Έργα τέχνης και οικο-βανδαλισμοί

Οι ακτιβιστές της κλιματικής αλλαγής που προσπαθούν να ευαισθητοποιήσουν το κοινό βανδαλίζοντας έργα τέχνης -από ένα έργο του Άντι Γουόρχολ στο Μιλάνο μέχρι έναν πίνακα του Γκούσταβ Κλιμτ στο μουσείο Leopold της Βιέννης- δεν φαίνονται αρκετά έναρθροι ώστε να εξηγήσουν γιατί ρίχνουν μαύρη μπογιά σε πλέξιγκλας ή κολλάνε τα χέρια τους σε τοίχους μουσείων. Οι ακτιβιστές δεν ανήκουν στην ίδια ομάδα - υπάρχουν πολλές: ανάμεσά τους οι διάφορες Just Stop Oil (που δεν συνδέονται μεταξύ τους) και η γερμανική Letzte Generation (Έσχατη γενιά)· συχνά λείπει η οργανική σχέση ή συνεργασία από τη μια χώρα στην άλλη. Πρόκειται μάλλον για φαινόμενο μίμησης παρά για συντονισμό δράσης: ιδιαίτερα στις μικρές ηλικίες, εμφανίζονται πολλές ρέπλικες της Γκρέτα Τούνμπεργκ· έτσι ορίζεται ένας πυρήνας διαμαρτυρίας γύρω από τον οποίον μπορεί κανείς να συνταχθεί χωρίς κίνδυνο: ποιος μπορεί να προβάλλει αντίρρηση στους αγώνες για το περιβάλλον και το κλίμα; Ακόμα και στο Κάιρο επιτράπηκε σε ειδικό χώρο σχετική διαμαρτυρία. Την ίδια στιγμή, διασπάται το ίδιο το κίνημα των Πράσινων, ένα μέρος του οποίου κατηγορείται για ρηχότητα: για “light” δράσεις και πρωτίστως για αποδοχή της πυρηνικής ενέργειας - κάτι που πριν από λίγα χρόνια θεωρούνταν αδιανόητο.

Το πρόβλημα που μπαίνει, εκτός του ότι τέτοιες εκδηλώσεις απομακρύνουν το ευρύ κοινό από τη στράτευση στο ζήτημα του κλίματος, είναι περισσότερες δυσκολίες στην πρόσβαση των ανθρώπων στα μουσεία. Στις περισσότερες χώρες, οι φιλότεχνοι υπομένουν ουρές και καθυστερήσεις διότι οι έλεγχοι στην είσοδο γίνονται όλο και πιο σχολαστικοί· στο πέρασμα του χρόνου, τα μουσεία, από χώροι ελεύθεροι για τον λαό, έχουν καταλήξει μια χρονοβόρα πολυτέλεια: εξαιτίας της ισλαμικής τρομοκρατίας εδώ και πάνω από 25 χρόνια, φρουροί και μηχανές προσπαθούν να αποτρέψουν βία και τραγωδίες· τώρα προστίθεται ο κίνδυνος των οικολογικών βανδαλισμών.

Αν και οι κλιματικοί ακτιβιστές του σήμερα νομίζουν ότι κάνουν κάτι πρωτότυπο, οι γυναίκες που αγωνίζονταν για την ψήφο στις αρχές του 20ού αιώνα χρησιμοποιούσαν την ίδια τακτική για να προσελκύσουν το ενδιαφέρον του κοινού στην υπόθεση τους - την οποία έφεραν σε πέρας το 1918. Τον Μάρτιο του 1914, μια αγωνίστρια ονόματι Mary Richardson χάλασε με μπαλτά το έργο “The Rokeby Venus”, του Diego Velázquez το οποίο απεικονίζει τη θεά Αφροδίτη να αυτοθαυμάζεται στον καθρέφτη της. Βανδαλισμοί έργων τέχνης έγιναν και κατά τη διάρκεια του πολέμου στο Βιετνάμ: ανάμεσα σε αυτούς ήταν ένα χάπενιγκ κατά το οποίο, περιέργως, οι Αμερικανοί ακτιβιστές απείλησαν να καταστρέψουν τον αντιπολεμικό πίνακα του Πικάσο «Γκερνίκα».

Μέχρι σήμερα, οι ποινές που έχουν επιβληθεί στους οικο-βανδάλους δεν υπερβαίνουν τη δίμηνη κράτηση: μάλιστα, για τους Βέλγους που λέρωσαν τον Βέρμεερ, η ποινή μειώθηκε σε ένα μήνα.