Γιατί η «συγγνώμη» για τη δουλεία διχάζει τους Ολλανδούς

Ο Μαρκ Ρούτε μέσα από ομιλία του στο ολλανδικό κοινοβούλιο αναμένεται να απολογηθεί για τη δουλεία, μετά τις υπουργικές επισκέψεις σε Καραϊβική και Σουρινάμ. Η απόφαση αυτή έχει προκαλέσει πλήθος αντιδράσεων, με τους επικριτές να κάνουν λόγο για ανεπαρκή διαβούλευση, υποστηρίζοντας ότι η επικείμενη απολογία έχει μία «αποικιακή αίσθηση». 

Σύμφωνα με το BBC, έξι ιδρύματα του Σουρινάμ ζήτησαν δικαστική εντολή για να μετατεθεί η απολογία στην 1η Ιουλίου 2023, για να σηματοδοτήσει την 150η επέτειο από τη λήξη της δουλείας στις αποικίες της Ολλανδίας. «Αν ζητηθεί συγγνώμη, θα πρέπει να είναι την πρώτη Ιουλίου, που είναι η ημερομηνία της χειραφέτησής μας, όταν μας αφαίρεσαν τα δεσμά», λέει ο DJ Etienne Wix, του οποίου ο κοινοτικός ραδιοφωνικός σταθμός mArt ήταν μεταξύ των ομάδων που αναζητούσαν διαφορετική ημερομηνία. Ο Etienne Wix λέει ότι η συγγνώμη θα πρέπει να συμπέσει με την επέτειο της κατάργησης της δουλείας στις ολλανδικές αποικίες.

Ολλανδία: Η δράση των δουλεμπόρων τον 17ο έως και τον 19ο αιώνα

Περισσότεροι από 600.000 άνθρωποι από την Αφρική και την Ασία διακινήθηκαν από Ολλανδούς δουλεμπόρους μεταξύ του 17ου και του 19ου αιώνα. Οι σκλάβοι άνδρες, γυναίκες και παιδιά αναγκάστηκαν να εργάζονται σε φυτείες ζάχαρης, καφέ και καπνού, σε ορυχεία και ως σκλάβοι στον «Νέο Κόσμο», ενώ δέχονταν ακραία σωματική, ψυχική και σεξουαλική βία.

Τα έσοδα από τη δουλεία πλούτισαν το Βασίλειο των Κάτω Χωρών και συνέβαλαν στη «Χρυσή Εποχή» της Ολλανδίας, μια περίοδο οικονομικής ευημερίας τον 17ο αιώνα, κατά την οποία η χώρα αναπτύχθηκε πολιτισμικά και οικονομικά. Μελέτη του Ολλανδικού Ερευνητικού Συμβουλίου δείχνει ότι μόνο στη δυτική επαρχία της Ολλανδίας το 40% της οικονομικής ανάπτυξης μεταξύ 1738 και 1780 θα μπορούσε να αποδοθεί στη δουλεία.

«Η Ολλανδία είναι μια από τις ευρωπαϊκές κοινωνίες με τους πιο άμεσους και εκτενείς δεσμούς με τη δουλεία», λέει ο Pepijn Brandon, καθηγητής Παγκόσμιας Οικονομικής και Κοινωνικής Ιστορίας στο Ελεύθερο Πανεπιστήμιο του Άμστερνταμ. Ο καθηγητής πιστεύει ότι υπήρξε αλλαγή στη δημόσια αντίληψη για την ολλανδική κληρονομιά της δουλείας κατά την τελευταία δεκαετία, μετά την αναγνώριση ότι η αποικιοκρατία και η δουλεία ήταν στην καρδιά της Ολλανδίας. 

Τα σχέδια για την απολογία και τη «συγγνώμη» από την ολλανδική κυβέρνηση έρχονται μόλις μια εβδομάδα μετά από αναφορά στην οποία διατυπώθηκε ότι άτομα στο ολλανδικό Υπουργείο Εξωτερικών είχαν εκτεθεί σε ρατσιστικά σχόλια για το χρώμα του δέρματος ή την καταγωγή τους.

