του Ουάσινγκτον στην έπαυλη Μάουντ Βέρνον, υπάρχει μέχρι και σήμερα μια ανάγλυφη προσωπογραφία του με δάφνινο στεφάνι. Ήταν μέρος της προετοιμασίας για ένα άγαλμα που δεν ολοκληρώθηκε ποτέ, και θα απεικόνιζε τον Ουάσινγκτον ως Ρωμαίο στρατηγό. Αναφορές στην αρχαία Ρώμη, η οποία αποτέλεσε υπόδειγμα για τους ιδρυτές-πατέρες της Αμερικής, υπάρχουν και σε πολλές άλλες απεικονίσεις του πρώτου προέδρου, με τυπικό παράδειγμα το διάσημο άγαλμά του στο Πολιτειακό Καπιτώλιο της Βιρτζίνια, όπου στέκεται ανάμεσα στη δέσμη των ράβδων (fasces), σύμβολο εξουσίας των Ύπατων και των στρατηγών της Ρώμης, και σε ένα αλέτρι που παραπέμπει στην ιστορία του Κιγκινάτου.

Για να ξαναγυρίσουμε όμως στο παρόν της Αμερικανικής Δημοκρατίας, η Λιζ Τσένεϊ αναφέρθηκε στην παράδοση της εξουσίας από τον Ουάσινγκτον στο Κογκρέσο, όπως απεικονίζεται στο κέντρο του Καπιτωλίου, για να επισημάνει ότι τον Ιανουάριο του 2021 ήταν η πρώτη φορά στα 231 χρόνια από την επικύρωση του Συντάγματος, που κάποιος πρόεδρος εναντιώθηκε στη διαδικασία ειρηνικής παράδοσης της εξουσίας. Δυστυχώς όμως, η συντριπτική πλειοψηφία του Ρεπουμπλικανικού κόμματος δεν φαίνεται να συμμερίζεται την ανησυχία της. Η Τσένεϊ δεν κατάφερε φέτος να εκλεγεί για την τέταρτη συνεχόμενη θητεία της στη Βουλή, καθώς στις προκριματικές εκλογές για το ψηφοδέλτιο του κόμματος, στο Γουαϊόμινγκ, έχασε από την υποψήφια της τραμπικής παράταξης.

Την ίδια τύχη είχαν και άλλοι τρεις συνάδελφοί της που είχαν υπερψηφίσει την πρόταση μομφής κατά του Τραμπ το 2021, ενώ άλλοι τέσσερις προτίμησαν να μη ζητήσουν την επανεκλογή τους, γνωρίζοντας ότι δεν είχαν ελπίδες. Συνολικά, από τους 213 βουλευτές των Ρεπουμπλικανών, μόνο 10 υπερψήφισαν την πρόταση μομφής για την επίθεση στο Καπιτώλιο, και από αυτούς μόνο δύο θα παραμείνουν στη θέση τους στη νέα Βουλή. Το ιστορικό κόμμα του Αβραάμ Λίνκολν, του Θεόδωρου Ρούζβελτ και του Ντουάιτ Αϊζενχάουερ, φαίνεται να έχει ξεχάσει τις ρίζες της Αμερικανικής Δημοκρατίας στο παράδειγμα του Τζορτζ Ουάσινγκτον και του Κιγκινάτου.