Ακολούθησε «συγγνώμη» από τον υπουργό Εξωτερικών, με τον Wopke Hoekstra να αναγνωρίζει ότι η έκθεση μπορεί να βλάψει τη φήμη της χώρας στο εξωτερικό. Η Ολλανδία έχει κατηγορηθεί για διαιώνιση του ρατσισμού.

Ολλανδία: Η επίσημη συγγνώμη από την κυβέρνηση και η «αποζημίωση»

Μαζί με μια επίσημη συγγνώμη, η ολλανδική κυβέρνηση υποσχέθηκε να διαθέσει 200 ​​εκατομμύρια ευρώ (175 εκατομμύρια λίρες) σε έργα ευαισθητοποίησης και δεσμεύτηκε να δαπανήσει 27 εκατομμύρια ευρώ για ένα μουσείο δουλείας.

Περίπου το 70% της κοινότητας της Αφρικής και της Καραϊβικής στην Ολλανδία, η οποία αποτελείται κυρίως από απογόνους σκλάβων, πιστεύει ότι μια συγγνώμη είναι σημαντική. Στον ευρύτερο πληθυσμό, σχεδόν οι μισοί Ολλανδοί δεν υποστηρίζουν τη συγγνώμη, ενώ το 38% την υποστηρίζει.

Σύμφωνα με δημοσκόπηση της I&O Research, ορισμένοι έχουν εκφράσει ανησυχίες για το κόστος των πιθανών αξιώσεων αποζημίωσης, ενώ άλλοι υποστηρίζουν ότι δεν ήταν αυτοί ή οι πρόγονοί τους που σκλάβωσαν ή επωφελήθηκαν από την αποικιοκρατία, έτσι απορρίπτουν την έννοια της συλλογικής συγγνώμης.

Η Linda Nooitmeer, διευθύντρια του Εθνικού Ινστιτούτου για τη Μελέτη της Ολλανδικής Σκλαβιάς και της κληρονομιάς της, έχει εμπλακεί στις διαπραγματεύσεις. Λέει ότι η συγγνώμη επιτρέπει στους ανθρώπους να κοιτάζουν μπροστά στο μέλλον και να εξετάζουν τα επόμενα βήματα. «Θα πρέπει να εστιάσουμε στο πώς μπορούμε να επισκευάσουμε, πώς να αποκαταστήσουμε όλα όσα έχουν "σπάσει", όχι μόνο στις αποικίες, αλλά και εδώ στην Ολλανδία». Σε δηλώσεις της προσθέτει ότι το γεγονός ότι συζητείται η συγγνώμη σημαίνει ότι οι ζωές των μειονοτήτων βρίσκονται στην κορυφή της ατζέντας της Ολλανδίας. «Σημαίνει ότι μας βλέπουν. Αυτή είναι μια ευκαιρία να γίνουμε ορατοί» λέει.

Εκτός από τη συγγνώμη της κυβέρνησης, ο βασιλιάς Γουίλεμ-Αλέξανδρος ανέθεσε τη διενέργεια ανεξάρτητης έρευνας για τον ρόλο της ολλανδικής βασιλικής οικογένειας στο αποικιακό παρελθόν και το μετα-αποικιακό παρόν. Την ίδια ώρα, στο Ηνωμένο Βασίλειο, ο βασιλιάς Κάρολος Γ' και ο Πρίγκιπας της Ουαλίας εξέφρασαν «προσωπική» και «βαθιά» λύπη για τον ρόλο της Βρετανίας στο διατλαντικό δουλεμπόριο κατά τη διάρκεια ομιλιών στη Ρουάντα και την Τζαμάικα νωρίτερα φέτος.

Με πληροφορίες από το BBC